مشعل سوزی با سکته، سرطان، آسم و بیماری قلبی مرتبط است
تحقیقات بی‌بی‌سی نشان می‌دهد آلاینده‌های سمی رها شده در جریان مشعل‌سوزی، جان میلیون‌ها نفر را بیشتر از آنچه که پیش از این تصور می‌شد در معرض خطر قرار می‌دهد.
تحقیقات تازه نشان می‌دهد انتشار آلودگی تا صدها کیلومتر، به بدتر شدن کیفیت هوا در سراسر منطقه منجر شده است.
در مناطقی از ایران هم مشعل های تاسیسات نفت و گاز ، همچنان روشن هستند و گاز می سوزانند.
مشعل‌سوزی یا سوزاندن گاز زائد حاصل از استخراج نفت در سراسر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس رخ می دهد.
بررسی‌های بی‌بی‌سی نشان می‌دهد که گازهای ناشی از مشعل‌سوزی تا صدها کیلومتر در سراسر منطقه منتشر می‌شوند.
مشعل سوزی در ایران و سایر کشورهای ساحلی خلیج فارس
همچنین در بخشی از تحقیق، آلودگی چاه‌های نفتی عراق، ایران و کویت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. کشورهای مرتبط با این موضوع، یا حاضر به اظهارنظر نشدند یا پاسخی ندادند.
شرکت‌های نفتی از جمله بی‌پی و شِل که اداره میادین نفتی که مشعل‌سوزی در آنها صورت می‌گیرد را برعهده دارند، اعلام کردند در تلاش هستند تا این روال را کاهش دهند.
رابرت بوید، گزارشگر ویژه سازمان ملل در زمینه حقوق بشر و محیط زیست گفت: «یافته‌های بی‌بی‌سی بسیار نگران‌کننده است. شرکت‌های بزرگ و کشورهای تولیدکننده نفت در خاورمیانه به دلیل مقابله نکردن با آلودگی هوای ناشی از سوخت‌های فسیلی، حقوق میلیون‌ها انسان را نقض می‌کنند».
«با وجود رنج انسانی شدید، شرکت‌های بزرگ و کشورهای تولیدکننده نفت، با مصونیت کامل و پاسخگویی صفر به روال عادی همیشگی، اقدامات خود را ادامه می‌دهند».
اگرچه مشعل‌سوزی قابل اجتناب است و گاز حاصل از استخراج نفت قابل جمع‌آوری و استفاده است، این عمل همچنان در سراسر جهان ادامه دارد.
آلاینده‌های حاصل از مشعل‌سوزی شامل ذرات معلق پی‌ام ۲.۵، ازون، نیتروژن دی‌اکسید (NO2)، و بنزوآلفاپیرن (BaP) است. متخصصان بین‌المللی از جمله سازمان بهداشت جهانی معتقدند که قرار گرفتن در معرض این آلاینده‌ها در حجم بالا یا در دوره‌ای طولانی، با سکته، سرطان، آسم و بیماری‌های قلبی مرتبط هستند.
مشعل‌سوزی در سطح جهان همچنین به عنوان یکی از اصلی‌ترین منابع تولید گازهای گلخانه‌ای نظیر دی‌اکسیدکربن و متان شناخته شده که باعث گرمایش زمین می‌شوند.
اندازه‌گیری دقیق آلودگی هوای ناشی از مشعل‌سوزی از روی زمین کار پرچالشی است و اطلاعات رسمی کمی در این باره موجود است.
ثابت شده است که مشعل‌سوزی در هر نوبت، میزان مشخصی از آلودگی را تولید می‌کند. دانشمندان محیط زیست در همکاری با بی‌بی‌سی عربی برای اندازه‌گیری میزان کل آلودگی، این اطلاعات را با حجم گازهای مشتعل شده - بر اساس اعلام بانک جهانی - تلفیق کردند.
آنها سپس برای محاسبه نحوه حرکت گازها در سراسر منطقه از یک مدل شبیه‌سازی شده بر اساس شرایط آب‌وهوایی استفاده کردند.
به طور نمونه این مدل نشان داد که سه میدان نفتی فراساحل در امارات، صدها کیلومتر آنطرف‌تر به آلودگی هوا در دوبی و ابوظبی می‌افزودند.
