معاون وزیر علوم: تا سه سال آتی عربستان به راحتی در تولید علم از ایران جلو می‌زند

وی افزود: کشورهای مختلف به خاطر اینکه خیرات و برکاتی از تحقیق و توسعه دیده‌اند این هزینه را انجام می‌دهند. وضعیت سهم تحقیق و توسعه در تولید ناخالص کشور ما در سال‌های گذشته مشخص است. در برنامه ششم توسعه سهم تحقیق و توسعه از تولید ناخالص داخلی چهار درصد هدف‌گذاری شده بود که دو درصد آن سهم دولت و دو درصد سهم بخش خصوصی بود.

هیچ وقت بودجه درست و حسابی دولتی به تحقیق و توسعه اختصاص داده نشده است

صالحی اظهار کرد: من ۲۷ سال در حوزه پژوهش و فناوری مسئولیت اجرایی داشتم، هیچوقت به یاد ندارم در این ۲۷ سال بودجه درست و حسابی دولتی به تحقیق و توسعه اختصاص داده باشیم. پس چگونه باید مدیریت انجام دهیم؟

معاون پژوهشی وزارت علوم به گزارش بانک جهانی کشورها از بودجه تحقیق و توسعه اشاره کرد و گفت: در همه کشورهای جهان سهم تحقیق و توسعه از تولید ناخالص داخلی در حال افزایش است. متأسفانه ما در پایین نمودار قرار داریم.

کشوری که نیم درصد GDP را سرمایه‌گذاری کرده و از ۸۵۰ مقاله به ۷۸ هزار مقاله رسیده، این تنها کار ایرانی‌ها است

صالحی با اشاره به رتبه علمی کشور گفت: اینکه ما در ۲۵ سال، از رتبه ۵۸ تولید علم جهان به رتبه ۱۵ رسیده‌ایم، نتیجه این است که ضریب تبدیل محصول به سرمایه اولیه در هیچ کشوری مثل ایران نبوده، نیست و نخواهد بود. کشوری که نیم درصد GDP را سرمایه‌گذاری کرده و از ۸۵۰ مقاله به ۷۸ هزار مقاله رسیده، این تنها کار ایرانی‌ها است.

به گفته وی الان که سال اقتصاد دانش‌بنیان است، اگر به سرمایه‌گذاری توجه نداشته باشیم، به نتیجه نخواهیم رسید.

صالحی با بیان اینکه گزارش کامل وضعیت پژوهشی کشور به مقامات ارائه شده است، گفت: در تولید علم، ما از ترکیه عقب بودیم و شش، هفت سال پیش، رتبه ترکیه را گرفتیم ولی دوباره ترکیه به ما رسیده است. در ۲۰۲۱ ما دوباره در تولید علم با ترکیه تلاقی پیدا کردیم.

شیب رشد علمی عربستان نشان می‌دهد سه سال دیگر ما را در تولید علم راحت رد می‌کند

وی ادامه داد: شیب رشد علمی عربستان نیز نشان می‌دهد که عربستان اگر با همین شیب ادامه دهد، سه سال دیگر ما را راحت رد می‌کند. عربستان سرمایه گذاری زیادی در این حوزه انجام داده ولی برخی می‌گویند که اینها مقاله و پژوهشگر می‌خرند. با این حال هر کاری که می‌کند در حال پیش‌روی هستند و حواسمان باید به این موضوع باشد. تا ۵ سال دیگر تمام مجلات پولی خواهند شد.

معاون پژوهشی وزیر علوم اعلام کرد: تا حدود ۵ سال آینده تمام مجلات درجه یک دنیا پولی خواهند شد. این توافقی است که ناشران بین‌المللی باهم انجام داده‌اند. یعنی باید اوپن اکسس (دسترسی باز) شویم و اگر می‌خواهیم به ۱۰۰ هزار و ۱۲۰ هزار مقاله در سال برسیم باید برای هر مقاله ۵۰۰ تا هزار دلار پرداخت کنیم و این نیاز به پیش‌بینی دارد.

وی با بیان اینکه ما از نظر دسترسی آزاد به مقالات از کشورهای دیگر پایین‌تر هستیم، گفت: دلیلش این است که نمی‌توانیم این ۵۰۰ تا هزار دلار مبلغ را برای مقاله پرداخت کنیم.

