تفاوت‌های سرماخوردگی و آنفلوآنزا / بازگشت قدرتمند ویروس‌های تنفسی

دکتر آذرخش آذران، با اشاره به شیوع زود هنگام آنفلوآنزا اظهار کرد: در بیش از دو سال اخیر به دلیل وقوع پاندمی کرونا و استفاده از ماسک، موارد ابتلا به آنفلوآنزا و سرماخوردگی به شدت کاهش یافت اما با توجه به کاهش موارد کرونا، سایر ویروس‌هایی که موجب بروز بیماری‌های تنفسی می‌شوند، در حال گردش هستند.

قدرتمند شدن سایر ویروس‌ها با کاهش کرونا

وی افزود: هر چند ممکن است آنفلوآنزا در طول سال در جامعه در چرخش باشد اما معمولا در ایران پیک آنفلوآنزا در آذرماه رخ می‌دهد. امسال به دلیل کمتر شدن ویروس کرونا در جامعه، ویروس‌های دیگر قدرتمند شده‌اند و زودتر ظهور پیدا کرده‌اند.

آذران با بیان اینکه احتمالا این ویروس‌ها بسیار قدرتمند خواهند بود، گفت: در هفته‌های گذشته اپیدمی‌های زیادی از بیماری‌های تنفسی به ویژه در کودکان مشاهده شده است.

وی بیان کرد: بیماری آنفلوآنزا توسط ویروس آنفلوآنزا و عمدتا از سه ویروس تایپ A، B، و C ایجاد می‌شود اما بیش از ۵۰ درصد سرماخوردگی‌ها ناشی از رینویروس بروز پیدا می‌کنند. البته عوامل شناخته شده دیگری نیز از جمله پاراآنفلوآنزا و آدنوویروس در بروز سرماخوردگی نقش دارند.

علائم و مدت انتقال آنفلوآنزا

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: دوره کمون آنفلوآنزا یک تا چهار روز است. دوره سرایت‌پذیری این بیماری نیز از ۲۴ ساعت قبل از شروع علائم رخ می‌دهد و در پنج تا هفت روز بعد از بروز علائم، بیماری به دیگران منتقل می‌شود.

آذران گفت: البته کودکان و افرادی که به هر نحوی دچار تضعیف سیستم ایمنی بدن هستند، ممکن است تا ۱۴ روز بعد از بروز علائم هم بتوانند دیگران را آلوده کنند.

بروز ناگهانی

وی با بیان اینکه بروز علائم ابتلا به آنفلوآنزا به صورت کاملا ناگهانی و حمله‌ای آغاز می‌شود، تصریح کرد: بیماری آنفلوآنزا با تب، لرز و سر درد (سر درد در جلوی پیشانی) به صورت ناگهانی آغاز می‌شود و سپس علائم دیگر مانند سرفه خشک، گاه سرفه خشک خلط‌دار، بدن درد شدید، آبریزش بینی، احتقان و گرفتگی بینی، آبریزش از چشم و دردناک شدن چشم‌ها، گلو درد، بی اشتهایی، احساس فشار زیر جناغ سینه، خستگی و بی قراری، گاه اسهال و استفراغ به ویژه در کودکان بروز پیدا می‌کنند.

عوارض متعدد

این متخصص ویروس‌شناسی با بیان اینکه فصل شیوع آنفلوآنزا در کشورهایی که در نیم‌کره شمالی قرار دارند مانند ایران در پاییز و زمستان است، عنوان کرد: معمولا بیماری آنفلوآنزا در یکی دو هفته بهبود پیدا می‌کند اما می‌تواند عوارض متعددی بر جای بگذارد؛ عوارض ریوی و خارج از ریوی مانند عفونت گوش، التهاب تیروئید و بدتر شدن وضعیت بیماران مزمن برخی از عوارض بیماری آنفلوآنزا هستند.

شروع متفاوت سرماخوردگی و آنفلوآنزا

آذران در خصوص سرماخوردگی‌ها گفت: عمدتا سرماخوردگی‌ها ناشی از رینوویروس هستند و عمدتا در بهار و پاییز شیوع پیدا می‌کنند. سرماخوردگی به صورت تدریجی بروز پیدا می‌کند بنابراین یکی از تفاوت‌های آنفلوآنزا و سرماخوردگی، شروع ناگهانی آنفلوآنزا و شروع تدریجی سرماخوردگی است.

