صبر نداشتن در برابر شرایط ناامید کننده را جدی بگیرید، علائم بیش‌فعالی در بزرگسالان چیست؟
اختلال کم توجهی-بیش فعالی (ADHD) مختص کودکان نیست و در بزرگسالان هم دیده می‌شود. این مشکل نوعی اختلال ذهنی و ترکیبی از عدم توجه، بیش‌فعالی و رفتارهای آنی است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد اختلال ۳۰ تا ۷۰درصد کودکان مبتلا به ADHD تا بزرگسالی‌شان درمان نمی‌شود. همچنین اختلال ADHD برخی از کودکان هرگز تشخیص داده نمی‌شود و تا بزرگسالی با آنها می‌ماند و اثری منفی روی اعتمادبه‌نفس، کار و زندگی‌شان می‌گذارد.
اختلال کم‌توجهی-بیش فعالی بزرگسالان مانند کودکان نمود پیدا نمی‌کند و علایم شکل دیگری به خود می‌گیرند.
علایم اختلال کم‌توجهی-بیش فعالی بزرگسالان
علایم برخی از افراد مبتلا به اختلال ADHD با بزرگ شدن فرد کمتر می‌شود اما برخی دیگر همچنان گرفتار علایم این اختلال هستند و در کارهای روزمره‌شان دچار مشکل می‌شوند. تمرکز روی کارها و اولویت‌بندی آنها برای بزرگسالان مبتلا به این اختلال بسیار سخت و چالش‌برانگیز است.
آنها معمولا در کارهایشان تاخیر دارند و اغلب برنامه‌ها و جلسات کاری و اجتماعی خود را فراموش می‌کنند. رفتارهای آنی، نداشتن صبر و تحمل در صف‌ها یا ترافیک، نوسانات خلقی و خشم‌های ناگهانی در آنها بسیار مشهود است.
از دیگر علایم اختلال کم‌توجهی-بیش فعالی بزرگسالان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
* بی‌نظمی و اشکال داشتن در اولویت‌بندی
* ضعف در مدیریت زمان
* مشکل در تمرکز روی یک کار
* ناتوانی در چندوظیفه‌ای
* فعالیت بیش از حد یا بیقراری
* نداشتن مهارت در برنامه‌ریزی صحیح
* نداشتن صبر و تحمل در برابر شرایط ناامیدکننده
* بداخلاقی و نداشتن استقامت در برابر اضطراب
البته همه افراد گاهی برخی از علایم شبیه به اختلال ADHD را از خود بروز می‌دهند و اگر کسی گاهگاهی علایم فوق را از خود بروز می‌دهد، به معنای این نیست که به این اختلال مبتلاست. اما وقتی این علایم خیلی شدید، مهارنشدنی و پرتکرار بودند می‌توانید احتمال این اختلال را در نظر بگیرید.
متاسفانه از آنجایی‌که بزرگسالان به مشکلاتی چون اضطراب یا اختلال‌های روحی و روانی هم ممکن است مبتلا شوند، تشخیص اختلال ADHD در آنها مشکل است. درضمن بسیاری از بزرگسالان مبتلا به اختلال ADHD، به اختلال‌های ذهنی همچون افسردگی یا اضطراب هم مبتلا هستند.
علت ابتلا به ADHD
محققان با وجود بررسی‌های متعدد هنوز به علت اصلی و دقیق این اختلال پی نبرده‌اند و تحقیقات در این زمینه همچنان ادامه دارد. اما آنها چند عامل را در ابتلا به این اختلال دخیل می‌دانند:
* ژنتیک: رد پای اختلال ADHD را می‌توان در سابقه خانوادگی افراد مشاهده کرد و این نشان‌دهنده نقش ژنتیک در ایجاد این اختلال است.
* محیط‌زیست: عوامل زیست‌محیطی خاص، مانند قرار گرفتن کودک در معرض سرب، ممکن است خطر ابتلا به این اختلال را در کودک افزایش داده که تا بزرگسالی با او همراه شود.
* ابتلا به بیماری‌های خاص در مسیر رشد: برخی از بیماری‌های مربوط به سیستم اعصاب مرکزی، فرد را به اختلال ADHD مبتلا می‌کند.
عوامل زیر هم احتمال ابتلای افراد به اختلال ADHD را افزایش می‌دهد:
* مصرف دخانیات یا نوشیدنی‌های الکلی مادر هنگام بارداری، خطر ابتلا به اختلال ADHD در کودک را بالا می‌برد.
* اگر افراد در کودکی در معرض آلودگی‌های زیست‌محیطی مانند، سرب که بیشتر در رنگ‌های نقاشی ساختمان و لوله‌های بناهای قدیمی یافت می‌شود، قرار گرفته باشند، احتمال ابتلا به اختلال ADHD در آنها افزایش می‌یابد.
