HIV در کمین گروه سنی نوجوان و جوان/ مدرسه‌ ها و دانشگاه‌ ها به کمک بیایند

بر اساس برآورد سازمان بهداشت جهانی روزانه هفت هزار نفر یعنی در هر دقیقه پنج جوان درگیر HIV می شوند. این در حالی است که امروز بیش از هر زمان دیگری همه می دانند مسیر انتقال HIV/ایدز روابط جنسی پرخطر است.

بیماری مرموزی که قشر پویا و جوان جامعه را هدف گرفته و به گفته پژوهشگران حوزه ایدز، این بیماری در کشور در حال افزایش است.

الهه شعبانی روانشناس و عضو انجمن احیای ارزش ها (فعال در حوزه ایدز و حمایت از کودکان یتیم ایدز) در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در این خصوص توضیح داد: امروز با موج سوم ایدز در کشور که بیشترین راه انتقال را شامل می شود مواجه هستیم. یعنی روابط جنسی و رفتارهای پرخطر که اغلب قشر نوجوان و جوان کشور را نشانه رفته است.

وی افزود: یکی از دلایل افزایش HIV/ایدز از این مسیر، شاید به این خاطر باشد که بهداشت جنسی به نوعی در کشور تابو تلقی می شود. چراکه خیلی ها معتقدند توضیح درباره این مساله در جهت تضعیف اخلاقیات است اما اینطور نیست.

این روانشناس ادامه داد: در دنیای امروز اطلاع رسانی درباره سلامت جنسی برای بالاتر رفتن سطح آگاهی افراد صورت می گیرد. واقعیت این است در بحث پیشگیری از بیماری های جنسی از جمله HIV/ایدز که در فاز سوم آن قرار داریم، نتوانسته ایم موفق عمل کنیم. در این راستا آموزش نوجوانان و جوانان به ویژه از طریق محیط های آکادمیک مثل مدارس و دانشگاه ها از ضرورت زیادی برخوردار است.

این فعال حوزه ایدز خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه گروه فعال جنسی در کشورمان، نوجوانان و جوانان هستند و این جمعیت سرمایه و آینده کشور محسوب می شوند پس اهمیت آموزش به این گروه سنی به شدت احساس می شود چراکه تجربه آموزش در دیگر کشورها به کاهش این بیماری و کنترل و مدیریت آن منتهی شده است.

شعبانی اضافه کرد: برای مثال در کشور کنیا آمار HIV/ایدز بالا بود اما از طریق آموزش همگانی در سطح کشور موفق شدند طی پنج سال آمار شیوع و ابتلا به این بیماری را از ۱۸ درصد به ۵ درصد کاهش دهند یا در اوگاندا با راه اندازی پویشی با عنوان پرهیز و صداقت ابتلا به این بیماری را کاهش دادند.

وی افزود: در نتیجه باید به این مساله به عنوان یک موضوع امنیتی نگاه کرد و در سیاست های کلان کشور به آن توجه شود.

آموزش بهداشت جنسی را بومی کنیم

این روانشناس با اشاره به اهمیت بحث آموزش در یادگیری و بالا بردن سطح آگاهی خانواده ها و جوانان اظهار داشت: با شرایط فرهنگی و چهارچوب هایی که در کشورمان داریم نمی توانیم از الگوی سایر کشورها بهره ببریم در نتیجه لازم است با بومی سازی اطلاعات در حوزه HIV، آموزشی مطابق با فرهنگ خودمان که مورد پذیرش جامعه باشد ارائه دهیم.

مدیرعامل انجمن احیای ارزش ها با بیان اینکه سه محور را باید برای آموزش در این حوزه در سیاستگذاری های کلان کشوری مورد توجه قرار دهیم، خاطرنشان کرد: اولین قدم مهارت های آموزشی، موضوعات بهداشت جنسی و HIV و هر محتوای دیگری در این خصوص بومی شود.

دوم اینکه خیلی اهمیت دارد خدماتی که ارائه می شود از جمله در حوزه بهداشت، مشاوره و حمایتی مورد علاقه نوجوانان و جوانان باشد. سوم اینکه برای ارائه خدمات آموزشی و حمایتی مشارکت خود جوانان و نوجوان هم لازم است.

وی ادامه داد: یعنی در چهارچوب دروس دانشگاهی یا آموزش و پرورش طوری باشد که خود مخاطبین در نوع و نحوه آموزش مشارکت داشته باشند. نمی توانیم بخشی از یک کتاب آموزشی و درسی را به زبانی خشک درباره HIV اختصاص دهیم و انتظار داشته باشیم تا ۱۰ سال دیگر شاهد روند کاهشی این بیماری باشیم. محتوا باید گروه سنی جوان را به خود جذب کند تا روی آنها اثر داشته باشد.

