آشنایی با روستای هزار ماسوله، خطه‌ای سرسبز در کردستان

کردستان زیبا و سرسبز یکی از بهترین مقاصد گردشگری برای کسانی است که قصد طبیعت گردی در ایران را دارند. مرکز این استان شهر سنندجاست. کردستان دارای طبیعتی دل فریب و زیباست. رودخانه‌های بزرگی از کوه‌های آن سرچشه می‌گیرند.

روستای ژیوار در ناحیه‌ی هورامان کردستان، شهر سروآباد در جنوب کوه‌های کوسالان و در کنار رودخانه‌ی سیروان، قرار دارد. ژیوار درزبان کردی به معنی زندگی است. این روستا مانند اسمش زیبا و زنده است مردم آن را هزار ماسوله نیز می‌نامند.

روستای ژیوار در میان دره است و این موقعیت خاص باعث شده که سال‌ها پیش ساخت پلکانی خانه‌ها را برایش انتخاب کنند. معماری روستای ژیوار مانند ماسوله پلکانی و ساختمان هایش سنتی است. یعنی حیاط خانه بالایی پشت بام خانه‌ای است که در ارتفاع پایین‌تر قرار گرفته است. اما وسعت آن از ماسوله بیشتر است. خانه‌های آن از سنگ ساخته شده اند.

کوه سالان که از شمال غربی به جنوب شرقی کشیده شده است و در شرق روستای ژیوار قرار گرفته زیبایی خاصی به این روستا بخشیده است. چشمه‌ی جوشان لار در نزدیکی این روستا از جلوه‌های طبیعی دیگر این روستا است که گردش‌گران بسیاری را به این روستا می‌کشاند.

درختان انبوه ون، کیکم، ارژن، انجیر، گویج و … نیز از موارد دیگر چشم‌نواز این روستای زیبا است. گیاهانی با خصلت دارویی هم‌چون گل گاوزبان، شیرین‌بیان، شاتره، تشنه‌داری، گل ختمی، رازیانه و گون نیز در زیبایی روستا نقش به‌سزایی بازی می‌کند. در اطراف این روستا حیواناتی مانند شغال، روباه، بزکوهی، سنجاب، کبک و … یافت می‌شود.

این روستا ورزش‌های بومی نیز دارد؛ از آن میان می‌توان به قل قلان و بیلان اشاره کرد. موسیقی سیاه‌چمانه و چپله از موسیقی‌های رایج در روستای ژیوار است. سیاه‌چمانه از مهم‌ترین آواز‌های کردی است. آن‌گونه که در برخی کتاب‌های تاریخی آمده است این آواز مختص منطقه‌ی هورامان کردستان است. آمیختن این موسیقی با مسائل عرفانی سبب شده که گاهی به این موسیقی، مقام شیخانه یا صوفیانه نیز بگویند.

برخی معتقد هستند که واژه‌ی سیاه در این اصطلاح اشاره به رنگ سیاه دارد و چمان نیز همان جمان است که از کلمه‌ی کردی جمان گرفته شده است و به معنای جامه است و جامه‌ی سیاه منظور کسی است که در هنگام آواز خواندن جامه‌ی سیاه می‌پوشیده است. این موسیقی اغلب در مناطق اورامان، پاوه، نودشه، مریوان و سنندج استفاده می‌شود.

روستای کوهپایه‌ای ژیوار به دلیل اسقرار در میان کوه‌های بلند و دره‌های عمیق، جاذبه‌های طبیعی و چشم انداز‌های بسیار زیبا و کم نظیری دارد.

رودخانه‌ی بسیار زیبا و پرآب سیروان از غرب آبادی می‌گذرد و باعث سرسبزی و طراوت محدوده روستا گل‌ها و گیاهان وحشی، درخت‌ها و درختچه‌های کوتاه و بلند به چشم می‌خورد. این رودخانه، زیستگاه بسیاری از آبزیان و پرندگان است.

ارتفاعات زیبای کوه سالان که از شمال غربی به جنوب شرقی کشیده شده است. در شرق روستای ژیوار واقع شده و ارتفاع آن از سطح دریا ۲۶۲۰ متر است. چشمه‌های زلال، گیاهان خودرو، گل‌های رنگارنگ و نیز درختچه‌های کوهی از جاذبه‌های دیگر گردشگری در این منطقه روستا می‌باشند.

در نزدیکی روستای ژیوار، چشمه‌ی جوشان لار، با آب سالم و خواص معدنی جریان دارد. اطراف این چشمه، بسیار سرسبز و زیبا است و از تفرجگاه‌های روستا محسوب می‌شود.

باغ‌های سرسبز و انبوه روستا، چشم انداز‌های اطراف آن و پوشش گیاهی غنی با انواع درختان ون، کیکم، ارژن، انجیر، بلالوک و گویچ جلوه‌ای جذاب به آن بخشیده است.

گیاهان دارویی گل گاوزبان، شیرین بیان، شاتره، تشنه داری، پغازه، پونه، اربو، گل ختمی، گل بنفشه، رازیانه و گون فضا‌های دل انگیزی برای گردشگران فراهم نموده اند. پیرامون روستا زیستگاه جانورانی از قبیل: شغال، گرگ، روباه، خرگوش، قوچ، میش، بزکوهی، گراز، خرس، پلنگ، کفتار، سنجاب، کبک و تیهو می‌باشد.

از جمله آثار تاریخی روستا، پایه پلی قدیمی است که قدمت آن بیش از ۴۰۰ سال تخمین زده شده است.
ین روستا با توجه به شیب کوه و محیط در دره‌ای تنگ به صورت پلکانی ساخته شده وبنا‌های آن را باغ‌های انار، انگور وانجیر فرا گرفته است. پیشینه روستا به دوره صفوی برمی گردد و تا کنون نیز زندگی در آن جریان دارد و از روستا‌های ارزشمند و زیبای کشورمان است.

منبع: باشگاه خبرنگاران

1981