بر اساس مطالعات، احتمال بروز آسم و خس‌خس ممتد سینه در کودکانی که در معرض غلظت بالایی از پی‌ام۲.۵ قرار می‌گیرند، نسبت به کودکانی که در معرض این ذرات معلق قرار نمی‌گیرند بیشتر است.
بیماری‌های تنفسی یکی از اصلی‌ترین دلایل مرگ و میر در این منطقه است، و امارات یکی از بالاترین آمار ابتلا به آسم را در جهان دارد.
تحقیقی از تاثیر مشعل‌سوزی یا آن طور که در ایران مشهور است، فلرهای گازی بر سلامت ایرانیان منتشر نشده است.
اما آمار بانک جهانی نشان می‌دهد که ایران رتبه سوم را بعد از روسیه و عراق در مشعل‌سوزی گازها دارد.
تحقیقات انجام شده در ایران نشان می دهد که آمار سرطان در خوزستان در یک بازه ده ساله بین چهارصد تا پانصد درصد افزایش داشته است.
امارات
امارات مشعل‌سوزی را ۲۰ سال پیش ممنوع اعلام کرد، اما تصاویر نشان می‌دهد با وجود خطراتی که این کار متوجه سلامتی ساکنان این کشور و کشورهای همسایه می‌کند، مشعل‌سوزی همچنان ادامه دارد. این در شرایطی است که امارات روز پنجشنبه میزبان کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل (کاپ۲۸) خواهد بود.
بی‌بی‌سی روز دوشنبه مدارک درزکرده‌ای را منتشر کرد که نشان می‌داد امارات قصد داشته از موقعیت ایجاد شده به عنوان میزبان کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل، برای بستن قراردادهای جدید نفت و گاز بهره‌برداری کند.
دو دهه پیش ادنوک، شرکت ملی نفت امارات که مدیریت آن را سلطان الجابر، رئیس امسال کاپ۲۸ برعهده دارد، متعهد شده بود که به «روال مشعل‌سوزی» پایان دهد. با این حال بی‌بی‌سی با بررسی تصاویر ماهواره‌ای از میادین نقتی فراساحلی دریافته است که مشعل‌سوزی همچنان به شکل روزانه در جریان است. امارات یکی از بزرگترین تامین‌کنندگان نفت برای بازار بریتانیا محسوب می‌شود.
عراق و کویت
بررسی‌های بی‌بی‌سی نشان می‌دهد در مورد کویت، بخشی از این آلودگی که منشاء انسانی دارد، در نتیجه مشعل‌سوزی از فاصله ۱۴۰ کیلومتری در عراق به این کشور وارد می‌شود.
بر أساس داده‌های بانک جهانی، بیشترین میزان مشعل‌سوزی در جهان پس از روسیه، متعلق به عراق است. این کشور حدود ۱۸ میلیارد متر مکعب گاز را در سال رها می‌کند. می‌توان با این حجم از گاز ۲۰ میلیون خانه را در اروپا گرم کرد. بزرگترین تک‌منبع مشعل‌سوزی در جهان مربوط به میدان نفتی عظیم رمیله در عراق است که توسط شرکت‌های بی‌پی و پتروچاینا اداره می‌شود. این میدان نفتی در جنوب عراق و در فاصله ۳۰ کیلومتری از مرز کویت قرار دارد.
تحقیق بی‌بی‌سی نشان می‌دهد که میزان یک آلاینده سرطان‌زا به نام بنزوآلفاپیرن در شمال کویت ۱۰ برابر بیشتر از استانداردهای تعیین‌شده اتحادیه اروپا است.
سطح پی‌ام۲.۵ در روستاهای نزدیک به محل مشعل‌سوزی در عراق هم بسیار بالا برآورد شده، و در برخی ساعات به نقطه اوج ۱۰۰ میکروگرم در هر متر مکعب می‌رسد.
سازمان بهداشت جهانی میزان بی‌خطر این ذره معلق را پنج میکروگرم در هر متر مکعب در نظر گرفته است.
حتی ۱۰۰ کیلومتر آنطرف‌تر در کویت، سطح این ذرات معلق به پنج تا ۱۰ میکروگرم در هر مترمکعب می‌رسد.
هوای آلوده در بخشی از منطقه خلیج‌فارس معمولا به طوفان‌های گرد و غبار رایج در این منطقه نسبت داده می‌شود. اما دکتر باراک الاحمد، از محققان دانشگاه هاروارد پی برد که لزوما اینطور نیست.