صالحی اظهار امیدواری کرد که تا پایان سال در مورد بودجه پژوهشی خبر خوبی با اذن رهبری بدهد.

استفاده از ظرفیت ماده ۱۳ قانون جهش دانش بنیان برای دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری

وی پیشنهاد استفاده از ظرفیت ماده ۱۳ قانون جهش دانش بنیان را به رؤسای دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری داد و افزود: در تاریخ جمهوری اسلامی ما چنین قانونی به نفع دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها نداشتیم. دانشگاه‌ها موظف هستند که کارگروه ارتباط با صنعت را تشکیل دهند. ولی این کارگروه در بسیاری از دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها ایجاد نشده است.

صالحی تاکید کرد: رؤسا نباید اتاق نشین باشند و باید به سمت صنایع بروند و آنها را از آئین‌نامه‌ها آگاه کنند تا بتوانند قراردادهای ارتباط با صنعت را افزایش دهند.

وی به آمار قراردادهای ارتباط با صنعت دانشگاه‌ها در سال ۱۴۰۱ اشاره کرد و گفت: تا الان ۱۰ هزار و ۸۰۰ قرارداد ارتباط با صنعت داشتیم و مبلغ این قراردادها ۴ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان بوده است. با توجه به ظرفیت اعضای هیئت علمی، این وضعیت خوبی نیست و قابل دفاع نیست و از کل ۲۷ هزار نفر اعضای هیئت علمی، تنها ۶ هزار و ۳۰۰ نفر قرارداد ارتباط با صنعت دارند. از ظرفیت وقف در آموزش عالی استفاده نکردیم.

در استفاده از ظرفیت وقف در آموزش عالی در حد صفر هستیم

معاون پژوهشی به موضوع وقف در آموزش عالی اشاره کرد و گفت: ما در استفاده از ظرفیت وقف در آموزش عالی در حد صفر هستیم.

وی اظهار کرد که در سال ۲۰۲۱ دانشگاه هاروارد ۵۳ میلیارد دلار از طریق donation به دست آورده است. بودجه کل وزارت علوم و تمام دانشگاه‌ها یک میلیارد دلار نیست. چند صد میلیون دلار از این donation از خارج از آمریکا بوده است.

صالحی با بیان اینکه خیرهای ما و سازمان اوقاف دانشگاه‌ها را نمی‌شناسند، گفت: مردم ما از نظر عقیدتی به وقف اعتقاد دارند ولی نمی‌دانند که می‌توانند در این حوزه وقف انجام دهند. باید در مورد این موضوع فرهنگ‌سازی انجام شود و از ظرفیت قانونی و فتوا در این حوزه استفاده شود. باید توجه داشته باشیم که بودجه دولتی اجازه نمی‌دهد از یک سطحی بالاتر پرواز کنیم.

دانشگاه‌ها نباید از حضور در یوتیوب و پلتفرم‌ها ممنوع شوند

معاون پژوهش وزیر علوم در بخش دیگر سخنرانی خود به اهمیت رؤیت پذیری در حوزه علم و فناوری اشاره کرد و گفت: رؤیت پذیری این است که کاری کنیم در جامعه ما یک سری افراد، مراکز و مقاله‌ها شناخته شوند و دیده شوند. مردم چقدر دانشمندان و پژوهشگران ما را می‌شناسند؟ در خارج از کشور چقدر ما را می‌شناسند؟ اینها همه در حوزه رویت‌پذیری است.

وی ادامه داد: الان دانشجویان ما فارغ‌التحصیل می‌شوند و سریع دانشگاه‌های خارجی و فاندهای آنها را پیدا می‌کنند و با دو ایمیل از کشور می‌روند! و اینگونه مثل آب خوردن بچه‌های ما را می‌برند.

وی به اهمیت حضور در شبکه‌های اجتماعی برای افزایش رؤیت پذیری اشاره کرد و توضیح داد: برای مثال یوتیوب در ایران ممنوع است ولی دانشگاه‌های ما نباید از حضور در یوتیوب و پلتفرم‌ها ممنوع شوند. همانطور که مقامات ما در این پلتفرمها حضور دارند، چرا دانشگاه ما و پژوهشگاه ما نباید حضور داشته باشد؟ باید مجوزهای این موضوع را بگیریم. کسی که رویت‌پذیر نیست، وجود ندارد.