ضرورت و اهمیت پژوهش حوزه آسیب های اجتماعی در چیست؟

بروز چنین رفتارهایی در دراز مدت می تواند موجبات بروز اشکالات متعدد و حتی عقب رفت آن جامعه را فراهم می کند. از این رو تا کنون پژوهش های زیادی در حوزه های متعدد این حوزه انجام شده است و پژوهشگر های توانایی در این زمینه کار و تحقیق کرده اند که یکی از آن ها پژوهش‌های میدانی و تیمی پژوهشگر و مردم شناس کامیل احمدی است.

از آن جایی که این موضوع از اهمیت ویژه ای برخوردار است ما قصد داریم در ادامه به طور مفصل در مورد آن صحبت کنیم و تمام ابعاد آن را مورد بررسی قرار دهیم. به شما نیز پیشنهاد می کنیم که تا پایان با ما همراه باشید تا اطلاعات بیش تری در مورد این موضوع کسب کنید.

منظور از آسیب اجتماعی چیست؟

در کل به هر عملی که با اعمال جمعی و رسمی یک جامعه مغایرت داشته باشد، آسیب اجتماعی گفته می شود. برخی از این نوع رفتار ها از نظر قانونی خلاف محسوب می شوند و آنها معمولا در چارچوب و قواعد عام یا غیررسمی جامعه قرار نمی گیرند و در نتیجه با منع قانونی و یا قبح اخلاقی و اجتماعی روبه رو می گردد. به همین دلیل نیز افرادی که دچار آسیب های اجتماعی می شوند و یا به اصطلاح کجروی می کنند در تلاش اند تا رفتار ها و کجروی های خود را از دید ناظران قانون پنهان کنند. عموما می توان گفت که ضرر برخی از این رفتار های هنجار شکنانانه و غیر متعارف قبل از هر چیزی متوجه خود فرد می شود و در گام دوم زندگی اطرافیانش را تحت تأثیر قرار می دهد.

انواع آسیب های اجتماعی

برخی از رفتار هایی که به عنوان آسیب اجتماعی شناخته می شوند و البته موافقان و مخالفان این دسته بندی ها هم کم نیستند به شرح ذیل است:

• اعتیاد

یکی از مهم ترین آسیب های اجتماعی که در حال حاضر جوامع بسیاری را تحت تأثیر قرار داده، اعتیاد است. اعتیاد می تواند آغازگر انواع مشکلات فردی، اجتماعی و خانوادگی باشد و نیروهای ثمر بخش و مفید جامعه را به هدر بدهد.

• سرقت و دزدی

رفتار دیگری که می توان از آن به عنوان آسیب اجتماعی یاد کرد، دزدی یا سرقت است. افرادی که دست به این کار می زنند می توانند دلایل مختلفی از جمله تربیتی، فقر و معضلات روانی برای انجام اینکار داشته باشند، فرد هنجار شکنی که هنوز « برچسب» نخورده است و خود را دزد نمی داند و گاهی متعدد و گاهی بی اختیار دست به این عمل می زند.

• خودکشی

خودکشی نیز یک نوع آسیب اجتماعی است و به عملی عمدی اطلاق می شود که باعث مرگ فرد می‌شود. خودکشی پدیده پیچیده‌ای است و می‌تواند علل گوناگون و پیچیده‌ای مانند ناامیدی، اختلالات روانی و فیزیکی، شکست عشقی، اعتیاد به الکل، سوء مصرف مواد یا دارو، مشکلات مالی و شغلی، مشکلات تحصیلی یا مشکلات ارتباط بین داشته باشد. خودکشی غالباً میان قشر جوان و بیشتر مردها رواج دارد. برای برطرف کردن این معضل باید خانواده ها و افرادی که بیش تر در معرض این خطر هستند تحت مشاوره و حمایت قرار بگیرند.