جاسم کودک کویتی مدام به خاطر حملات آسم که بر اثر آلودگی هوا تشدید می‌شود، به بیمارستان می‌رود
او و تیم تحقیقاتی‌اش دو سال را صرف تحقیق درباره هوا و گرد و غبار کویت کردند، تا به منشاء این آلودگی پی ببرند.
«در واقع ما پی بردیم که فقط ۴۰ درصد از این آلودگی از بیابان می‌آید. ۴۲ درصد آن مربوط به منابع دیگر از جمله نیروگاه‌ها، صنعت نفت و تمامی صنایعی است که در کویت و خارج از آن وجود دارند».
بر اساس تحقیقات این گروه ترافیک سنگین در این کشور، منشاء مابقی آلودگی هوا محسوب می‌شود.
او به بی‌بی‌سی گفت: «این آلودگی منشاء انسانی دارد و ما می‌توانیم در مورد آن قانون‌گذاری کنیم، آن را کاهش دهیم و حتی از بین ببریم».
دکتر الاحمد می‌گوید پی‌ام۲.۵ می‌تواند وارد جریان خون کسانی بشود که آن را تنفس می‌کنند، و از آنجا به سرعت وارد اندام‌های داخلی‌شان می‌شود.
«کلیه‌های شما، مغز شما، قلب شما، همه‌جا. این می‌تواند به یک حمله آسم شدید تبدیل شود و ممکن است در مقطعی خطر جانی هم داشته باشد».
عبدالرحمان الامیری مهندس ۳۹ ساله‌ای است که با خانواده‌اش در شهر کویت زندگی می‌کند. هر دو پسر او درگیر آسم هستند، اما به خصوص جاسم، پسر ۶ ساله او در چند مورد به خاطر حمله آسم شدید در بیمارستان بستری شده است.
او به بی‌بی‌سی گفت: «اولین باری که جاسم دچار حمله آسم شد، نمی‌توانست نفس بکشد. رنگش کبود شده بود».
دکتر آکاشایا بهاگاواتولا، استاد رشته همه‌گیرشناسی در دانشگاه داکوتای شمالی که خودش در این تحقیق نقشی نداشته، نتایج این تحقیق را مورد بررسی قرار داد.
«مدل‌سازی اولیه این تحقیق تاثیر قابل‌توجه مشعل‌سوزی بر آلودگی هوا در منطقه خاورمیانه را نشان می‌دهد، اما برای اینکه تاثیر کمی آن بر شرایط سلامتی افراد دقیقا مشخص شود به تحقیقات و اندازه‌گیری‌های بیشتری نیاز است».
ساختار مالکیت میادین نفتی در عراق و کویت پیچیده است، و همین به شرکت‌های بین‌المللی نفتی از جمله انی، لوک‌اویل و بی‌پی به عنوان پیمانکار اجازه می‌دهد میزان تولید آلاینده‌های حاصل از فعالیت‌هایشان را اعلام نکنند.
بی‌پی یکی از اصلی‌ترین بازیگران منطقه‌ای است. این شرکت پیمانکار اصلی میدان نفتی رمیله در عراق است و برای شرکت نفت کویت که مسئول ۸۲ درصد از مشعل‌سوزی در این کشور است هم کار می‌کند. بی‌پی اعلام کرده است که سود حاصل از فعالیت‌هایش در کویت طی سال گذشته به ۵۳ میلیون پوند رسیده است.
بی‌پی در پاسخ به بی‌بی‌سی گفت: «همانطور که قبلا هم گفته‌ایم، بی‌پی هرگز در گذشته و حال متصدی میدان نفتی رمیله نبوده است. با این وجود ما فعالانه به حمایت‌مان از پیمانکار اصلی این میدان برای کاهش میزان مشعل‌سوزی و انتشار گازها ادامه خواهیم داد».
اداره میدان نفتی رمیله را سازمان عملیاتی رمیله برعهده دارد که یک کنسرسیوم متشکل از چند سازمان از جمله شرکت انرژی بصره است، که خود با مشارکت بی‌پی و پتروچاینا شکل گرفته است.
می‌توان گاز زاید حاصل از استخراج نفت را به جای سوزاندن در مشعل‌ها، جمع‌آوری و از آن برای تامین انرژی منازل استفاده کرد. هزینه اولیه برای نصب و راه‌اندازی فناوری مورد نیاز زیاد است و بر اساس تخمین بانک جهانی هزینه آن در سطح جهان به ۱۰۰ میلیارد دلار می‌رسد. اما این گاز در صورت جمع‌آوری و فروخته شدن می‌تواند تا ۱۶ میلیارد دلار در سال درآمد ایجاد کند.
