علل و راههای درمان خشکی مفاصل

خشکی مفاصل عارضه ای است که در طی کهولت سن به موجب بهره گیری مداوم از استخوان، عضلات و مفاصل به وجود می آید. 

زمانی که انسان به موجب ابتلا به یک بیماری از حرکت دادن مفاصل در بازه زمانی طولانی اجتناب می کند، بافت های نرم موجود در منطقه اعم از رابط، تاندون، عضلات و کپسول مفصلی کوتاه می شوند. 

بنابراین مفاصل در معرض کاهش خاصیت کشسانی و عدم انعطاف پذیری قرار می گیرند. در طی این روند، خشکی مفاصل شکل می گیرد.  

عوامل دخیل در خشکی مفاصل 

عوامل متعددی در شکل گیری عارضه خشکی مفصل دخیل هستند. مهم ترین علت خشکی مفاصل، کاهش حجم مایع مفصلی در طول خواب است. 

کاهش حجم مایع مفصل به موجب پیروی از رژیم غذایی نامناسب، کمبود فعالیت های بدنی، چاقی مزمن، قرار گیری در محیط مرطوب و عدم برخورداری از خواب کافی به وجود می آید. 

به طور مثال زمانی که یک فرد به چاقی مزمن مبتلا است، فشار بدنی او بر روی رباط ها، تاندون ها، مفاصل و ماهیچه ها تحمیل می گردد. 

علاوه بر این، در طی پیروی از رژیم غذایی غیر اصولی، کربوهیدرات در مقادیر فراوان وارد بدن می شود. لذا زمینه برای ضعف جسمانی، بد خلقی و ضعف عضلات فراهم می شود. 

بدن در طی مواجه با کربوهیدرات در مقادیر بالا، برای مدتی در حالت نامناسب قرار می گیرد. در این بازه زمانی چند ساعته، روند جریان خون مختل می گردد و بدن به تولید اسید لاکتیک می پردازد.

در ادامه برخی از عوامل به وجود آورنده خشکی مفاصل را بیان می کنیم:

•تومور های مفصلی

•بیماری های متابولیکی اعم از نقرس

•رشد بافت سینوویال درون مفصل 

•استئوفیت یا شکل گیری استخوان اضافی در لبه سطوح مفصلی 

•افزایش حجم مایع مفصلی

•استئوآرتریت

•عفونت های مفصلی 

•روماتیسم اعم از اسپوندیلیت انکیلوزان، آرتریت روماتوئید و تب روماتیسمی 

•ایجاد سطوح ناهموار در مفصل 

•به دام افتادن منیسک پاره در داخل مفصل 

•گیر کردن استخوان یا یک غضروف در داخل مفصل 

کاهش انعطاف پذیری و کوتاه شدن بافت های موجود در اطراف مفصل اعم از تاندون، رباط و عضلات 

•افزایش میزان مایع مفصلی 

•ضخامت کپسول مفصلی و کاهش قابلیت ارتجاعی مفصل

•ساییدگی سطوح استخوانی 

دو مورد از مهم ترین عوامل دخیل در شکل گیری خشکی مفاصل 

بورسیت 

یکی از عوامل دخیل در شکل گیری عارضه خشکی مفصلی، بورسیت است. بورس یک بالشتک کوچک و پر مایع است. بورس در بدن موظف به ایجاد راحتی دامنه حرکتی در لیگامان، استخوان و عضلات در ساختار مفصلی است. 

هنگامی که بورس ملتهب می شود، عارضه بورسیت به وجود می آید. احتمال می رود عارضه بورسیت زمینه را برای خشکی در مفصل و بروز احساس درد فراهم کند. 

متداول ترین مفاصلی که به عارضه بورسیت مبتلا می شوند، شامل لگن، زانو، انگشت شست پا، مچ پا، آرنج و شانه می باشد. 

آرتریت روماتوئید 

گسترده ترین عامل شکل گیری خشکی و درد در مفاصل، آرتریت روماتوئید است. نشانه های ابتلا به بیماری آرتریت روماتوئید در دهه سوم الی ششم زندگی بروز پیدا می کند. 

آرتریت روماتوئید نوعی اختلال التهابی مزمن به شمار می رود که در راستای خود ایمنی سبب شکل گیری بیماری می گردد. به عبارتی دیگر، زمانی که سیستم ایمنی بدن به صورت اشتباهی بافت های سالم بدن را بیگانه شناسایی می کند، در راستای از بین بردن آن ها اقداماتی را انجام می دهد. 