ایدز شوخی نیست، سکوت نکنیم

شعبانی در بخش دیگری از صحبت هایش با اشاره به اینکه سیاستگذاری باید مطابق با فرهنگ هر شهر و منطقه کشور باشد، بیان کرد: به خاطر گوناگونی فرهنگی در کشور آموزش باید به زبان و فرهنگ همان منطقه ارائه شود. مسابقات پژوهشی، نمایش و تئاتر، تحلیل فیلم و... بخشی از مسیرهای جذاب برای ارائه آموزش درباره HIV به افراد است.

وی با بیان اینکه در این راستا می توان از دروازه ورود به ارتباط با جوانان بهره گرفت تا به نتیجه بهتری دست پیدا کرد، توضیح داد: معلم ها، مدیران مدرسه ها، والدین، اساتید دانشگاه ها و مذهبیون با همکاری افراد متخصص می توانند در راستای بالا بردن آگاهی جوانان و هوشیار کردن آنها نسبت به بیماری HIV پیش قدم شوند.

شعبانی گفت: اگر امروز ما دست به کار نشویم، جوانان از مسیرها و منابع نادرست اطلاعات کسب می کنند. امروزه هرگونه اطلاعاتی درباره همه چیز در فضای مجازی وجود دارد و نوجوانان و جوانان به آن دسترسی دارند. به همین علت سکوت کردن ما به عنوان والدین، آموزش و پرورش و مدیران و معلم ها، اساتید دانشگاه ها و... نمی تواند مانع از آن شود که آنها سراغ این مطالب نروند.

این فعال حوزه ایدز خاطرنشان کرد: در نتیجه با سکوت هر یک از ما دو اتفاق رخ می دهد. یا اینکه بچه ها در فضای مجازی از طریق افراد اشتباه، اطلاعاتی نادرست، تحریف یا اغراق شده به دست می آورند یا در مرحله آزمون و خطا قرار می گیرند. آنها آزمون و خطا می کنند تا به جواب درست برسند اما در مسائلی خاص مثل مساله جنسی که ممکن است باعث ابتلای فرد به بیماری شود این کار نتیجه ای دربرنخواهد داشت و ممکن است با هزینه های سنگین و جبران ناپذیر برای جوانان همراه شود.

وی افزود: آزمون و خطا به چه قیمتی؟ به قیمت تمام آینده یک فرد؟ واقعیت این است که مسیر چند ساله اخیر در بحث پیشگیری از ایدز مسیر درستی نبوده و افزایش آمار ابتلا به این بیماری گواه آن است.

دانش در کنار تغییر نگرش اهمیت دارد

شعبانی با بیان اینکه در بحث آموزش باید میان دانش و نگرش تفاوت قائل شویم، گفت: تصور کنید یک پل شیشه ای به شما نشان و اطمینان می دهند که این پل توسط گروه مهندسی حرفه ای ساخته شده، بسیار مستحکم است و خطری  ندارد. در نتیجه شما به دانش اینکه پل مطمئن است پی برده اید اما در زمان عبور اضطراب دارید. این نشان می دهد در نگرش شما تغییری حاصل نشده و از نگاه شما پل آسیب پذیر است.

وی ادامه داد: برای تولید محتوا در خصوص HIV/ایدز فقط ارائه دانش به افراد کافی نیست و باید در آنها تغییر نگرش ایجاد کنیم. یعنی در یک طرف آگاهی افراد را برای پیشگیری از این بیماری بالا ببریم و در طرف دیگر هدف انگ زدایی از بیماران است.

این روانشناس تصریح کرد: در این حوزه اطلاعات داشته باشیم اما نتوانیم هم مدرسه ای خود را که ایدز دارد، بپذیریم یا با چنین فردی ازدواج کنیم یا ارتباط داشته باشیم مشخص است در تغییر نگرش موفق نبوده ایم. انگ زدایی از این بیماری به اندازه آگاهی بخشی درباره آن اهمیت دارد.

وی ادامه داد: در این مسیر همکاری خانواده ها و مدیران و معلم های مدارس، اساتید دانشگاه، افراد مذهبی که در خصوص این بیماری خودشان توجیه شده باشند، برای انتقال اطلاعات بسیار اهمیت دارد و بدون شک تداوم در اطلاع رسانی درست در کاهش HIV/ ایدز نتیجه بخش و تاثیرگذار خواهد بود.