خشکسالی، ترسالی یا سوء مدیریت مسئولان؟

به‌تازگی شهیدی، رئیس سازمان زمین‌شناسی به بحث ریزگردها اشاره داشت و البته به درستی اظهار کرد که ۷۰ درصد از ریزگردها منشأ داخلی دارند و به علت خشکی منابع آب به وجود آمده‌اند؛ بنده این قسمت از صحبت های ایشان را تائید می کنم. البته این مسائل شاهد عملکرد وزارتخانه هایی مانند: نیرو، نفت و صمت است که باید پاسخگو باشند چرا توسعه صنعتی در این کشور به صورتی است که صنایع آبی گسترش پیدا کرده و در حال حاضر اثری از آبهای سطحی و همچنین سفره های زیرزمینی در کشور نیست؟ از لحاظ سطح زیرسازی و منابع آب رودخانه ها، دریاچه ها و تالاب ها حدود 80 تا 90 درصد خشک شده اند. براساس داده های هواشناسی و آمارهای کلان بارشها که در نقشه جغرافیایی کشور نشان می دهد، مثل سایر کشورهای دنیا یک دامنه نوسان بارش در ایران وجود داشته است که این روند چیزی حدود 10 تا 30 درصد مشاهده شده است و کاملا نرمال و طبیعی است.

لذا باید این سوال را از مسئولان وزارتخانه های مذبور پرسید؛ با توجه به اینکه شما مطلع هستید که آب در ایران نیست و کشور وارد تنش آبی و بحران آبی و خشکسالی شده است، پس چرا اینقدر در لایحه بودجه 1400 گرفته تا 1401 برداشت های جدید روی منابع آبی تعریف می کنید؟ اولویت اصلی باید طبیعت، حفظ محیط زیست، جلوگیری از بیابان زدائی و فرونشست زمین باشد. نباید اجازه بدهید این آب برای صنعت و کشاورزی بی رویه و مصارف دیگر استفاده گردد و باید توجه داشت طبیعت پایه و اساس بنیان اصلی غذایی و امنیت اقتصادی کشور است.

خوشبختانه در سال آبی جاری که از سال گذشته شروع شده است و همچنان ادامه دارد، بارش ها نرمال و فرا نرمال است. لذا از طرفی گفتند که بارش ها در فروردین ماه امسال 90 درصد کاهش داشته که در اردیبهشت جبران شده است. البته در فروردین ماه و ماههای سال گذشته در برخی نقاط کشور شاهد سیلاب بودیم که متاسفانه مسئولان امر، بجای اینکه سیلاب ها را مدیرت و هدایت کنند، آنها از کشور خارج شدند و حال صحبت از خشکسالی و بی آبی می کنند.

مسئولان، توسعه کشاورزی و افزایش جمعیت در کشور را زیر مجموعه توسعه نام می برند. لذا تعداد شهرها افزایش پیدا کرده است و روستاها به شهرها تبدیل شده اند، همچنین زمینهای کشاورزی زیر کشت رفته است. از طرفی اعلام می کنند صنعت و اشتغال ایجاد شده است. در صورتی ما توسعه را به معنای واقعی می پذیریم که این توسعه به نفع ارتقاء کیفیت زندگی مردم باشد و بستر حیات در محیط زیست را فراهم کند. اکنون اگر به محیط زیست کشور نگاهی بیندازید، لاشه ای از محیط زیست باقی نمانده است.

حال کدام ارگان و یا سازمان مقصر است؟ در خصوص مدیریت، قوانین طوری نوشته شده است که قابلیت اجرایی ندارد و کسی نتواند آن را اجرا کند همانند قانون هوای پاک که طوری نوشته شده که کسی به آن عمل نمی کند.

 لذا مدیران و مسئولان منابع آب در مجموعه وزارت نیرو باید پاسخ دهند که این وزارتخانه چگونه به وظایف و مسئولیتش عمل کرده است که امروز از زاینده رود خشک صحبت می کنیم؟ یا اینکه 80 تا 90 درصد منابع آبهای سطحی خشک شده است و منابع آبهای زیرزمینی هم 30 تا 40 درصد بیشتر باقی نمانده است.

اکنون وزارت نیرو بخاطر سدسازی هایی که انجام داده به محیط زیست آسیب های فراوانی را وارد کرده اند. در نظر داشته باشید این سدسازی‌ها به‌تنهایی موجب تبخیر ۶۰ و ۷۰ درصد ذخیره آب‌های پشت سدها خواهد شد.

از طرفی هم طرح های انتقال آبی که وزارت نیرو متولی و مدیریت اجرایی آن را برعهده داشته است مورد تایید سازمان حفاظت محیط زیست کشور نیست. متاسفانه در طرح‌های انتقال آب نیز تا ۳۰ درصد در کانال‌های انتقال آب، هدررفت آب داشته‌ایم.