مهار اسرارآمیز کرونا/ چرا برخلاف پیش‌بینی‌ها کووید-۱۹ در آفریقا بیداد نکرد؟
در حالی که کمتر از ۶ درصد از مردم آفریقا در برابر بیماری کووید-۱۹ به طور کامل واکسینه شده‌اند ولی مطابق گزارش‌های هفتگی سازمان جهانی بهداشت این قاره ماه‌هاست که در مقایسه با سایر نقاط جهان شاهد بروز کمترین سطح همه‌گیری ویروس کرونا بوده است.
هنگامی که همه‌گیری ویروس کرونا در سراسر جهان آغاز شد، مقام‌های بهداشتی جهان نگران بودند که بیماری کووید-۱۹ آفریقا را درنوردد و میلیون‌ها نفر را به کام مرگ بکشاند. اگرچه هنوز مشخص نیست که تلفات واقعی این بیماری چقدر بوده ولی چرا این سناریوی فاجعه‌بار هنوز در زیمبابوه فقیر و بیشتر کشورهای قاره آفریقا به وقوع نپیوسته است؟
در اوایل این هفته، زیمبابوه تنها ۳۳ مورد جدید ابتلای جدید به بیماری کووید-۱۹ را گزارش کرد و از به صفر رسیدن مرگ و میر ناشی از این بیماری خبر داد. همزمان با اوج‌گیری دوباره ابتلا به ویروس کرونا در قاره اروپا و ایالات متحده، داده‌های سازمان جهانی بهداشت از فروکش کردن این بیماری در سراسر قاره آفریقا حکایت دارد.
هر چند بسیاری از دانشمندان تاکید می‌کنند که دستیابی به داده‌های دقیق بیماری کووید-۱۹ به ویژه در کشورهای آفریقایی بسیار دشوار است ولی در این میان، وفا صدر، استاد کرسی بهداشت جهانی در دانشگاه آمریکایی کلمبیا، معتقد است: «رخدادی اسرارآمیز در آفریقا در حال وقوع است که دانشمندان را متحیر کرده است؛ با وجود این که آفریقا واکسن‌ها و منابع لازم برای مبارزه با کووید-۱۹ را که در اختیار اروپا و ایالات متحده بوده، نداشته است اما به‌نظر می‌رسد که آنها بهتر عمل کرده‌اند.»
در حالی که کمتر از ۶ درصد از مردم آفریقا در برابر بیماری کووید-۱۹ به طور کامل واکسینه شده‌اند ولی مطابق گزارش‌های هفتگی سازمان جهانی بهداشت این قاره ماه‌هاست که در مقایسه با سایر نقاط جهان شاهد بروز کمترین سطح همه‌گیری ویروس کرونا بوده است. چنان که مرگ و میر ناشی از سرایت ویروس کرونا در آفریقا تنها ۳ درصد از آمار جهانی را به خود اختصاص داده است.
برخی از محققان می‌گویند، جمعیت جوان‌تر این قاره یعنی میانگین سنی ۲۰ در مقابل حدود ۴۳ سال در اروپای غربی، نرخ پایین شهرنشینی و تراکم جمعیت و کم بودن تمایل مردم به وقت گذرانی در خارج از منزل، ممکن است از دلایل کاهش آثار مرگبار ویروس کرونا در آفریقا باشد. تا کنون از اثرات کشنده تر این ویروس در امان باشد. البته چندین مطالعه بر پایه بررسی فرضیه‌های تاثیر دلایل ژنتیکی یا همه‌گیری پیشین برخی بیماری‌های انگلی در حال انجام است که هنوز نتایج اکثر آنها به دست نیامده است ولی محققان اوگاندایی جمعه گذشته اعلام کردند که مطابق نتایج بررسی آنها افرادی که سابقه ابتلا به بیماری مالاریا را داشته‌اند، با خطر کمتر ابتلا به نوع حاد بیماری کووید-۱۹ و مرگ ناشی از آن مواجه هستند.
در هر صورت مقام‌های برخی کشورهای آفریقایی همچنان برای پیشبرد کارزارهای واکسیناسیون عمومی در برابر کرونا فعال هستند. نیجریه اخیرا اعلام کرده که قصد دارند نیمی از جمعیت خود را پیش از ماه فوریه واکسینه کند؛ هدفی که برای ایجاد مصونیت گله‌ای یا دسته‌جمعی تعیین شده است.
این در شرایطی است که اکثر کشورهای غربی نرخ ۷۰ تا ۸۰ درصدی را برای سطح کارآمد واکسیناسیون تعیین کرده‌اند. اما اویواله توموری، ویروس‌شناس نیجریه‌ای که از جمله مشاوران سازمان جهانی بهداشت است، ایده‌ای بحث برانگیزی را مطرح کرده است. او گفته است که آفریقا احتمالا به اندازه غرب به واکسن نیاز نخواهد داشت.
اما در مقابل، افرادی همچون سلیم عبدالکریم، اپیدمیولوژیست اهل آفریقای جنوبی، همچنان بر لزوم واکسیناسیون عمومی و حداکثری در برابر بیماری کووید-۱۹ تاکید دارند و شدت گرفتن شیوع دوباره ویروس کرونا را در اروپا نشانه‌ای برای پابرجا بودن خطر همه‌گیری این بیماری می‌دانند.
