هولناک مثل آمار ترک تحصیل؛ 160 هزار نفر از تحصیل در مقطع ابتدایی باز ماندند

روند افزایش ترک تحصیل طی 5 سال

معصومه نجفی پازوکی، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش، روز گذشته این را هم گفت که «روند بازماندگی از تحصیل در پنج‌سال اخیر یکسان بوده است.» البته مرکز آمار، آمار دوسال تحصیلی قبل را طوری اعلام کرد که نشان می‌دهد، روند ترک تحصیل آن‌چنان که گفته می‌شود، ثابت نبوده و با افزایش همراه بوده است: «تعداد دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل در مقطع ابتدایی، در فاصله سه دوره تحصیلی رو به افزایش بوده، چنان که در سال تحصیلی ۱۳۹6-۱۳۹5 تعداد بازماندگان از تحصیل در مقطع ابتدایی ۱۶۱هزار و ۸۶۷ نفر بوده که در سال تحصیلی ۱۴۰۰ - ۱۳۹۹ به ۲۱۰هزار و ۲۲۱ نفر افزایش یافته است.» (منبع: فرارو)

تعداد دبستانی های جامانده

روی دیگر آمار جاماندگان از تحصیل در مقطع ابتدایی که روز گذشته یک مقام مسئول در وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد، آمارهای دیگری است که در این زمینه وجود دارد؛ آمارهایی با اعداد و ارقامی هولناک که به معنای واقعی کلمه، لرزه به اندام هر ایرانی دلسوز می‌اندازد. در این باره، آخرین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی مربوط به ترک‌تحصیلی‌ها طی سال‌های 1393 تا 1401 ما را با آمارهایی عجیب روبه‌رو می‌کند: «تعداد دانش‌آموزان ترک‌تحصیلی در سال تحصیلی ۱۳۹4-۱۳۹3 برابر با ۳۴۷هزارو ۲۰۳ نفر بوده که با کاهش ۲۲درصدی در سال تحصیلی ۱۳۹9-۱۳۹8 به عدد ۲۷۰هزار و ۵۵۵ نفر رسیده است. این کاهش ۲۲درصدی مربوط به دوره دوم متوسطه است که در همین بازه زمانی مذکور، از ۱۹۹هزار نفر به ۴۵هزار نفر کاهش یافته است؛ اما در سوی دیگر، آمار دانش‌آموزان ترک‌تحصیل‌کرده دوره ابتدایی و متوسطه اول در بازه زمانی پیش‌گفته رو به رشد بوده، به‌نحوی که در دوره ابتدایی شاخص مذکور از ۷۸هزار نفر به ۹۹هزار نفر و دو دوره متوسطه اول از ۶۰هزار نفر به ۱۲۴هزار نفر افزایش یافته است. در سال تحصیلی ۱۴۰1-۱۴۰0 نیز آمار تارکان تحصیل با رشد ۳درصدی به ۲۷۹هزار و ۱۹ نفر رسید.»

عددی هولناک از کل ترک تحصیلی ها

اما در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، یک عدد بیش از هر آماری روح را می‌خراشد؛ این‌که در این گزارش می‌خوانیم حدود یک میلیون نفر در مقاطع مختلف به دلایل متفاوت از تحصیل جا مانده‌اند: «تعداد کل افراد بازمانده از تحصیل در ســال تحصیلی 1395-1394 برابر 862.777 نفر است که در سال تحصیلی1401-1400 با 26 درصد رشـد به 911 هزار و 272 نفر افزایش یافته است.»

استان های دارای بیشترین ترک تحصیل

آن طور که قابل پیش‌بینی است، 70درصد تارکان تحصیل مربوط به دهک‌های درآمدی پایین یک تا 5 هستند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که پنج استان سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی، تهران، خوزسـتان و آذربایجان‌غربی دارای بیشترین فراوانی مطلق بازماندگان از تحصیل‌اند. همچنین اسـتان‌های سیسـتان و بلوچسـتان، خراسـان رضوی، خوزستان، آذربایجان‌غربی و کرمان نیز به ترتیب دارای بیشــترین آمار تارکان از تحصیل در سال 1401-1400 بوده‌اند.

غصه بزرگ استان دارای بیشترین ترک تحصیلی‌ها

ما برای بررسی موضوع ترک تحصیلی‌ها به سراغ یکی از نمایندگان شهرستان‌های سیستان و بلوچستان، به عنوان استان دارای بیشترین تعداد ترک تحصیلی‌ها رفتیم. اسماعیل حسین زهی، نماینده خاش، در این باره به دو مشکل اشاره می‌کند: هم‌اکنون ما در استان 11 هزار معلم کم داریم و حدود 150 هزار دانش‌آموز بازمانده از تحصیل. وزارت آموزش و پرورش و سازمان امور استخدامی می‌توانند با ارائه مجوز استخدام بومی‌گرایی به استان، بخشی از این مشکل را برطرف کنند. با وضعیت و روشی که آموزش و پرورش و سازمان امور استخدامی در پیش گرفته‌اند، سالیان زیاد زمان می‌برد که تعداد تارکان تحصیل در این استان کاهش یابد و به آمار نرمال برسد. از طرفی حدود 6هزار نیروی حق‌التدریسی در استان داریم که سال‌ها مشغول کار هستند، به امید روزی که تعیین تکلیف شوند و به استخدام آموزش و پرورش درآیند.

«حسین زهی» به موضوع دیگری هم اشاره می‌کند: «نبود مدارس شبانه روزی در نقاط دارای ظرفیت، مشکل دیگری است که در ترک تحصیل دانش‌آموزان موثر است.»

راهکار وی، برای کاهش ترک تحصیل دانش آموزان این است: سازمان امور استخدامی باید مجوز استخدام بومی‌گرایی را از طریق ماده 28 به آموزش و پرورش استان واگذار کند که با جذب معلم بومی، کمبود معلم برطرف شود. موضوع دوم هم افزایش مدارس شبانه روزی در روستاهای مرکزی است. هم‌اکنون در بخش عشایر، مدرسه شبانه روزی نداریم که این به صورت طبیعی زمینه ترک تحصیل را تسهیل می‌کند. بنابراین معتقدم برای این که معضلات و آسیب‌های اجتماعی پس از ترک تحصیل هم پدید نیاید، ابتدا باید مشکل کمبود معلم برطرف شود و دولت باید یک‌بار برای همیشه مجوز استخدامی‌ها را برای جذب افراد بومی که سبب ماندگاری معلم در محل خود می‌شود، صادر کند.