پیشنهاد مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا به مجلس برای بهبود سازوکار بیمه درمان ناباروری

دکتر علی صادقی‌تبار،  با اشاره به این‌که اهداف عالیه پژوهشگاه ابن سینا و مرکز ناباروری ابن سینا تولد فرزند سالم برای حداکثر مراجعان این مرکز است، گفت: یکی از پیچیدگی‌های ناباروری، زنان و مادرانی است که درگیر سقط مکرر هستند. این افراد هم درمان طولانی دارند و هم با مشکلات متعددی برای به دنیا آوردن فرزند خود مواجه هستند. ابن‌سینا در چشم‌انداز بلندمدت خود این هدف را ترسیم کرده که همه افراد بتوانند فرزنددار شوند و بر همین اساس شعار «پایان ناباروری» را اعلام کرده است. با این مفهوم که ناباروری پایان یافته است، ولی ممکن است برخی راه طولانی‌تری را در پیش داشته باشند.

صادقی‌تبار، تسهیل درمان ناباروری برای زوجین نابارور را یکی دیگر از اهداف مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا دانست و گفت: در اسفند ۱۳۹۹ قانونی برای حمایت از زوجین نابارور و الزام سازمان‌های بیمه به پوشش خدمات درمان ناباروری تصویب شد. این قانون سال ۱۴۰۰ ابلاغ شد و از نیمه دوم ۱۴۰۰ در اختیار بیمه‌ها قرار داده شد؛ ولی مرکز ابن‌سینا خیلی پیش‌تر با باور به اینکه این مشکل باید تحت پوشش بیمه قرار بگیرد، اقدامات وسیعی را در این زمینه انجام می‌داد و از سال‌های قبل علی‌رغم اینکه ضوابط بیمه‌ها اجازه نمی‌داد، بخش‌هایی از درمان ناباروری را تحت پوشش بیمه قرار دادیم. ما معتقدیم که باید راه افرادی که درمان ناباروری انجام می‌دهند، تسهیل شود.

وی ادامه داد: اقدام دیگری که در این سال‌ها برای رسیدن به این هدف انجام دادیم، این بود که با کمک بانک‌هایی که منابعی را برای وام‌های مختلف از جمله وام قرض‌الحسنه و ... داشتند، تسهیلاتی را برای زوجین فراهم کنیم. این امر مدتی از طریق حمایت‌هایی که وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی از بیماران می‌کردند، انجام می‌شد و ما زوجین نابارور را با معرفی‌نامه‌ای به معاونت درمان وزارت بهداشت ارجاع می‌دادیم و از این طریق می‌توانستند وام بگیرند.

حمایت سلبریتی‌ها و خیرین از زوجین نابارور

مدیر مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا به کمک خیرین و حامیان اشاره کرد و گفت: برخی افرادی که خودشان در گذشته نابارور بودند و درمان شده بودند، تمایل داشتند به زوجین نابارور کمک کنند. همچنین برخی نیز مشکلات ناباروری نداشتند، ولی تمایل داشتند از افراد حمایت کنند و بعضاً سلبریتی‌ها و افراد سرشناس حمایت‌هایی انجام دادند.

وی با اشاره به تجمیع خدمات مورد نیاز به مراجعان مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا، گفت: ما در کنار حمایت‌های مالی در مسیر تحقق هدف فرزندداری شدن زوجین نابارور، اقدامات دیگری نیز در مرکز ابن‌سینا برای تسهیل ارائه خدمات انجام دادیم. با توجه به این‌که ۵۰ درصد مراجعین ما از شهرهایی غیر از تهران به این مرکز مراجعه می‌کنند، ما خدمات مورد نیاز آن‌ها را در یک مرکز تجمیع کردیم تا اگر زوجی کار تخصصی مثل سونوگرافی، ژنتیک و ... دارد، نیاز نباشد به مراکز دیگری مراجعه کند و همه خدمات مورد نیاز خود را بتواند در مرکز ابن‌سینا دریافت کند.

خدمات کلینیک کنترل بارداری‌های پرخطر 

صادقی‌تبار در مورد یکی از دستاوردهای مهم مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا، گفت: مادرانی که بعد از IVF باردار می‌شوند، بارداری پر خطر دارند و نیازمند مراقبت‌های ویژه هستند و بعد از تولد نوزادان نیز آن‌ها نیاز به NICU و مراقبت‌های ویژه دارند. خوشبختانه پژوهشگاه ابن‌سینا این موضوع را بیش از یک دهه است که در دستور کار قرار داده و کلینیک کنترل بارداری را برای این مادران فراهم کرده است. در این مرکز ۹ ماه بارداری این مادران تحت نظر متخصصان مجرب مسلط به کنترل بارداری‌های پرخطر است و همین موضوع نیاز نوزادان به بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان را کاهش داده است.

