سوزاک چیست، چگونه منتقل می‌شود و راه درمان آن چیست؟

سوزاک عموماً در نتیجه ی رابطه جنسی واژینال، دهانی یا مقعدی شیوع پیدا می کند. اما نوزادان مادران آلوده نیز ممکن است در هنگام زایمان آلوده شوند. این بیماری در نوزادان عموماً چشم ها را درگیر می کند. اجتناب از رابطه جنسی، استفاده از کاندوم در صورت برقراری رابطه جنسی و داشتن رابطه تک زوجی بهترین راهکارهای جلوگیری از عفونت های مقاربتی هستند.

سوزاک از جمله بیماری‌های مقاربتی است که به سرعت به شریک جنسی منتقل می شود، بنابراین توصیه می‌کنیم در صورتی که نسبت به ابتلا به این بیماری تردید دارید خیلی زود به دکتر عفونی مراجعه کنید تا تحت درمان قرار بگیرید.

علائم سوزاک

در بسیاری از موارد، عفونت سوزاک هیچ گونه علائمی با خود به همراه ندارد. با این وجود علائم می توانند بسیاری از نواحی بدن را تحت تأثیر قرار دهند، اما معمولاً در دستگاه تناسلی خود را نشان می دهند.

سوزاک دستگاه تناسلی

علائم و نشانه های عفونت سوزاک در مردان موارد زیر را شامل می شود:

• ادرار دردناک
• ترشحات چرکی از رأس آلت تناسلی مردانه
• درد یا تورم در یک بیضه

علائم و نشانه های عفونت سوزاک در زنان شامل موارد زیر است:

• افزایش ترشحات واژینال
• ادرار دردناک
• خونریزی واژینال در حدفاصل عادات ماهیانه، به عنوان مثال، پس از مقاربت واژینال
• درد شکم یا لگن

سوزاک در سایر نقاط بدن

سوزاک می تواند این نواحی از بدن را نیز تحت تأثیر قرار دهد:

• رکتوم. علائم و نشانه های آن شامل خارش مقعد، خروج ترشحات چرکی از رکتوم، لکه های خونی به رنگ قرمز روشن بر روی دستمال توالت و تلاش برای انجام اجابت مزاج هستند.
• چشم ها. سوزاکی که چشم را تحت تأثیر قرار می دهد می تواند منجر به ایجاد درد چشم، حساسیت به نور و ترشحات چرکی از یک یا هر دو چشم شود.
• حلق. علائم و نشانه های عفونت حلق ممکن است شامل گلو درد و تورم عقده های لنفاوی در گردن باشد.
• مفاصل. آلوده شدن یک یا چند مفاصل به باکتری ها (آرتریت عفونی) ممکن است با گرم و قرمز شدن، متورم شدن و دردناک شدن شدید مفاصل متأثر، به خصوص در زمان حرکت همراه باشد.

چه زمانی باید به پزشک متخصص عفونی مراجعه کرد

در صورت مشاهده هرگونه علائم یا نشانه های نگران کننده، مانند احساس سوزش هنگام ادرار یا خروج ترشحات چرکی از رأس آلت مردانه، واژن یا رکتوم به پزشک مراجعه کنید.

همچنین در صورت ابتلای شریک جنسی خود به سوزاک، به پزشک مراجعه کنید. ممکن است هیچ گونه علائم یا نشانه هایی که توجه شما را جهت اقدامات پزشکی جلب کند نداشته باشید. اما بدون درمان، شما قادر به آلوده کردن مجدد شریک جنسی خود حتی پس از معالجه بیماری سوزاک در وی هستید.

علت های ابتلا به سوزاک

عامل ایجاد سوزاک، باکتری نایسریا گونوره آ است. باکتری های عموماً در طی تماس جنسی، شامل مقاربت دهانی، مقعدی یا واژینال از یک شخص به فرد دیگر انتقال می یابند.

عوامل خطرزا

زنان دارای سنین کمتر از ۲۵ سال و مردان همجنسگرا در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سوزاک هستند.