بارز ترین محلی که سیستم ایمنی سبب تخریب آن می شود، مفاصل هستند. بهتر است بدانید برای بیماری آرتریت روماتوئید، درمان قطعی وجود ندارد و روند درمان در خصوص جلوگیری از پیشروی بیماری شکل می گیرد.  

نشانه های خشکی مفاصل 

در اکثر موارد خشکی مفاصل، در صبح گاه به محض بیدار شدن فرد بروز پیدا می کند. این خشکی صبحگاهی نشان از بیماری های روماتیسمی به ویژه مفصلی دارد. 

شدت خشکی مفاصل تحت عامل ایجاب کننده و میزان آسیب دیدگی در سه دسته متغیر خفیف، متوسط و شدید تقسیم بندی می شود. 

زمانی که خشکی مفاصل در رده خفیف قرار دارد، فرد پس از یک دوره بی تحرکی، به عارضه خشکی در مفاصل دچار می شود و پس از مدتی، بهبود می یابد. 

در مقابل هنگامی که عارضه خشکی مفصل در رده شدید قرار دارد، فرد در طول روز همواره از خشکی مفصل رنج می برد و از انجام فعالیت های روزمره باز می ماند. 

تمرین ورزشی به صورت روزانه 

یکی از راه های مؤثر برای درمان خشکی مفاصل به ویژه در صبح هنگام، انجام تمارین روزانه است. در این روش، با انجام امور مختلف اعم از پیاده روی بدن روند ترشح آندروفین را آغاز می کند. با ترشح این هورمون، احساس رضایت در بدن حاکم می شود و با جریان پذیری خون، سموم از بدن خارج می گردد. 

علاوه بر این، با انجام حرکات تعادلی می توان میزان توازن بدن را افزایش داد. به طور مثال می توان یک میز یا صندلی را در مقابل خود قرار دهید. سپس با تکیه دادن دست، آهسته عمل بشین و پاشو را انجام دهید. 

دوری از تنش های روزانه 

استرس عامل کاهش عملکرد بدن به شمار می رود. شما می توانید با کاهش استرس، اسپاسم را که عامل درد های عضلانی است، کاهش دهید. علاوه بر این، با کاهش استرس، می توان خواب عمیق و کافی را برای شارژ مجدد بدن تجربه کرد. 

گرفتن دوش آب داغ 

گرفتن دوش با آب داغ تجربه ی بی نظیری است که با شکل گیری عرق در بدن، منجر به افزایش گردش خون می گردد. 

پیروی از تغذیه سالم 

در یک رژیم غذایی اصولی، میزان مصرف کربوهیدرات در مقادیر بسیار کمی قرار دارد. علاوه بر این، مواد غذایی دارای شیرین کننده، طعم دهنده های مصنوعی، آرد سفید و رنگ های مصوعی برای بدن مضر می باشند. 

مناسب ترین نوشیدنی، آب است. آب موجود در لوله کشی های شهری از مواد ناخالصی اعم از ترکیبات استروژن بهره مند هستند. بنابراین، با مصرف آب، سموم موجود وارد بدن می گردد و بر روی کارکرد سیستم ایمنی تأثیر مخرب می گذارد. 

بدین ترتیب، بهترین آب آشامیدنی، آب معدنی و فیلتر شده است. 

درمان خشکی مفاصل 

درمان خشکی مفاصل تحت تاثیر علت شکل گیری عارضه و مدت زمان بروز مشکل قرار دارد. در اکثر مواقع، پزشک مربوطه در راستای خارج سازی بافت سینوویال، مایع مفصلی، استخوان آزاد در مفصل و استئوفیت ها اقدام می کند. 

علاوه بر این، احتمال می رود متخصص برای کاهش درد ناشی از خشکی مفاصل، دارو های کورتیکواستروئیدی و ضد التهابی غیر استروئیدی اعم از آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن را تجویز کند. 

متداول ترین روش های درمان خشکی مفاصل به شرح زیر هستند:

•تعویض مفصل 

•اصلاح بد جوش خوردگی در استخوان 

•برطرف سازی پارگی منیسک 

•اصلاح کپسول مفصلی کوتاه، تاندون و عضلات

روش های درمان خشکی مفاصل 

فیزیوتراپی 

درمان به وسیله فیزیوتراپی زمانی کاربرد دارد که محدودیت حرکتی در مفصل ناشی از شکستگی باشد. علاوه بر این، مدت زمان بسیاری از شکستگی مفصل نگذشته باشد. در این قبیل شرایط، فیزیوتراپیست با ارائه حرکات کششی، موجب بهبود خشکی مفصل می گردد. 

درمان به وسیله جراحی زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که مدت زمان بسیاری از شکستگی گذشته باشد. با جراحی می توان دامنه حرکتی مفصل را بهبود داد.