وی افزود: دوره کمون رینوویروس سرماخوردگی ۱۲ تا ۷۲ ساعت است اما در برخی منابع سه تا شش روز نیز ذکر شده است. علائم سرماخوردگی نیز معمولا هفت تا ۱۱ روز پایدار می‌مانند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز با اشاره به علائم سرماخوردگی گفت: معمولا علائم سرماخوردگی به صورت تدریجی و با احساس ناخوشی و گلودرد بروز پیدا می‌کنند.

آذران عنوان کرد: دوره سرایت‌پذیری سرماخوردگی ممکن است تا ۹ روز هم طول بکشد و در برخی منابع یک تا سه هفته نیز ذکر شده است اما به طور متوسط بیماری در بیشتر افراد در مدت یکی دو هفته بهبود پیدا می‌کند.

چگونه سرماخوردگی را از آنفلوآنزا تشخیص دهیم؟

وی بیان کرد: در مبتلایان به آنفلوآنزا، تب متداول است اما در سرماخوردگی، این علامت به ندرت بروز پیدا می‌کند. سرفه در هر دو بیماری متداول است. گلودرد نیز گاهی در مبتلایان به آنفلوآنزا بروز پیدا می‌کند اما در سرماخوردگی متداول است.

این متخصص ویروس‌شناسی گفت: خستگی در مبتلایان به آنفلوآنزا متداول است اما در سرماخوردگی گاهی رخ می‌دهد. از دست دادن اشتها و از دست دادن حس بویایی و چشایی گاهی در مبتلایان به هر دو بیماری بروز پیدا می‌کند و سر درد نیز در هر دو بیماری متداول است. گاهی آبریزش از بینی در مبتلایان به آنفلوآنزا بروز پیدا می‌کند اما در سرماخوردگی متداول است.

آذران بیان کرد: مبتلایان به آنفلوآنزا به ندرت عطسه می‌کنند اما این علامت در سرماخوردگی متداول است. معمولا اسهال و استفراغ نیز در مبتلایان به آنفلوآنزا به ویژه در کودکان متداول است.

راه‌های پیشگیری از ابتلا

وی با اشاره به راه‌های پیشگیری از ابتلا به آنفلوآنزا و سرماخوردگی بیان کرد: شست‌وشوی مرتب دست‌ها با آب و صابون به مدت ۲۰ ثانیه، ضد عفونی دست‌ها با الکل ۷۰ درصد، دوری از افراد دارای علائم بیماری و استفاده از ماسک از راه‌های پیشگیری از ابتلا به این بیماری‌ها است.

درمان آنفلوآنزا و سرماخوردگی

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز با بیان اینکه درمان این بیماری‌ها به صورت حمایتی و علامتی است، بیان کرد: برخی از بیماران که آب بدن خود را از دست می‌دهند، باید سرم تزریق کنند یا از مایعات زیادی استفاده کنند.

وی افزود: در استفاده از تب‌برها معمولا توصیه می‌شود که برای درمان عفونت‌های ویروسی به هیچ وجه از آسپرین استفاده نشود. برای درمان تب بهتر است از استامینفون یا ایبوپروفن استفاده شود.

آذران عنوان کرد: برای درمان آنفلوآنزا از داروهای ضد ویروسی نیز استفاده می‌شود اما این داروها برای همه افراد استفاده نمی‌شوند. داروهای ضد ویروسی تنها برای افرادی که ممکن است بیماری‌شان بسیار شدید شود، تجویز می‌شود. 

وی بیان کرد: تصمیم‌گیری برای استفاده از داروی ضدویروسی بر عهده پزشک است و مردم نباید به صورت خودسرانه برای درمان آنفلوآنزا از داروی ضد ویروسی استفاده کنند.

این متخصص ویروس‌شناسی گفت: باید توجه شود برای درمان سرماخوردگی ناشی از رینوویروس‌ها، درمان ضدویروسی وجود ندارد و درمان علامتی انجام می‌شود.