عوامل دیگری که می تواند در افزایش میزان خطر نقش داشته باشد شامل موارد زیر است:

• داشتن شریک جنسی جدید
• داشتن شریک جنسی که با چندین نفر رابطه دارد
• داشتن بیش از یک شریک جنسی
• داشتن سوزاک یا بیماری مقاربتی دیگر

عوارض سوزاک

عدم درمان سوزاک می تواند عوارض جانبی مهمی مانند موارد زیر را به همراه داشته باشد:

• ناباروری در زنان. سوزاک می تواند در رحم و لوله های رحمی کسترش یافته و بیماری التهابی لگن (PID) را در پی داشته باشد. PID می تواند منجر به زخم شدن لوله ها، تشدید عوارض حاملگی و ناباروری زنان شود. PID مستلزم درمان فوری است.
• ناباروری در مردان. سوزاک می تواند منجر به ملتهب شدن مجاری کوچک و پیچ خورده واقع در بخش پشتی بیضه ها که مجاری اسپرم در آن قرار دارد (لوله اپیدیدیم) (التهاب اپیدیدیم) شود. اپیدیدیمیت درمان نشده می تواند ناباروری مردان را در پی داشته باشد.
• عفونتی که به مفاصل و مناطق دیگر بدن گسترش می یابد. باکتری عامل سوزاک می تواند از طریق جریان خون انتشار یافته و سایر نواحی بدن از جمله مفاصل را آلوده کند. تب، بثورات، زخم های پوستی، درد مفاصل، تورم و سفتی پیامدهای احتمالی هستند.
• افزایش خطر ابتلا به HIV ایدز. ابتلا به سوزاک ، فرد را برای ابتلا به عفونت ناشی از ویروس نقص ایمنی بدن (HIV)، که منجر به ایدز می شود، مستعدتر می سازد. افرادی که هم به بیماری سوزاک، و هم به HIV مبتلا هستند، براحتی می توانند هر دو بیماری را به شرکای خود منتقل کنند.
• عوارض در نوزادان. کوری، زخم های واقع بر روی پوست سر و عفونت از جمله عوارضی هستند که در نوزادانی که در زمان تولد، از مادرانشان سوزاک می گیرند، مشاهده می شود.

پیشگیری از سوزاک

برای کاهش خطر ابتلا به سوزاک باید موارد زیر را رعایت کنید:

• استفاده از کاندوم در صورت برقراری رابطه جنسی. پرهیز از رابطه جنسی مطمئن ترین راه برای پیشگیری از سوزاک است؛ اما در صورت تمایل برای برقراری رابطه جنسی، در هر نوع تماس جنسی شامل مقاربت جنسی مقعدی، دهانی یا واژینال، از کاندوم استفاده کنید.
• محدود کردن شمار شرکای جنسی. برقراری ارتباط تک زوجی که در آن هریک از طرفین هیچ گونه رابطه جنسی با افراد دیگر ندارند می تواند خطر ابتلا را کاهش دهد.
• اطمینان یافتن از انجام آزمایش های مربوط به عفونت های مقاربتی. قبل از برقراری رابطه جنسی، آزمایش دهید و نتایج آزمایش را به یکدیگر اطلاع دهید.
• از برقراری رابطه جنسی با شخصی که به نظر می رسد به عفونت مقاربتی ابتلا دارد، بپرهیزید. در صورتی که شریک جنسی شما نشانه یا علائم عفونت مقاربتی مانند سوزش ادراری یا بثور یا درد در ناحیه ی تناسلی دارد، از برقراری رابطه جنسی با وی اجتناب کنید.
• بطور منظم غربالگری سوزاک را انجام دهید. انجام غربالگری سالانه برای زنان دارای رابطه جنسی با سن کمتر از ۲۵ سال، و زنان مسن تری که در معرض خطر عفونت هستند، توصیه می شود. این مسئله زنانی که دارای شریک جنسی جدید هستند، بیش از یک شریک جنسی دارند، شریک جنسی آن ها با افراد دیگر در ارتباط است، یا شریک جنسی آن ها به عفونت مقاربتی مبتلا است، را نیز شامل می شود. انجام غربالگری منظم برای مردان همجنسگرا و شرکای آن ها نیز توصیه می شود.

