منتظر افزایش چشمگیر قیمت کتاب‌های درسی باشیم؟

 بررسی بخش دوم لایحه بودجه ١٤٠٣ در حوزه آموزش و پرورش توسط مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که کل بودجه وزارت آموزش و پرورش با احتساب ردیف‌های متفرقه اعمال نشده در مجموع ٢٧٨ هزار میلیارد تومان است که این به معنای سهم 9.83 درصدی آموزش و پرورش از منابع بودجه عمومی کشور است.

انتظار می‌رفت که بودجه 1403 متناسب با برنامه هفتم توسعه ارائه شده باشد و مقدمات اجرای سال اول برنامه را فراهم کند اما اکنون بسیاری از احکام تصویب شده در برنامه هفتم مورد توجه قرار نگرفته است. 

لایحه بودجه ١٤٠٣ همچنان چالش‌هایی را برای نظام آموزش و پرورش در امسال ایجاد خواهد کرد که توان مدیریت تحولی و حل چالش‌های اساسی تعلیم و تربیت کشور را از وزارتخانه آموزش و پرورش خواهد گرفت.

یکی از این مشکلات عدم تأمین متناسب هزینه‌های چاپ کتب درسی و عدم تأمین متناسب بودجه ساخت و تجهیز مدارس اشاره کرد.

در بودجه سال 1403، بودجه سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی که اصلی‌ترین وظیفه آن آماده‌سازی و چاپ کتب درسی است، در مجموع 5.81 درصد رشد داشته است. 

این در حالی است که قیمت کاغذ نسبت به شهریور 1402 تاکنون به صورت میانگین 30 درصد افزایش داشته و با نوسانات ارز نیز ناپایداری آن ادامه خواهد داشت. 

 در سال‌های گذشته نیز عدم برآورد دقیق بودجه این سازمان موجب آن شد که چاپ کتب درسی به تاخیر افتد و در برخی از مناطق کتاب‌های درسی تا چند ماه پس از شروع سال تحصیلی تحویل داده شود. 

برآورد وزارت آموزش و پرورش آن است که برای انجام کامل و تحولی وظایف سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی 3.34 هزار میلیارد تومان بودجه هزینه‌ای مورد نیاز است که 50.7 درصد کمتر از مبلغ اختصاص یافته در لایحه فعلی است. 

در لایحه بودجه 1403 در بخش سنجه‌های عملکردی برای وزارت آموزش و پرورش در بخش تامین کتب درسی دانش آموزان پیش‌بینی شده که 150 میلیون جلد تهیه شود و این در حالیست که سنجه های در نظر گرفته شده با آنچه در ماده 87 برنامه هفتم توسعه به تصویب رسیده، مغایرت دارد. 

براساس بررسی‌ها و تحلیل‌هایی که از اعتبارات وزارت آموزش و پرورش در لایحه بودجه ١٤٠٣ کشور به عمل آمد، مشخص شد که در عمده ردیف‌های بودجه‌ای، اعتبارات بسیار کمتر از حتی انجام امور اصلی و روزمره پیش‌بینی شده است.

این وضعیت آموزش و پرورش را با مشکلات عدیده‌ای مانند چالش در تأمین کاغذ کتب درسی با کم‌برآوردی بودجه سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی مواجه خواهد کرد. 

سال گذشته نیز علی لطیفی، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی نسبت به مشکل ناشی از تامین کاغذ برای کتاب‌های درسی در سال تحصیلی 1402-1403 ابراز نگرانی کرده بود. 

براساس اظهارات لطیفی، هر سال برای چاپ کتاب درسی، کاغذ یارانه‌ای دریافت می‌کنیم و به هر میزان دریافت یارانه‌، قیمت پشت جلد کتاب تأثیر دارد.

به گفته رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در بهمن 1401، میزان یارانه‌ای که برای کاغذ داده شده، پایین‌تر از سال‌های گذشته بوده و به این معناست که اگر سال بعد با همین وضعیت پیش برویم، افزایش قیمت پشت جلد کتاب را بیشتر از سال‌های گذشته خواهیم داشت و این نگرانی جدی ماست.

آنطور که لطیفی به فارس گفته بود، در دو، سه سال گذشته قیمت پشت جلد کتاب درسی حدود 20 درصد افزایش داشت که در صورت عدم تأمین یارانه کاغذ، این میزان به بیش از 70 درصد خواهد رسید.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تاکید کرده بود، اگر قرار باشد افزایش قیمت کتب درسی کمتر باشد، باید اکنون دولت یارانه تخصیص دهد و هر میزان که به ما یارانه بیشتر بدهند. قیمت کم‌تر می‌شود.