* افرادی هم که موقع تولد نارس بودند هم در خطر ابتلا به این اختلال هستند.
مشکلات ناشی از اختلال ADHD در بزرگسالان
اختلال ADHD زندگی را برای بزرگسالان مبتلا بسیار سخت می‌کند. آنها معمولا مشکلات زیر را تجربه می‌کنند:
* عملکرد ضعیفی در محل کار دارند و احتمال اینکه بیکار شوند بسیار زیاد است.
* همیشه گرفتار مشکلات مالی هستند.
* بیشتر مواقع مشکلات قانونی پیدا می کنند.
* احتمال مصرف دخانیات یا نوشیدنی‌های الکلی در آنها بالاست.
* بیش از دیگران دچار سوانح رانندگی می‌شوند.
* قوای جسمانی و ذهنی مناسبی ندارند.
* خودشان را دوست ندارند.
* به خودکشی بسیار فکر می‌کنند.
بیماری‌های همراه با اختلال ADHD
اگرچه اختلال ADHA موجب بیماری‌های فیزیکی یا ذهنی دیگری نمی‌شود، بیشتر مواقع فرد مبتلا به این اختلال، گرفتار اختلال‌های دیگری هم هست. از این اختلال‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. اختلال‌های خلقی
بسیاری از بزرگسالان مبتلا به ADHD به اختلال‌هایی چون افسردگی، اختلال دوقطبی یا دیگر اختلال‌های خلقی مبتلا هستند. شکست‌های دایمی در زندگی افراد مبتلا به ADHD، افسردگی آنها را شدت می‌بخشد.
۲. اختلال‌های اضطرابی
افراد مبتلا به ADHD به دلیل اینکه با چالش‌های مختلفی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و نمی‌توانند به‌راحتی از پس مشکلات خود برآیند، به اضطراب هم مبتلا می‌شوند.
۳. ناتوانی در یادگیری
اختلال ADHD به دلیل کاهش قدرت تمرکز یا درک مطالب افراد مبتلا، موجب ناتوانی در یادگیری در آنها هم می‌شود.
۴. سایر اختلال‌های روانی
افراد مبتلا به ADHD در معرض ابتلا به اختلال‌های روانی دیگر همچون اختلال‌های شخصیتی یا اختلال انفجاری متناوب (خشم‌های ناگهانی) و اختلال سوء‌مصرف مواد هستند.
درمان بزگسالان مبتلا به اختلال ADHD
از درمان‌های استاندارد افراد مبتلا به ADHD باید به تجویز دارو، آموزش مهارت‌های مختلف و مشاوره‌های روان‌درمانی اشاره کرد:
تجویز دارو
از داروهایی که پزشک معمولا برای بزرگسالان مبتلا به اختلال ADHD تجویز می‌کنند، باید به موارد زیر اشاره کرد:
* داروهای محرک. متیل‌فنیدات یا آمفتامین از داروهای محرک هستند. این داروها مقدار آن دسته از مواد شیمیایی با نام انتقال‌دهنده‌های عصبی موجود در مغز را افزایش داده و به حد متعادل می‌رسانند.
* داروهای دیگر. از داروهای دیگر که غیرمحرک هستند، باید به اتوموکستین و داروهای ضدافسردگی مانند بوپروپیون اشاره کرد.
اگر فرد به داروهای محرک حساسیت شدیدی نشان داد، می‌تواند از داروهای غیرمحرک استفاده کنند.
البته باید گفت غالب داروها در کنار فوایدی که دارندِ عوارض جانبی هم ایجاد می‌کنند که در برخی افراد کم و برخی دیگر شدید است.
مشاوره‌های روانشناسی
در کنار دارودرمانی، مشاوره‌های روانشناسی هم ضروری است و روانشناسان به بزرگسال دارای اختلال ADHD در گرفتن کنترل زندگی‌اش کمک می‌کنند.
روان‌درمانگران معمولا به بزرگسالان دارای این اختلال کمک می‌کنند تا آنها:
* مهارت‌های سازماندهی و مدیریت زمان را بیاموزند
* رفتارهای آنی و هوسی خود را کنترل کنند
* مهارت‌های حل مشکل را بیاموزند
* شکست‌های گذشته، چه تحصیلی و چه کاری، را فراموش کرده و به آینده فکر کنند
* عزت نفس‌شان افزایش یابد
* روابط خود با خانواده، همکارها و دوستان را بهبود بخشد.
* نوسانات خلقی خود را بهتر کنترل کنند
معمولا روانشناسان هنگام درمان بزرگسالان مبتلا به اختلال ADHD ، از روش‌های رفتاردرمانی شناختی و مشاوره‌های خانوادگی استفاده می‌کنند.