برای پیشگیری از ابتلای مجدد، تا بهبودی کامل یا رفع علائم در خود یا شریک جنسی تان از برقراری رابطه جنسی خودداری کنید.

این مطلب راهم مطالعه کنید: آزمایشات غربالگری مهم برای زنان چیست؟

راه‌های تشخیص

برای تشخیص ابتلا به سوزاک، پزشک نمونه سلول ها را مورد آنالیز قرار می دهد. نمونه ها می توانند از طریق روش های زیر جمع آوری گردند:

• آزمایش ادرار. این روش می تواند به شناسایی باکتری های واقع در مجرای ادراری کمک کند.
• نمونه برداری از ناحیه ی عفونی. نمونه برداری از حلق، مجرای ادراری، واژن یا رکتوم می تواند به جمع آوری باکتری هایی را که در آزمایشگاه شناسایی می شوند کمک کند.

برای خانم ها، کیت تست خانگی سوزاک وجود دارد. این کیت ها شامل سواب واژینال برای آزمایش توسط خود افراد هستند که به منظور بررسی به آزمایشگاه مربوطه ارسال می شوند. شما می توانید نحوه ی اطلاع دادن از طریق ارسال ایمیل یا پیام متنی را پس از آماده شدن نتایج انتخاب کنید. می توانید نتایج خود را بصورت آنلاین مشاهده کرده یا آنها را با برقراری تماس رایگان، دریافت کنید.

انجام تست برای سایر عفونت های مقاربتی

پزشک ممکن است انجام آزمایشاتی را برای سایر عفونت های مقاربتی توصیه کند. سوزاک  خطر ابتلا به این عفونت ها، به ویژه کلامیدیا، که اغلب با سوزاک همراه است، را افزایش می دهد.

انجام تست HIV نیز به هرکسی که به عفونت مقاربتی مبتلا شده است، توصیه می شود. انجام آزمایشات مربوط به سایر عفونت های مقاربتی نیز، بسته به فاکتورهای خطر مشاهده شده در فرد، می تواند مفید باشد.

راه های درمان

درمان سوزاک در بزرگسالان

بزرگسالان مبتلا به سوزاک با آنتی بیوتیک درمان می شوند. با توجه به وجود سویه های مقاوم در برابر دارو نایسریا گونوره آ، توصیه مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری بر این است که درمان سوزاک بدون عارضه با آنتی بیوتیک سفتریاکسون – که به صورت تزریقی تجویز می شود – همراه با آزیترومایسین خوراکی (زیتروماکس) صورت گیرد.

در صورت وجود حساسیت نسبت به آنتی بیوتیک های سفالوسپورین، مانند سفتریاکسون، ممکن است به فرد گمیفلوکساسین خوراکی (فکتیو) یا جنتامایسین تزریقی و آزیترومایسین خوراکی داده شود.

درمان سوزاک در شرکای جنسی

شریک جنسی فرد نیز باید، حتی اگر هیچ گونه نشانه و علائمی در وی دیده نمی شود، نسبت به انجام آزمایش و درمان سوزاک اقدام کند. شریک جنسی فرد نیز همان درمانی را که نسبت به فرد صورت می گیرد را دریافت می کند. عدم درمان شریک جنسی، حتی در صورت درمان سوزاک در فرد، می تواند دوباره آن را به وی منتقل کند.

درمان سوزاک در نوزادان

نوزادانی که از مادران مبتلا به سوزاک متولد می شوند می توانند با آنتی بیوتیک درمان شوند.

تشخیص زودهنگام بیماری سوزاک و شروع درمان می‌تواند تا حد زیادی از عوارض این بیماری جلوگیری کند، بنابراین در صورتی که نسبت به ابتلا به این بیماری شک داشتید هر چه زودتر با یک پزشک متخصص عفونی مشورت کنید.