چهره سرطان ها در کشور در حال تغییر

دکتر محمد اسماعیل اکبری با اشاره به اینکه چهره سرطان‌ها در ایران در حال تغییر است، بیان کرد: در حال حاضر شایع‌ترین سرطان در ایران بین مرد و زن سرطان پستان است که سالی ۱۶ هزار مورد جدید شناسایی می‌کنیم. در مردان سرطان پروستات شایع‌تر است؛ درحالی‌ که پیش‌تر سرطان معده شایع‌تر بود. همچنین کشنده‌ترین سرطان در مرد و زن هنوز سرطان معده است.

لزوم بازنگری برخی راهنماهای بالینی درمان سرطان

او با انتقاد از آنچه که «ناکارآمدی راهنماهای بالینی درمان سرطان» خواند، اظهار کرد: بنده خدمت تمام وزرای بهداشت این موضوع را منعکس کرده‌ام. درمان اصلی تومورهای سرطانی‌ جراحی است؛ ولی با این‌ وجود جراحی به‌ اندازه کافی مورد عنایت برنامه‌ریزی‌های وزارت بهداشت قرار نگرفته است. درمان‌های جانبی شامل شیمی‌درمانی و رادیوتراپی است. متأسفانه وزارت بهداشت به‌طور غیرعلمی از سالیان قبل رادیوتراپی را بر اساس دوره‌های انجام آن تحت پوشش می‌برد و این سبب می‌شود برخی مراکز دوره‌های بیشتری به مردم اشعه بدهند تا پول خود را بگیرند که این موضوع علمی نیست.

رئیس مرکز تحقیقات سرطان، گفت: راهنمای علمی که برای درمان سرطان نوشته‌ شده است بسیار پرهزینه و کم اثر است و علت آن‌ هم این است که بیمار محور نبوده است؛ در حالی‌که راهنمای بالینی باید با محوریت بیمار نوشته شود و نه محوریت طبیب. در مورد شیمی‌درمانی هم هزینه‌های خیلی زیادی را به دوش مردم تحمیل می‌کنیم در حالی‌که بهره کافی را از آن‌ها نمی‌بریم. درمان سرطان نیازمند راهنماهای بالینی بسیار دقیق و به‌روز است که ما پول را جایی خرج کنیم که بهره‌گیری و کارایی حداکثری داشته باشد.

او با اشاره به مانع‌تراشی تحریم‌ها برای تعمیر و نگهداری تجهیزات درمان سرطان، تصریح کرد: دو دستگاه رادیوتراپیِ حین عمل ما خراب است و بازسازی نشده است. یک کشور برای تعمیر دستگاه رادیوتراپی بیمارستان شهدای تجریش قول‌هایی دادند که برای تعمیر آن بیایند اما هنوز خبری نشده است.

این استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه وضعیت دارو و درمان بیماری سرطان در ایران بسیار خوب است، ادامه داد: درمان‌های سرطان در ایران با بالاترین استانداردهای بین‌المللی یکسان است و حتی می‌توان با تدوین گایدلاین درمانی مناسب با هزینه کمتری بازهم همین میزان خوب عمل کرد.

چرا بیمار مبتلا به سرطان ممکن است جان خود را از دست بدهد؟

وی درباره اقدامات و فعالیت‌های مرکز تحقیقات سرطان، توضیح داد: یکی از کارهای ما مطالعات اپیدمیولوژیک است که میزان شیوع سرطان‌های مختلف در کشور را برآورد می‌کنیم. این کار انجام می‌شود و پیشنهادهایی هم به سایر دانشگاه‌های علوم پزشکی در راستای بهبود عملکردشان ارائه می‌دهیم. اقدام دیگر ما تحقیقاتی در حوزه بیوالکتریک است؛ یعنی با سیستم‌های الکترونیک ارتباط گرفتیم تا برای بیمارانی که قادر نیستیم از روش‌های معمول شیمی‌درمانی، رادیوتراپی و ... بهره ببریم، از درمان نوین استفاده کنیم. برخی درمان‌های نوین در دنیا هم وجود دارد ولی برخی دیگر منحصر به‌ فرد است که در کشورهای دیگر هم به اسم ایران ثبت شده است.

رییس مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: تحقیقات دیگر ما در این زمینه است که «چرا سرطانی‌ها ممکن است جان خود را از دست دهند؟». بیمار مبتلابه سرطان معمولاً به دلیل متاستاز (انتقال سرطان از طریق خون به سایر اعضای بدن) فوت می‌کند. مکانیسم‌هایی که بتوانیم جلوی فلج عضوهای دیگر را بگیریم و داروهای مناسبی برای درمان این امر پیدا کنیم، بیش از ۳۰ پروژه تحقیقاتی است که در مرکز ما در حال انجام است.

سرطان قابل درمان و پیشگیری است

وی با تأکید بر این‌که سرطان قابل پیشگیری است، بیان کرد: این موضوع تنها کار پزشکان نیست؛ این اقدام باید کاری حاکمیتی و ملی باشد. سرطان با همتی علمی و دلسوزانه، قابل‌ درمان و قابل زندگی کردن خواهد بود. اینکه بگوییم سرطان علاج کامل پیدا می‌کند،‌ درست نیست؛ سرطان یک موجود هوشیار است. در مورد سرطان پستان مرکز تحقیقات سرطان معادل بهترین مراکز دنیا فعالیت می‌کند به شکلی که بیش از ۹۰ درصد مبتلایان تا ۵ سال، بیش از ۸۷ درصد تا ۱۰ سال و بیش از ۸۰ درصد بیماران تا ۱۵ سال پس از شناسایی بیماری زنده هستند و این ارقام فوق‌العاده است. در عین‌ حال سرطان معده یا پانکراس خیلی اذیت کننده است. بر این اساس نوع سرطان بروز یافته، مهم است؛ اما شاخص‌های درمانی و زنده ماندن بیماران ما قطعا از دنیا عقب نیست.

مراجعه دیرهنگام به پزشک عامل سخت شدن درمان بیمای

اکبری در خاتمه افزود: ما یک مرحله‌ بالینی دیرتر از مرحله بالینی پیشرفته‌ دنیا بیماران خود را تحویل می‌گیریم و این سبب می‌شود درمان سخت‌تر شود. انتظار ما این است که مثلاً در مورد سرطان پستان توجه و آموزش به مردم مورد توجه بیشتری قرار گیرد تا افراد اگر در سینه خود توده احساس کردند یا ترشحات غیرعادی داشتند، به پزشک مراجعه کنند تا ارزیابی تخصصی صورت گیرد؛ برای این امر مراجعه‌ سالانه کافی است. در سرطان‌های معده و روده هم بروز برخی علائم می‌تواند هشداردهنده باشد. اگر فردی بدون دلیل لاغر، کم‌اشتها، کم‌خون شود و یا مدفوع خونی یا سیاه‌رنگ داشته باشد،‌ اگر سرفه‌های تحریک‌کننده و خلط خونی داشت و... می‌تواند نشانه‌های بدخیمی باشد که توصیه می‌کنیم با بروز این علائم به پزشک مراجعه کنند.