انگشت شست پای کج چیست ؟/ عواملی که آن را تشدید می‌کند

هالوکس والگوس، بونیون یا انگشت کج یک قرارگیری نادرست جلوی پاست که انگشت کج می‌شود و باعث می‌شود که توپ پا "splayfoot" پهن شود.

در واقع یکی از تاندون‌های انگشت شست پا که خیلی کوتاه است به طور نسبی نوک انگشت شست پا را به سمت انگشت کوچک می‌کشد.

تمایل شست پا به سمت انگشت دوم

دکتر غلامرضا نادری، بورد تخصصی ارتوپدی، آرتروسکوپی و آرتروپلاستی، فلوشیپ جراحی مچ پا و پا، درمان آسیب‌های ورزشی درباره این مشکل می‌گوید: در هالوکس والگوس، قوز شست پا باعث می‌شود شست پا به سمت انگشت دوم پا متمایل شود. این اختلال معمولاً پیش رونده است و به مرور زمان و به کندی بدتر می‌شود. در واقع هالوکس والگوس، تغییری در ساختار آناتومیکی پا را بازتاب می‌دهد. خود درمانی‌ها نیز شامل استفاده از پدهای انحراف شست و کفش خانگی هستند.

هالوکس والگوس چیست؟

به گفته این متخصص ارتوپد، هالوکس والگوس (bunions) یک ناهماهنگی بسیار گسترده در انگشتان بزرگ است که انگشت شست پا به طور قابل توجهی به لبه خارجی پا می‌رود؛ جایی که انگشتان پای کوچک را نیز جمع می‌کند. مشکلی به اسم بونیونت وجود دارد. این نوع از برآمدگی با هالوکس والگوس در محل ایجاد متفاوت است. بونیونت نزدیک به ریشه انگشت کوچک و در خارج پا یافت می‌شود.

علل بروز هالوکس والگوس

به گفته دکتر نادری در مورد این که چرا قوز شست پا یا همان هالوکس والگوس ایجاد می‌شود، نظریه‌های بسیاری وجود دارد. دلیل اصلی آن هم نامعلوم است. اما بعضی عوامل مانند وراثت، بدشکلی‌هایی که از بدو تولد وجود داشته‌اند و مادرزادی هستند می‌توانند در این خصوص مؤثر باشند.

متخصصان قوز شست پا با این که کفش‌های پاشنه بلند و سفت، کفش‌های خیلی تنگ و این که کفش‌ها به ایجاد انحراف کمک می‌کنند، مخالف هستند. اما هالوکس والگوس ممکن است با بعضی انواع خاص آرتریت، به خصوص انواع التهابی مانند آرتریت روماتوئید در ارتباط باشد.

علائم قوز شست پا

به گفته این فلوشیپ جراحی، مچ پا علاوه بر برآمدگی، ممکن است علائم و نشانه‌های انحراف شست پا شامل موارد زیر باشند: پوست قرمز و ملتهب در سمت انگشت بزرگ پا و اینکه انگشت شست پا نیز به سمت دیگر انگشتان منحرف و در سمت زیرین انگشت شست پا پوست ضخیم می‌شود و کف پا گاهی مداوم درد دارد. در نتیجه حرکت انگشت شست پا سخت می‌شود.

زمان مراجعه به پزشک

به عقیده دکتر نادری، وقتی درد مرتبط با انحراف، راه رفتن را سخت کند، پا به طور مداوم درد داشته باشد، فرد نتواند کفشی که پا در آن راحت است پیدا کند، انعطاف در انگشت بزرگ پا کم شود و برآمدگی بزرگی نزدیک یا روی مفصل انگشت شست پا به وجود می‌آورد.

درمان هالوکس والگوس مراحل مختلفی دارد که برای هر مرحله از بیماری، روش درمانی خاصی در نظر گرفته می‌شود.

درمان با یخ: این متخصص ارتوپدی می‌گوید برای تسکین تورم و درمان بیرون زدگی استخوان شست پا می‌توان کیسه یخ خرد شده را در یک حوله پیچید و بر ناحیه پای قرار دهید. البته نباید آن را بیش از ۲۰ دقیقه در محل قرار داد چون می‌تواند باعث سوزش بیشتر شود. ضمن آنکه اگر دچار آسیب عصبی یا مشکلات گردش خون هستید، قبل از گذاشتن کیسه یخ روی پا حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

دارو: استفاده از مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن می‌توانند به تورم و درد کمک کنند. اگر بیرون زدگی استخوان شست پا ناشی از آرتروز یا بیماری دیگری باشد، پزشک ممکن است داروی نیز تجویز کند.

عوامل تشدید کننده در هالوکس والگوس

به گفته این متخصص ارتوپد، پوشیدن کفش‌های نامناسب و پاشنه بلند، انگشت را به سمت جلوی کفش فشار می‌دهد و شست را فشرده می‌کند.

افرادی که کفش‌های خیلی سفت، خیلی تنگ یا خیلی نوک تیز می‌پوشند نیز بیشتر مستعد ابتلا به قوز شست پا هستند. وراثت و ابتلا به بیماری التهابی آرتریت روماتوئید هم می‌تواند افراد را بیشتر مستعد ابتلا به هالوکس والگوس کند.

وراثت و ابتلا به بیماری التهابی آرتریت روماتوئید هم می‌تواند شما را مستعد ابتلا به هالوکس والگوس کند.

عمل جراحی شست پای کج

اگر مشکل شست پای کج با درمان‌های غیر جراحی رفع نشود و فرد برای راه رفتن مشکل یا درد شدید داشته باشد، درمان‌های جراحی توصیه می‌شوند. جراحی می‌تواند برای بازگرداندن انگشت شست پا به وضعیت آنتامیکی ابتدایی خود انجام شود.

طی عمل جراحی شست پا، استخوان‌ها، رباط‌ها، تاندون‌ ها و اعصاب به محل اصلی خودشان بازگردانده خواهند شد و برآمدگی از بین خواهد رفت.

روش‌های کم تهاجمی و جدید درمان هالوکس والگوس

به گفته دکتر نادری، روش‌های کم تهاجمی و جدیدی برای درمان هالوکس والگوس در دنیا در حال آزمایش است.

در این روش‌ها ابزار بریدن استخوان تغییر کرده‌اند و برش‌های ریزی در پا اتفاق می‌افتند، این در حالی است که در روش‌های سنتی از برش‌های عمیق و طولانی استفاده می‌شد. بدین ترتیب، بافت‌های سخت کمتری مانند پوست و ماهیچه آسیب می‌بینند و درد و تورم کمتری در ناحیه پا اتفاق می‌افتد.

شیوع بیشتر بیماری در زنان

دکتر نادری می‌گوید: شیوع بیماری در زنان ۲ تا ۱۵ برابر بیشتر از مردهاست. این مساله ممکن است به دلیل نوع کفش‌هایی باشد که زن‌ها از آن استفاده می‌کنند. هر چند بدون در نظر گرفتن استعداد ژنتیک و ساختار پا، کفش در ایجاد هالوکس والگوس نقش زیادی دارد. بنابراین پوشیدن کفش نامناسب می‌تواند باعث تشدید بدشکلی و بروز سریع‌تر علایم شود.