کدام گونه از حیوانات می توانند تغییرات اقلیمی را تحمل کنند؟

"جان جکسون"(John Jackson)، زیست‌شناس "دانشگاه آکسفورد"(Oxford University) به همراه همکاران خود، "کریستی لوکور"(Christie Le Coeur) از "دانشگاه اُسلو"(University of Oslo) و "اوون جونز"(Owen Jones) از "دانشگاه جنوب دانمارک"(SDU)، پژوهش جدیدی را انجام داده است. جکسون گفت: این یک پرسش بزرگ و پیش‌زمینه پژوهش ما است.

یک الگوی آشکار

پژوهشگران در این پروژه، داده‌های مربوط به نوسانات جمعیت ۱۵۷ گونه پستاندار از سراسر جهان را تجزیه و تحلیل کردند و آنها را با داده‌های مربوط به آب و هوا و همچنین، داده‌های به دست آمده از سایر حیوانات مقایسه کردند. داده‌های هر گونه، مربوط به ۱۰ سال یا بیشتر است.

تجزیه و تحلیل آنها، اطلاعاتی را در مورد این موضوع ارائه داد که گونه‌های جانوری در زمان تسلط آب و هوای ناملایم چگونه با آن کنار آمده‌اند. آیا تعداد آنها بیشتر شده یا کاهش یافته است؟ آیا آنها فرزندان بیشتری داشتند یا تعداد فرزندان آنها کمتر شده است؟

جونز گفت: ما می‌توانیم یک الگوی آشکار را ببینیم. این الگو نشان می‌دهد حیواناتی که برای مدت طولانی زندگی می‌کنند و فرزندان کمی دارند، نسبت به حیواناتی که برای مدت کوتاهی زندگی می‌کنند و فرزندان زیادی دارند، کمتر آسیب‌پذیر هستند. به عنوان مثال، می‌توان به لاماها، خفاش‌ها و فیل‌های دارای عمر طولانی در مقابل موش‌ها، صاریغ‌ها و جانوران کیسه‌دار کمیاب مانند کانگوروی دم‌قلم‌مویی اشاره کرد.

حیواناتی که کمتر تحت تاثیر آب و هوای ناملایم قرار می‌گیرند.

• فیل آفریقایی
• ببر سیبری
• شامپانزه
• خفاش نعل‌اسبی بزرگ
• لاما
• شترچه
• کرگدن سفید
• خرس گریزلی
• بوفالوی آمریکایی
• صخره‌پر
• خفاش بال‌بلند

حیواناتی که بیشتر تحت تاثیر آب و هوای ناملایم قرار می‌گیرند.

• موش چمن آزارا
• موش چمن زیتونی
• موش‌صاریغ دم‌چاق برازنده
• لمینگ کانادایی
• وُل‌ ریزگوش
• روباه قطبی
• قاقُم
• حشره‌خوار معمولی
• کانگوروی دم‌قلم‌مویی
• سنجاب زمینی قطبی

حیوانات بزرگ و دارای طول عمر بالا، بهتر می‌توانند با شرایطی مانند خشکسالی طولانی‌مدت کنار بیایند. توانایی آنها برای زنده ماندن، تولید مثل و پرورش فرزندان، به اندازه حیوانات کوچک و دارای طول عمر کوتاه‌مدت تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد. برای مثال، آنها می‌توانند انرژی خود را روی یک فرزند سرمایه‌گذاری کنند یا هنگامی که شرایط چالش‌برانگیز می‌شود، به سادگی منتظر زمان‌های بهتری باشند.

از سوی دیگر، جوندگان کوچک، تغییرات جمعیتی شدیدتری را در کوتاه‌مدت دارند. به عنوان مثال، در صورت بروز خشکسالی طولانی‌مدت، بخش‌های زیادی از پایه غذایی آنها مانند حشرات، گل‌ها و میوه‌ها ممکن است با سرعت بیشتر ناپدید شوند و این حیوانات به دلیل داشتن ذخایر چربی محدود، از گرسنگی بمیرند.

جمعیت این پستانداران کوچک ممکن است هنگام بهبود شرایط رشد کند زیرا بر خلاف پستانداران بزرگ، آنها می‌توانند فرزندان زیادی را تولید کنند.

جکسون گفت: این پستانداران کوچک به سرعت نسبت به آب و هوای ناملایم واکنش نشان می‌دهند. بنابراین، آسیب‌پذیری آنها در برابر آب و هوای ناملایم نباید با خطر انقراض برابر دانسته شود.

جکسون خاطرنشان کرد که توانایی گونه‌های جانوری برای مقاومت در برابر تغییرات آب و هوایی نباید هنگام ارزیابی آسیب‌پذیری گونه‌ها در برابر انقراض، به تنهایی در نظر گرفته شود. وی افزود: تخریب زیستگاه، شکار غیرقانونی، آلودگی و گونه‌های مهاجم، عواملی هستند که بسیاری از گونه‌های جانوری را تهدید می‌کنند. در بسیاری از موارد، تاثیر آنها حتی بیشتر از تغییرات آب و هوایی است.

این پژوهش نه تنها بینشی را در مورد چگونگی واکنش نشان دادن این ۱۵۷ گونه پستاندار خاص نسبت به تغییرات آب و هوایی ارائه می‌دهد، بلکه می‌تواند به داشتن درک بهتری در مورد چگونگی واکنش حیوانات این سیاره نسبت به تغییرات آب و هوایی مداوم کمک کند.

جونز گفت: ما انتظار داریم که تغییرات آب و هوایی در آینده، آب و هوای ناملایم‌تری را به همراه داشته باشند. حیوانات باید مانند همیشه با این آب و هوای ناملایم کنار بیایند. بنابراین، تجزیه و تحلیل ما می‌تواند به پیش‌بینی نحوه واکنش گونه‌های مختلف جانوری نسبت به تغییرات آب و هوایی آینده بر اساس ویژگی‌های کلی آنها کمک ‌کند؛ حتی اگر اطلاعات محدودی در مورد جمعیت آنها داشته باشیم.

به عنوان مثال می‌توان به کانگوروی دم‌قلم‌مویی اشاره کرد که یک کیسه‌دار نادر استرالیایی است. زیست‌شناسان، اطلاعات زیادی در مورد این گونه ندارند اما از آنجا که این گونه، زندگی مشابهی با موش‌ها دارد یعنی کوچک است، طول عمر کوتاهی دارد و به سرعت تولید مثل می‌کند، می‌توان پیش‌بینی کرد که با روشی مشابه موش‌ها، نسبت به آب و هوای ناملایم واکنش نشان دهد.

جکسون توضیح داد: به همین ترتیب، گونه‌های جانوری زیادی وجود دارند که ما اطلاعات زیادی درباره آنها نداریم اما می‌توانیم واکنش آنها را پیش‌بینی کنیم.

بدین ترتیب، پژوهشگران انتظار دارند که توانایی گونه‌های مختلف جانوری برای سازگاری با تغییرات آب و هوایی، با راهبرد زندگی آنها مرتبط باشد و این می‌تواند به پیش‌بینی تغییرات اکولوژیکی کمک کند.

از آنجا که سازگاری زیستگاه به دلیل تغییرات آب و هوایی تغییر می‌کند، گونه‌ها ممکن است مجبور شوند به مناطق جدید نقل مکان کنند زیرا مناطق قدیمی، غیر قابل سکونت هستند. این تغییرات به راهبردهای زندگی گونه‌ها بستگی دارند و می‌توانند تأثیرات زیادی بر عملکرد اکوسیستم داشته باشند.

این پژوهش، در مجله "eLife" به چاپ رسید.