• آسیب‌های نوپدید (شبکه‌های مجازی)

در کنار فواید بسیار اینترنت آسیب های جدید بسیاری نیز در دل این پدیده نهفته است. آسیب‌های مرتبط با فناوری‌های جدید با استفاده مفرط از شبکه های مجازی، بازی‌های رایانه‌ای، تلفن همراه می‌تواند بستر جدیدی از معضلات اجتماعی و روانی علی الخصوص میان کودکان و نوجوانان باشد. از جمله این آسیب ها می توان از جذب شدن آنها به ارزش های ناآشنا وعدم بلوغ، آسیب های روانی و مواجهه با قلدری و تاثیر کومنتهای نامهربان بر روحیه جوانان، اعتیاد به شبکه های مجازی، افسردگی و کم خوابی، مقایسه و رقابت ناسالم، انواع سو استفاده ها و انزوا طلبی اشاره کرد.

از دیگر انواع آسیب‌های اجتماعی می‌توان به کودک همسری یا هر نوع پدیده دیگری که تمام اقشار جامعه با آن موافق نباشد اشاره کرد.

نحوه تشخیص آسیب های اجتماعی

در تعریف و تشخیص آسیب های اجتماعی، از چهار معیار استفاده می شود که البته منتقدان بسیاری عالی الخصوص در حوزه های مردم شناختی نیز دارد و آنها عبارتند از:

• ملاک آماری

یکی از ملاک هایی که برای تشخیص آسیب های اجتماعی مورد استفاده قرار می گیرد ملاک آماری است. طبق این معیار اگر رفتاری با رفتار اکثر اعضا جامعه مغایرت داشته باشد، نا بهنجار محسوب می گردد و باید اصلاح شود.

• ملاک اجتماعی

ملاک دیگری که در حین ارزیابی رفتار انسان ها مورد استفاده قرار می گیرد، معیار اجتماعی است. طبق این ملاک اعضای یک جامعه ترجیحا از یک الگوی فرهنگی- اجتماعی پیروی کنند در غیر این صورت زمانی که در اجتماعات حاضر می شوند، با مشکل مواجه می شوند. مثلاً اگر فردی لباس نا متعارف بپوشد، مورد انتقاد قرار می گیرد.

• ملاک فردی

سومین ملاک نیز ملاک فردی است. طبق این معیار اگر رفتاری موجب ناراحتی افراد می شود، غیر طبیعی است.

• ملاک دینی

آخرین ملاکی که برای سنجش رفتار انسان ها وجود دارد، ملاک دینی است. طبق این ملاک رفتار انسان ها باید با تعالیم و دستورات دینی همخوانی داشته باشد.

پژوهش های آسیب های اجتماعی چگونه است؟

در پژوهش های آسیب های اجتماعی مسائل از چند جنبه مورد بررسی قرار می گیرند که مهم ترین آن ها نیز به شرح ذیل است:

• زاویه انسانی

مسائل اجتماعی اول از لحاظ انسانی و مردم شناختی مورد بررسی قرار می گیرند. به این معنی که انسان ها فارغ از قوم و نژادی که هستند در همزیستی با یکدیگر قرار داشته و یکدیگر را مورد حمایت قرار داده و پشتیبان هم باشند.

• زاویه اجتماعی

از لحاظ اجتماعی باید به آسیب ها و معضلاتی که در جامعه وجود دارد، به موقع مورد برسی علمی و رسیدگی شود در غیر این صورت میزان ارتکاب جرم و جنایت در جامعه افزایش می یابد و امنیت عمومی جامعه ممکن است به خطر بیافتد.

• زاویه سیاسی

آسیب های اجتماعی از لحاظ سیاسی نیز مورد بررسی قرار می گیرند. قاعدتاً اگر آسیب های اجتماعی یک جامعه جدی گرفته نشود و راه حلی برای آن ها پیدا نشود نظم آن جامعه به هم می خورد و در ابتدا موجبات فروپاشی اجتماعی و حتی ممکن است به فروپاشی سیاسی نیز منجر شود.