آزارهای زنان زیر پوست شهر

فریده طه اظهار کرد: گروهی بر این باورند که ناامنی جامعه برای زنان محصول عملکرد خود زنان است و اگر زنان ملاحظات لازم را در نحوه تردد، زمان و مکان تردد رعایت کنند،امنیت به خودی خود برقرار می شود. در این خصوص بنظر می رسد علیرغم آنکه در مبحث جرائم و تعیین مجازاتها یکی از مولفه های مهم؛ نقش بزه دیده در ارتکاب جرم توسط مجرم محسوب می‌شود به نحوی که به موجب ماده ۳۸ قانون مجازات اسلامی رفتار یا گفتار تحریک آمیز بزه دیده می‌تواند موجبات تخفیف مجازات مجرم را فراهم کند اما این موضوع از تعهدات مسئولان مربوطه نمی کاهد و همچنان مسئول اصلی در برقراری امنیت و آرامش شهروندان و از جمله زنان؛ کارگزاران و مسئولان دولتی هستند که البته در این راستا می‌توانند از بازوهای حمایتی از جمله نهادهای مدنی کمک بگیرند.

به گفته‌ این مدرس دانشگاه، طبق تحقیقات به عمل آمده ترس از جرم در زنان در مقایسه با مردان بیشتر است و تا سه برابر تخمین زده شده است و علت آن آسیب پذیری بیشتر جسمی و اجتماعی آنها است. آسیب پذیری اجتماعی زنان پیامد حیات اجتماعی است که همواره از نظر جنسیت دچار طبقه بندی بوده و برای دفاع از خود قدرت و توانایی کمتری داشته است .

کاهش سوءاستفاده با تعبیه اتاق های شیشه ای و پارتیشن در محیط کار

وی با اشاره به امنیت زنان در حوزه اشتغال آن‌ها، افزود: یکی از راهکارهای مهار یا پیشگیری از هر گونه سوءاستفاده نظارت دقیق بر محیطهای اشتغال زنان است. امروزه در ادارات؛ ایده فضای فیزیکی به صورت حضور کارکنان در اتاقهای دربسته برچیده شده و هر بخش در فضایی که با پارتیشن بعضا شیشه ای ا ز هم جدا می‌شوند؛ مشغول به فعالیت هستند این "دیده شدن" خود موجبات سوءاستفاده را کمتر می کند.

طه افزود: نظارت چه به صورت مکانیکی مانند استفاده از دوربین‌های مدار بسته و چه انسانی مانند نظارت مدیر یا مراکز مربوطه نظارتی، در کاهش موارد سواستفاده تاثیرگذار است. همچنین در خصوص اشتغال زنان در بخش خصوصی، علیرغم توجه نهاد متولی حقوق زنان در کشور به این مقوله، لکن زنان با مشکلات جدی مواجه هستند. ترس از اخراج شدن و نبود امنیت شغلی از جمله دلایل سکوت زنان در مواجه با موارد اعمال خشونت است.

آزارهای خیابانی، خشونتی علیه زنان

این وکیل دادگستری معتقد است یکی مهمترین خشونت‌ها علیه زنان، آزارها ی خیابانی است که می‌تواند ارتباط معناداری با شرایط فیزیکی محیط اجتماعی داشته باشد چراکه محیط اجتماعی که فارغ از هر گونه نظارت باشد قطعا راه را برای هر گونه سوءاستفاده علیه زنان باز می کند.

وی با بیان اینکه اگر قائل به حضور جدی و برابر زنان در جامعه باشیم لاجرم باید محیط و فضای امنی برای آنان فراهم کرد، ادامه داد: زنان باید برای خروج خود از خانه و حضور جدی در جامعه احساس امنیت داشته باشند که البته مجموعه ای از عوامل در شکل گیری فضای ناامن برای زنان در جامعه می‌تواند دخیل باشد که یکی از این موارد محیط فیزیکی و کالبد شهری است.

نوسازی محلات، راهی برای تامین امنیت

این مدرس دانشگاه با بیان اینکه طراحی فضا و برنامه ریزی مناسب شهری می تواند در تامین امنیت شهروندان و زنان تاثیرگذار باشد، ادامه داد: در قوانین مربوط به شهرسازی، عمران شهری و شهرداری متاسفانه مقرراتی که به صراحت در خصوص برقراری امنیت شهری باشد؛ وجود ندارد بلکه می‌توان از برخی واژه ها و عبارات، مفهوم امنیت را استنباط کرد برای مثال از ماده یک قانون نوسازی و عمران شهری که به ذکر وظایف شهرداری می پردازد در مفهوم نوسازی محله ها و مراقبت در رشد متناسب شهر، می‌توان مفهوم امنیت شهری را استنباط کرد.

این وکیل دادگستری با اشاره به ماده ۲۳ قانون نوسازی و عمران شهری گفت: قانون مزبور که ناظر بر رعایت ضوابط و معیارهایی همانند تعداد طبقات ساختمان‌ها، شکل و فرم آنها است را می‌توان بر موضوع امنیت تسری داد لذا ملاحظه می شود که ما در حوزه شناسایی این حق در قوانین موضوعه مربوطه خلاء قانونی داریم و بالطبع در حوزه های دیگر اجرای حق و تضمین آن نیز با مشکلاتی مواجه هستیم.