وی ادامه داد: آمار دو سال اخیر ما نشان می‌دهد بین ۱۳ تا ۱۴.۵ درصد مادران بعد از تولد نوزادانشان، نوزاد به خدمات مراقبت‌های ویژه نیاز پیدا کرده است و این افت آمار شدید ناشی از حمایت‌های خوب در دوران بارداری در کلینیک کنترل بارداری است.

محدودیت مالی؛ مهم‌ترین چالش مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا

وی با بیان این‌که مهم‌ترین چالش مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا، محدودیت مالی است، گفت: در همه دنیا برای درمان ناباروری از روش‌ها، ابزارها و متریال و مواد مشابهی استفاده می‌شود. ولی در تمام کشورهای دیگر هزینه‌های خدمات درمان ناباروری بیشتر از کشور ما است. هزینه‌های درمان ناباروری زیاد است و بضاعت مردم ما و تعرفه‌ها اجازه نمی‌دهد که هزینه بیشتری دریافت کنیم، به همین دلیل همواره با محدودیت‌های مالی مواجه هستیم.

وی ادامه داد: البته خوشبختانه دو سال است که بیمه‌ها در این زمینه به کمک آمدند. اگرچه هنوز نواقص زیادی در ارائه خدمات و پوشش‌های بیمه وجود دارد.

صادقی‌تبار با اشاره به طرحی که به مجلس شورای اسلامی برای بهبود سازوکار بیمه‌ها ارائه شده، گفت: ما طرحی را به مجلس پیشنهاد دادیم که سازوکار اختصاص بودجه به زوجین نابارور را بازنگری کنند و اعلام کردیم که ما در جهاد دانشگاهی آمادگی داریم این سازوکار را به صورت پایلوت برای یک‌سال اجرا کنیم و اگر نتایج موفقیت‌آمیز بود و زوجین بیشتری توانستند از این خدمات استفاده کنند، این طرح را کشوری کنند.

وی توضیح داد: روش‌های روتین بیمه این‌گونه است که بیمار خدماتی را می‌گیرد و بعد اسناد پزشکی آن ارسال و به آن‌ها رسیدگی می‌شود و بعد از تایید اسناد، پول به مراکز داده می‌شود. عملاً مراکز از این روش استقبال نکردند. چراکه بخش خصوصی توان انجام آن را ندارد.

صادقی‌تبار در مورد این پیشنهاد، گفت: با توجه به این‌که هر زوج ناباروری که به مراکز قانونی در کشور مراجعه می‌کند، کد ملی آن‌ها در مرکز ثبت می‌شود، دولت می‌تواند بر اساس تعداد مراجعین به مراکز درمان ناباروری در هر سال، بودجه‌ای که در نظر گرفته را به مراکز بدهد. این‌گونه هزینه‌ قبل از درمان پرداخت می‌شود، نه بعد از درمان. مراکز ناباروری هزینه‌های درمان را باید پیش از شروع درمان انجام دهند و لوازم مورد نیاز بیمار را تهیه کنند. باتوجه به این‌که این ابزار و لوازم بسیار گران‌قیمت هستند، اگر می‌خواهند هزینه‌ای پرداخت کنند، باید پیش از درمان انجام شود.

وی افزود: پرداخت هزینه بعد از انجام درمان منجر به همین چالشی می‌شود که دو سال است دچار هستیم و مراکز از این نوع طرف شدن با سازمان‌های بیمه استقبال نمی‌کنند.

مدیر مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا اظهار امیدواری کرد که این پیشنهاد در مجلس شورای اسلامی جدی گرفته شود و اگر مایل بودند این طرح در مراکز جهاد دانشگاهی به صورت پایلوت اجرا شود و میزان موفقیت طرح ارزیابی شود.

وی تاکید کرد: مهم‌ترین چالش ما در حال حاضر چالش مالی و تهیه ابزار و ملزومات درمان ناباروری است. ما زیر مجموعه جهاد دانشگاهی هستیم و تعرفه‌های ما نزدیک به تعرفه دولتی است و این مشکل برای ما بیشتر از بخش خصوصی است.