دولت عراق و شرکت عظیم نفت و گاز شل در سال ۲۰۱۳ شرکت گاز بصره را با هدف جمع‌آوری گاز از سه میدان بزرگ رمیله، قرنه و زبیر تاسیس کردند.
اما از آن زمان تا امروز میزان کلی مشعل‌سوزی ثابت مانده، و بر اساس داده‌های بانک جهانی در دو میدان نفتی با افزایش همراه بوده است.
شرکت شل به بی‌بی‌سی گفت: «تنها هدف شرکت گاز بصره جمع‌آوری گاز از سه میدان عظیم نفتی است که توسط شرکت‌های دیگر اداره می‌شود، و در صورت جمع‌آوری نشدن در مشعل‌ها سوزانده می‌شوند. این شرکت حدود ۶۳ درصد از گاز این میادین را جمع‌آوری می‌کند اما ظرفیت جمع‌آوری کل گاز حاصله را ندارد».
در همین حال لوک‌اویل به بی‌بی‌سی گفت که «طبق قوانین عراق» فعالیت می‌کند، و شرکت انی اعلام کرد «برای کاهش و به حداقل رساندن مشعل‌سوزی، همکاری می‌کند».
پتروچاینا به بی‌بی‌سی گفت که برای حمایت از نوسازی میدان نفتی رمیله با شرکت بی‌پی همکاری می‌کند، و نگرانی عمیق خود را نسبت به یافته‌های بی‌بی‌سی مطرح کرد.
امارات درباره تحقیق بی‌بی‌سی پاسخ نداد، اما ادنوک شرکت ملی نفت این کشور گفت: «ما بر هدف‌مان مبنی بر حذف روال مشعل‌سوزی در تمامی فعالیت‌هایمان تا سال ۲۰۳۰ متمرکز هستیم. میزان مشعل‌سوزی ما نسبت به میانگین جهانی این صنعت کم‌تر است».
روش تحقیق
سهم مشعل‌سوزی در میزان آلودگی هوای منطقه‌ای از طریق شبیه‌سازی مدل انتقال شیمیایی (CTM) تخمین زده شده است. کیفیت هوای منطقه با در نظر گرفتن آلاینده‌های حاصل از مشعل‌سوزی و بدون در نظر گرفتن آن بازسازی شده است. با استفاده از شبیه‌سازی مدل انتقال شیمیایی می‌توان چگونگی انتشار آلاینده‌های حاصل از مشعل‌سوزی را تخمین زد، و برهم‌کنش آنها را با ترکیب جوی موجود که منجر به تولید آلاینده‌های ثانویه و تاثیرگذاری بر کیفیت هوا می‌شود، سنجید.
برای سنجش آلودگی ناشی از مشعل‌سوزی، از حجم گاز مشتعل شده مندرج در گزارش ردیابی مشعل‌سوزی بانک جهانی و آلاینده‌های منتشرشده موجود در مقالات علمی معتبر و منابع راهنمای مرجع درباره آلاینده‌ها استفاده شده است.
شبیه‌سازی محدود به یک دوره دو ماهه بوده است. برای توصیف دقیق‌تر تاثیر تغییرات آب و هوایی بر ترکیبات جوی و کیفیت هوا، استفاده از اطلاعات مربوط به یک سال کامل مطلوب‌تر است. با این حال ما معتقدیم شبیه‌سازی دو ماه کامل، گزینه قابل قبولی را برای به دست‌آوردن یک برآورد اولیه قابل اعتماد از تاثیر مشعل‌سوزی تحت شرایط آب و هوایی مختلف به دست می‌دهد.
برای بازسازی ترکیب جوی منطقه از یک سیستم مدل‌سازی سه‌بعدی حاصل از اتصال مدل هواشناسی WRF و FARM CT استفاده شده است.
مدل‌سازی محیط زیستی: آریانت. بازبینی روش‌شناسی توسط دکتر باراک الاحمد، دکتر ایدن فارو، دکتر اریک کورت، دکتر کارن ورا، دکتر آکشایا بهاگاواتولا، دکتر راوی راویشانکارا.