جرایم مرتبط با کالبد و فضای فیزیکی شهری

به گفته‌ طه یکی از نگرانی ها و احساس ناامنی زنان در جامعه؛ بروز انواع خشونت‌ها و جرائم علیه آنان است که به نحوی مرتبط با کالبد شهری و سازمان فیزیکی شهر است و امروزه در مقوله پیشگیری از جرایم و ناهنجاریهای اجتماع نظریات جرم شناختی متعددی با هدف پیشگیری و بازدارندگی از جرایم و خشونتها مطرح است به طوری که مطابق نظریه پیشگیری از جرم با استفاده از طراحی محیطی، طراحی مناسب و کاربری موثر از فضا و محیط ساخته شده منجر به کاهش فرصتهای مجرمانه، ترس از ارتکاب جرم و بهبود وضعیت زندگی می‌شود.

این مدرس دانشگاه معتقد است که طبق نظریه پیشگیری از جرم رفتار انسانی در محیط می‌تواند تحت تاثیر طراحی آن محیط قرار گیرد و بهبود و ارتقاء چهره ای مثبت از محیط و حفظ و نگهداری مرتب و روزانه محیط این اطمینان را به ساکنان می دهد که محیط فیزیکی کارکرد خود را به طور موثر انجام داده و موجب انتقال پیام های مثبت برای همه ساکنان و کاربران فضا و از جمله زنان می شود.

شرایط ناامن برخی محلات تهران برای زنان

این وکیل دادگستری افزود: متاسفانه در شهر تهران هنوز به طور علمی و جدی به این مقوله توجه لازم نشده است، به طوری که در بسیاری از محلات هنوز نور ناکافی در شب و عدم روشنایی موجبات عدم امنیت در شهر را فراهم می کند، روشنایی علاوه بر کاهش جرم می تواند بر ترس از جرم هم غلبه کند.

وی اظهار کرد: نظارت دقیق در محلات شهری می تواند از بسیاری ناامنی ها بکاهد. در این راستا حضور و مشارکت خود ساکنان محله در برقراری امنیت محله بسیار موثر است. در بسیاری از کشورها این خلاء و نبود احساس امنیت با همکاری خود شهروندان رفع و رجوع می شود. دیده بان محله یکی از سازوکارهای موفق در جوامع بشری است که در کاهش ارتکاب جرم و خشونت موثر است.

طه با بیان اینکه جامعه ای که در آن خشونت و جرم مهار شود برقراری امنیت و احساس امنیت را برای شهروندان به ارمغان خواهد آورد، ادامه داد: بعضا دیده می شود که در برخی از مناطق شهر همسایگان خود اقدام به استخدام فردی جهت محافظت از کوچه و کوی خود را دارند که طبیعتا این اقدام منجر به کاهش فرصت های مجرمانه شده و آمار جرم هم در این قلمرو کاسته خواهد شد و مردم احساس امنیت بیشتری پیدا خواهند کرد.

به گفته‌ی وی، مجرم در انتخاب سوژه های خود عاقلانه اقدام می کند و تا جایی که مقدور باشد تلاش می کند در قلمرویی وارد شود که امکان دستگیری و خطر در آن حداقل باشد لذا باید برنامه ریزان و مسئولان تلاش کنند فرصتهای مجرمانه را از فرد خاطی و مجرم بگیرند و این با برنامه ریزی و توجه به آموزه های علمی و بهره مندی از تجربیات موفق سایر کشورها مقدور و عملی است.

نبود آمار معتبر و برنامه مدون در حوزه امنیت شهری زنان

طه یکی از مشکلات در ارائه راهکارهای مناسب برای مسائل و از جمله موضوع حاضر را نبود آماردرست و اطلاعات کافی از وضعیت دانست و اظهار کرد: مراکز ما هم در جمع آوری اطلاعات و هم ارائه آمار با مشکلات جدی مواجه هستند و در عمده موارد بدون نگاه علمی و حرفه ای به موضوع اقدام به جمع آوری اطلاعات و ارائه داده ها و آمارهایی می کنند که پشتوانه ای برای ارائه راه حل‌ها است اما از صحت و اعتبار زیادی برخوردار نیستند.

وی افزود: به طورکلی ما در هر سه قلمرو مربوط به حق زنان در برخورداری از امنیت یعنی شناسایی و به رسمیت شناختن حق، اجرای حق و تضمین آن با مشکلات جدی مواجه هستیم . برنامه ای هدفمند ومدون که به صورت کوتاه مدت و بلند مدت قابل ارزیابی و نظارت باشد وجود ندارد. در این برنامه قطعا باید به مسائل زنان با توجه به سمتها و مسئولیتهای محوله توجه ویژه شود و براساس هر موقعیت حمایتهای لازم از زنان صورت گیرد.

لزوم آموزش در جهت کاهش خشونت علیه زنان

این مدرس دانشگاه توجه به نوع حضور زنان در جامعه برای تعیین اولویت‌ها و برنامه ریزی‌ها را در برقراری امنیت در جامعه امری مهم دانست و اظهار کرد: آموزش نیز یکی دیگر از مولفه های مهم در برقراری امنیت و احساس امنیت در میان زنان جامعه است. در این میان هم مردان جامعه باید از آموزشهای لازم برخوردار شوند و نوع نگاه به زنان را اصلاح کنند و هم زنان به قدرت و توان ذاتی خود در غلبه بر ترس از ناامنی فارغ آیند.

منبع: ایسنا

70