عملکرد درخشان جهاد دانشگاهی در درمان ناباروری

صادقی‌تبار با بیان‌ این‌که عملکرد جهاد دانشگاهی در حوزه درمان ناباروری بسیار درخشان است، گفت: علی‌رغم این‌که ما در ایران بیش از ۱۱۰ مرکز درمان ناباروری داریم، حداکثر ۱۰ مرکز وابسته به جهاد دانشگاهی هستند و ۱۰۰ مرکز دیگر در بخش‌های دولتی و خصوصی فعالیت می‌کنند. بر اساس آمار اداره پیوند وزارت بهداشت که کلیه مراکز درمان ناباروری ذیل آن اداره فعالیت می‌کنند، یک سوم سیکل‌های درمان ناباروری در مراکز جهاد دانشگاهی انجام می‌شود. جهاد دانشگاهی علی‌رغم حجم کوچک فضا و امکاناتی که در اختیار دارد، در کشور نقش قابل توجهی در این حوزه داشته است.

وی دلیل این موفقیت را اعتماد مردم به متخصصین و فرآیندهای درمان و نتایج روشن این مراکز و موفق بودن درمان بیماران در این مراکز دانست و گفت: مراکز ابن سینا و رویان که پیشرو در ارائه خدمات ناباروری هستند، آخرین تکنولوژی‌ها و دستاوردهای نوین علوم بیولوژی تولید مثل را به کار گرفته‌اند.

وی افزود:‌ چهار حوزه استفاده از سلول‌های بنیادی در درمان ناباروری، درمان بیماری پر پیچ و خم آندومتریوز که بسیاری عوامل ناباروری به این بیماری مربوط می‌شود، ارائه خدمات استاندارد و کلاسیک اهدا در جهاد دانشگاهی برای بیماران و کنترل بارداری‌های پر خطر ناشی از ناباروری، از خدمات ویژه و درخشان پژوهشگاه ابن‌سینا است که توانسته مؤثر و مفید و مورد اقبال مردم باشد.

مدیر مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا گفت: جهاد دانشگاهی به دلیل عملکرد خود همواره هم در حوزه سیاست‌گذاری در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی و هم در حوزه اجرا در اداره پیوند و معاونت درمان وزارت بهداشت به عنوان یک بازوی مشورتی در حوزه تولید مثل و ناباروری فراخوانده می‌شود.

ضرورت حمایت از فعالیت‌های پژوهشی و آموزشی حوزه ناباروری 

صادقی‌تبار با اشاره به پشتوانه فعالیت‌های تحقیقاتی در خدمات جهاد دانشگاهی، گفت: یکی از ویژگی‌های ما در مراکز جهاددانشگاهی این است که مراکز بزرگ ما مثل رویان و ابن‌سینا پژوهشگاه هستند و بسیاری از فعالیت‌های پژوهشی آن‌ها متمرکز در حوزه تولید مثل است. همین پشتوانه پژوهشی باعث می‌شود که تکنیک‌های نوین را در اختیار ما قرار دهد.

وی به جذب افراد صاحب کسوت و توانمند در مراکز جهاد دانشگاهی اشاره کرد و ادامه داد: خوشبختانه وزارت بهداشت به دلیل توانمندی مرکز ابن‌سینا و رویان بیش از هفت سال است که اجازه پذیرش دانشجوی رسمی پژوهشی را از طریق آزمون ورودی دوره فلوشیپ متخصصین زنان را به این مراکز داده است. این مراکز در تربیت نیروی کارآمد فعال هستند و هریک از این افراد پس از تحصیل در گوشه‌ای از کشور منشا خدمات خیر شده‌اند.

مدیر مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا خاطر نشان کرد:‌ تقویت این فرآیندها و گسترش و بسط حمایت‌های دولت از فعالیت‌های پژوهشی جهاد دانشگاهی و توسعه دوره‌های آموزشی در جهاد دانشگاهی می‌تواند باعث کیفی‌تر شدن خدمات جهاد دانشگاهی شود.

وی با تاکید بر این‌که همه این پتانسیل‌ها نیاز به پشتوانه مالی دارند، گفت: حمایت مالی دولت به خصوص از حوزه بودجه جوانی جمعیت می‌تواند کمک کننده باشد. اگر مراکز جهاد دانشگاهی درحوزه بیمه و درمان‌های زوجین نابارور و پوشش‌های مالی آن‌ها حمایت شود و همچنین از فعالیت‌های پژوهشی و طرح‌های دانش‌بنیان و فعالیت‌های سلول‌درمانی و توسعه فعالیت‌هایی که منجر به بسط خدمات درمان ناباروری می‌شود، پشتیبانی شود، اتفاقات خوبی رقم خواهد خورد.