انواع سوختگی پوست و راه های درمان آن

حمیدرضا علیزاده، فوق تخصص جراحی ترمیمی و سوختگی در برنامه ضربان شبکه سلامت گفت: سوختگی حاد، شامل شرایط در ساعت‌های اولیه سوختگی بوده که به خصوص زمانی مطرح است که بیمار هنوز وارد بیمارستان نشده و عوارض هنوز بر روی عضو، ایجاد نشده باشند. تا یک هفته اول از زمان مواجهه با عوامل حرارتی را سوختگی حاد می‌نامند که بسیار برهه مهمی از نظر زمانی محسوب می‌شود. اگر سوختگی‌ها در این مدت، درست درمان نشوند، عوارض جبران‌ناپذیر جسمی بر جای خواهند گذاشت.

علیزاده ادامه داد: یکی از نواحی رایج سوختگی، ناحیه آرنج‌ها و گردن هستند که با عارضه‌ای به نام انقباض ناحیه سوختگی، مواجه خواهیم شد. این عارضه بسیار دردناک است و نیاز به مراحل متعدد جراحی دارد.

وی افزود: یکی از موثرترین درمان‌ها در پوست سوخته ، برداشتن بافت مرده است که بر روی آن، پیوند (graft) انجام می‌شود. graft  شامل انتقال پوست، بدون اعصاب و عروق است که به نواحی سوخته شده، زده می شود. (بافت مورد نیاز این عمل، معمولا از ناحیه ران‌ها دریافت می شود)

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، پوست را جزء مهمترین اعضای بدن دانست و گفت: سوختگی به ۴ درجه اصلی تقسیم بندی می‌شود.

سوختگی درجه یک

سطحی‌ترین نوع سوختگی است. آفتاب سوختگی از رایج‌ترین نوع سوختگی‌های درجه یک محسوب می شود و معمولاً با مصرف پماد‌های ضد آفتاب  ترمیم می شود.

 سوختگی درجه ۲

معمولاً با تاول‌هایی مواجه می‌شویم که گاهی خونرسانی به عضو را به مخاطره می‌اندازد، مانند تاول بر روی انگشتان دست. در این شرایط کشیدن مایع تاول در شرایط استریل توصیه می‌شود. سوختگی درجه ۲ به دو نوع A و B تقسیم بندی می شود. (در سوختگی نوع A، لایه درم درگیر نشده است، اما در سوختگی نوع B، لایه درم درگیر شده است)

 سوختگی درجه ۳

در سوختگی درجه ۳،درم آسیب دیده است. این افراد کاندیدای اتاق عمل هستند. گاهی تاندون‌ها و عضلات نیز در این نوع سوختگی آسیب می‌بینند که هر چه سریعتر نیاز به عمل است تا عملکرد عضو آسیب دیده را برگردانیم.

سوختگی درجه ۴

این استاد دانشگاه، سوختگی درجه ۴ را آسیب دیدن بافت استخوان نامید که در این صورت، انجام پاکسازی بافت تیره استخوان، ضرورت دارد. در این گونه سوختگی ها، گاهی به پیوند استخوان نیز نیاز است. (در پیوند و انتقال این گونه سوختگی ها، پوست با کلیه لایه‌ها منتقل می‌شود)

وی یادآوری کرد: بعد از انجام این عمل ها، موضع پیوند شده نیاز به مراقبت‌های اختصاصی دارد و باید به طور مداوم از نظر زنده بودن کنترل شود. (۴۸ ساعت اول پیوند، نیاز به رسیدگی بسیار زیادی دارد)

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: بخش عمده سوختگی‌های کودکان، حاصل بی‌مبالاتی اطرافیان است.

وی تاکید کرد: سوختگی یک آسیب کشنده است و مهلک‌ترین تروما یا آسیب در افراد محسوب می‌شود. متاسفانه بیمارستان‌های سوختگی، روزانه با موارد مرگ و میر زیادی رو به رو هستند.

علیزاده بهترین توصیه در مورد سوختگی را پیشگیری، آموزش و احتیاط دانست.

این کارشناس  ادامه داد: شایعترین قطع عضو‌ها در سوختگی‌های الکتریکی به خصوص با ولتاژ بالا اتفاق می‌افتند.

علیزاده درباره این که سوختگی چه زمانی تهدید کننده حیات فرد است، گفت: به قدرت بدنی افرد بستگی دارد؛ در افراد جوان، افرادی که از روحیه بالاتری برخوردارند و همچنین در خانواده‌هایی که از آسیب دیدگان سوختگی به خوبی مراقبت می کنند، مقاومت بیشتری نسبت به سوختگی وجود دارد و احتمال بهبودی این افراد بیشتر است.

این فوق تخصص بیماری‌های ترمیمی و سوختگی گفت: در سوختگی الکتریکی، ممکن است در ابتدا مفاصل حرکت داشته باشند، ولی در اثر فشار قوی برق، اعصاب و عروق اصلی تخریب می‌شوند و ممکن است در طول ۴۸ ساعت اول بعد از سوختگی، با لخته شدن خون در عروق، مواجه شویم که باعث تخریب عضو می شود.

وی به این گونه آسیب دیدگان تاکید کرد: پس از سوختگی الکتریکی، به فوریت به مراکز درمانی مراجعه کنند، تا طی عمل جراحی فوری، از تخریب عضو جلوگیری به عمل آید.

وی یادآور شد: سوختگی‌های شیمیایی بیشتر در محیط‌های کار اتفاق می‌افتند (صنایع مربوط به رنگ) و یا خانم‌هایی که در منزل از مواد شوینده اسیدی یا بازی استفاده می‌کنند که ممکن است بخار حاصل از این مواد، با تخریب مجاری تنفسی فوقانی همراه باشد. در این موارد، فرد آسیب دیده، باید فوراً از محیط خارج شود، تا از تماس بیشتر با مواد سوزاننده جلوگیری شود و در صورت نیاز، سریعاً به مراکز درمانی مراجعه کنند.

علیزاده گفت: تماس‌های زیاد با اشعه UV آفتاب، ممکن است بدخیمی‌هایی در پوست ایجاد کند و با تغییر رنگ خال‌های آن ناحیه همراه باشد. یا ضایعاتی در پوست ایجاد شود که این تغییرات بیشتر در کشاورزانی که در معرض شدید نور آفتاب قرار دارند، دیده می‌شود.