عمده ریزگردهای کشور منشأ داخلی دارد یا خارجی؟
در حالی که رئیس سازمان محیط زیست منشأ ۷۰ درصد از ریزگردهای کشور را ناشی از کانون‌های خارجی می‌داند، رئیس سازمان زمین‌شناسی معتقد است که ۷۰ درصد از ریزگردهای کشور منشأ داخلی دارند!
موضوع طوفان‌های گرد و غبار و هجوم ریزگردها به کشور موضوع جدیدی نیست و سال‌هاست که افزایش کانون‌های گرد و غبار داخلی و خارجی آسمان ایران را در ماه‌هایی از سال غبارآلود می‌کنند. وقوع طوفان‌های گرد و غبار در کشور از ابتدای امسال شدت بیشتری یافت و تنها با گذشت چند روز از گرم‌تر شدن هوا شاهد هجوم چندباره ریزگردها به 25 استان کشور و درگیری مردم با این بحران بودیم.
با توجه به منطقه‌ای بودن بحران ریزگردها و درگیر شدن کشورهای عراق, عربستان و سوریه با این موضوع, تعدادی از مسئولین و همچنین بدنه دانشگاهی و کارشناسان محیط زیست کشور, منشأ این طوفان‌ها را از کشورهای همسایه دانستند و سدسازی‌های ترکیه بر روی دجله و فرات را عامل خشکی این 2 رود و تالاب‌هایی که تحت تأثیر آب آن‌ها هستند، دانستند و تأکید کردند که حل این بحران تنها در گرو فعال شدن دیپلماسی آب و مذاکرات ایران و عراق با ترکیه در جهت پرداخت حق‌آبه دجله و فرات است.
در مقابل اما برخی از مسئولین و کارشناسان ریشه بحران ریزگردها را در داخل کشور می‌دانند و معتقدند که برای حل این بحران باید در مرزهای خودمان برگردیم و با پرداخت حق‌آبه تالاب‌ها از تبدیل آن‌ها به کانون‌های گرد و غبار جلوگیری کنیم. این افراد معتقدند که برای پرداخت حق‌آبه تالاب‌ها, ابتدا باید وزارت جهاد کشاورزی الگوی کشت اصلاح شود و مصرف 89 درصدی آب کشور در کشاورزی کاهش پیدا کند, در مرحله دوم وزارت نیرو حق‌آبه تالاب‌ها را که بر اساس قوانین کشور در اولویت دوم بعد از آب شرب قرار دارند را بپردازد و در سیاست‌های سدسازی خود بازنگری کند.
سازمان محیط زیست نیز به عنوان متولی تالاب‌های کشور، پرداخت حق‌آبه را در عمل و نه‌تنها در شعار و تببین برنامه دنبال کند و با همراهی سازمان جنگل‌ها کاشت نهال و گونه‌های مناسب اقلیم در مناطق غبارخیز را انجام دهد.
یکی از مواردی که به وضوح اختلاف بر سر منشأ طوفان‌های گرد و غبار را نشان می‌دهد، اختلاف نظر رئیس سازمان محیط زیست و ریاست سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی است؛ در حالی که دکتر علی سلاجقه, رئیس سازمان محیط زیست پیشتر گفته بود که 70 درصد از ریزگردهای کشور منشأ خارجی دارند، دکتر علیرضا شهیدی، رئیس سازمان زمین‌شناسی معتقد است که 70 درصد منشأ ریزگردها در ایران داخلی است.
از مجموع این گفته‌ها می‌توان استنباط کرد که کشور ما در موضوع ریزگردها متأثر از خارج و داخل کشور است و اگر بخواهیم که یک‌بار برای همیشه به این بحران پایان بدهیم، نباید تنها سدسازی‌های ترکیه و یا فقط تخصیص حق‌آبه تالاب را راهکار مهار ریزگردها بدانیم و برای مهار ریزگردها نیازمند فعال شدن دیپلماسی آب توسط وزارت امور خارجه و همچنین تلاش برای احیا تالاب‌ها، دریاچه‌ها و ...، هستیم که این مورد نیازمندجدیت و همکاری همه دستگاه‌های مسئول از جمله سازمان محیط زیست، وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی, سازمان هواشناسی، سازمان زمین‌شناسی، سازمان مراتع؛ جنگل‌ها و آبخیزداری و ...، است.
