هنرمندی که به ضایعات چوبی جان می‌دهد

مهدیه اسلامی- پس از گذشت سال‌ها، برخی از درختان در سطح شهر خشک می شوند یا بخشی از لوازم چوبی از رده خارج شده یاجایگاه و کارایی خود را از دست می‌دهند. برخی از افراد این لوازم را در کنار دیگر زباله‌ها برای انتقال به زباله دانی می‌گذارند یا درختان خشک شده را از ته قطع می کنند؛ اما افرادی هستند که از پسماند درختان چوبی در سطح شهر به خلق مجسمه های چوبی روی می آوردند و چهره شهرها با خلق هنری دگرگون می کنند، همچنین در میان آنها  هنرمندانی نیز هستند که از پسماندهای بدون استفاده مثل تراشه های مجسمه‌های چوبی و... آثار هنری خلق می کنند که تا با چشمان خود از نزدیک نبینم نمی توانیم شاهد جان بخشیدن به تراشه های چوبی که خیلی از ماها فکرش را هم نمی کنیم قابل استفاده باشد، باشیم .

بقایای درختان اعم از سرشاخه‌ها، برگ‌ها، کنده‌ها و... به ویژه در فصل هرس درختان قسمتی از پسماند چوبی را تشکیل می‌دهد که علاوه بر اینگونه پسماندها، پسماندهای چوبی دیگری نظیر پالت های چوبی، مبلمان مستعمل، صندوق های چوبی، درها و تخته های قدیمی و ... در طول سال به ویژه در ایام خانه تکانی عید وارد جریان پسماند می شوند که با یک نگاه کلی پسماندهای چوبی به دو دسته سرشاخه هرس شده طبیعی و پسماندهای چوبی خانگی تقسیم می‌گردد و همچنین این پسماند چوبی نیز در دو بخش مسکونی و غیر مسکونی تولید می‌شود. بخش غیرمسکونی شامل مشاغل تولیدکننده پسماندهای چوبی و کارگاه‌ها و مراکز تولید مجتمع پسماند می‌باشد.

این روزها از خیابان ولیعصر که رد شوید درختانی را می بینید که به نظر می رسد تلاش شده تا به یک اثر هنری تبدیل شوند. در واقع هنرمندانی با افزودن المان هایی به درختان خشکیده در سطح شهر یک اثر هنری را خلق کرده‌اند. در میان این هنرمندان هستند کسانی که با سازه ها و پسماند های چوبی به تولید دکوراسیون چوبی، سازهای چوبی، المان های چوبی و... روی آورده اند و نگذاشتند پسماند های چوبی بدون مصرف باقی بماند اما در میان آنها هنرمندهایی نیز هستند که با پسماندها یا واضح تر بگویم با تراشه های پسماندهای چوبی و لوازم چوبی دور ریختنی اثر هنری زیبایی را خلق کرده اند که چشم هر اهل ذوق و هنری را برای دیدن آن میخکوب می کند.

همانطور که گفته شد توجه به پسماندهای چوبی که قابلیت بازیافت دارند مزایای زیست محیطی و اقتصادی را به همراه خواهند داشت. در ادامه به گفتگو پرداختیم با بانوی هنرمندی که از تراشه های بازیافتی چوبی دست به خلق آثاری زده است.

سوسن شایانی معتمد، فارغ التحصیل رشته گرافیک (ارتباط تصویری) و پژوهش هنر درباره هنر بازیافت و خلق آثار هنرهای تجسمی بیان کرد: اگر هنرمند نگاه خلاقانه ای داشته باشد با نگاه کردن به تکه چوب یا سنگ یا هر چیز دیگری در طبیعت می تواند با از بین بردن زوائد آن را به چیزهای دیگری شبیه سازی کند که البته نیاز به دانش و تسلط کافی برای کنده کاری و تراش و... دارد که در نهایت آنچه که از این روند به جای می ماند دورریزهای کار می باشد که قابل استفاده نیست. آن زمان که ضربه ای زدید و بخشی از سنگ یا چوب پرید دیگر هویت اصلی خود را ازدست داده و جسمی دیگر تبدیل می شود. در حالی‌که شما می توانید در کار با گل مدام به اثر هنریتون کم یا زیاد کنید.

شایانی درباره ورود به این هنر گفت: بعد از پایان دوره دانشجویی هر زمان که به یاد پروژه ها و آموخته های دانشجویی می افتادم، دلم می خواست طرح های دانشجویی را با ابعاد بزرگ و مورد تائیدتری را انجام دهم و همیشه دنبال یک زمینه با بافت و طرح بزرگ بودم تا با ایده آل های ذهنی‌ام هماهنگی داشته باشد.

وی ادامه می دهد: زمانی که به طور اتفاقی یک بار به کارگاه منبت کاری برادرم رفتم و در گوشه کارگاه  خورده های چوپ پوشالی را دیدم، با دیدن این خورده ها کنجکاو شدم و از برادرم پرسیدم که با این ضایعات چوبی چه کار می کنید؟ که در جوابم گفت؛ این ضایعات بلااستفاده است که البته در ساخت نئوپان استفاده می شود. بنابراین تصمیم گرفتم مقداری از این خورده های پوشالی دوریز را بردارم و با چسباندن آنها روی تابلو و رنگ کردن آن یک اثر هنری کوچک خلق کنم.

شایانی افزود: از خلق آن تابلوی هنری کوچک تا به امروز حدود 10 سال می گذرد و من در دوران کرونا تصمیم گرفتم به یک نجاری برای تهیه پوشال های چوبی سر بزنم، زمانی که وارد کارگاه نجاری شدم، همه از حضور یک خانم در کنار دستگاه های چوب بری تعجب می کردند ، ولی با گذشت زمان و مراجعه پی در پی من به این کارگاه متوجه شدند کار من با پوشال چوب برای تولید تابلو جدی است. بعد از اینکه اولین تابلو را اجرا کردم صبر و پشتکارم برای به انجام رساندن این تابلوها با استفاده از پوشال که همیشه از نظرشان بلااستفاده بود مورد توجه شان قرار گرفت.

وی ادامه داد: کارگاه های نجاری پوشال های چوبی را در کیسه های بزرگ می ریختند و به اصطبل ها می دادند تا به زیر پای اسب ها بریزند؛ آنجا بود که فهمیدم این خورده پوشال های چوبی علاوه بر نئوپان شدن، در مصراف دیگری نیز استفاده می شوند.

شایانی تصریح کرد: قطعا می توان گفت عمده موفقیت من در دوران کرونا و رفتن به کارگاه چوب رقم خورد. در آنجا بود که فهمیدم برای بهتر فرم گرفتن پوشالهای چوبی باید ابتدا کمی آن را خیس کنم و اینگونه شد که توانستم تابلوهایی که آرزوی دیرینه دوران دانشجوی ام بود را با خرده چوب هایی که شاید هیچ کس فکرش را نمی کرد در اثر هنری استفاده شود با ابعاد بزرگ خلق کنم. در هنرهای تجسمی بافت انواع مختلف دارد که تکتایل تکسچر یا ایجاد بافت با یک نوع متریال یکی از انواع آن است. کار من در خلق آثار استفاده از پوشال ها برای ایجاد بافت است که همین موضوع باعث شد عنوان نمایشگاه را از هنرهای تجسمی تا هنر بازیافت در نظر بگیرم.