تغییر پایتخت در تاریخ ایران چطور صورت می‌گرفت؟
نقدی بر ایده عجیب پزشکیان؛ پایتخت ایران به یک شهر نزدیک به دریا؟! / رقابت رشت و آمل برای جانشینی تهران
مرور تاریخ ایران نشان می دهد که تغییر پایتخت یک مسالۀ به شدت مهم، امنیتی و لوجستیکی است. در این انتقال، امنیت، شرایط مرزی و سایر مسائل سیاسی حرف اول را می زند و به همین دلیل، ایرانیان همواره به این مساله توجه کرده اند.
به گزارش خبر فوری، مسعود پزشکیان در دیداری که روز سه شنبه با نمایندگان استان سمنان داشت، مجددا از تغییر پایتخت سخن گفت. او تاکید کرد که پایتخت به یک شهر در کنار دریا منتقل شود تا مشکلات مربوط به منابع نیز برطرف شود.
هنوز نمی توان گفت که باید سخن اخیر رئیس جمهور را جدی گرفت یا نه. با این حال، شکی نیست که تغییر پایتخت احتیاج به یک کار کارشناسی دقیق دارد و انتقال آن به یک شهر ساحلی یا کنار آب، به علت کمبود منابع آبی کشور، بی معنی است.
بد نیست سخن اخیر رئیس جمهور را نقد و بررسی کنیم تا به کنه آن پی ببریم. بررسی تاریخ ایران به خوبی مشکل انتقال پایتخت به یک شهر مرزی یا ساحلی را نشان می دهد. لازم به ذکر است که هیچگاه پایتخت ایران در یک شهر ساحلی نبوده است.
همچنین، انتخاب یک شهر مرزی به عنوان پایتخت همواره به ضرر ایران و حکام وقت کشور بوده است. مهم ترین نمونه از این تصمیم اشتباه، مربوط به ایران عصر ساسانی می شود. در عصر ساسانی، «تیسفون» پایتخت انتخاب بود. تیسفون در یکی از غربی ترین مناطق قلمرو ایران بزرگ احداث شد اما نزدیکی بیش از حد آن به مناطق عرب نشین باعث شد پس از جنگ مداین به سرعت سقوط کند.
همچنین، انتخاب تبریز به عنوان پایتخت ایران صفوی در زمان شاه اسماعیل اول باعث شد، ایران جدید با امپراتوری عثمانی هم مرز شود. فاصله تبریز تا مناطق مرزی زیاد نبود و همین امر باعث شد، سربازان عثمانی به سرعت به پایتخت ایران رسیده و پس از شکست صفویه در جنگ چالدران، پایتخت وقت ایران یعنی تبریز را تصرف کنند.
مبنای انتخاب پایتخت؛ امنیت و لوجستیک!
از زمان صفویه تا زمان قاجار، چند شهر به عنوان پایتخت ایران انتخاب شدند. پس از تصرف تبریز، پایتخت ایران به اردبیل منتقل شد. شاه اسماعیل با انتقال پایتخت به مرکز قدرت گیری خود، سعی داشت آماده جنگ با عثمانی ها و بازپس گیری تبریز شود. جنگ ایران با عثمانی ها در زمان شاه اسماعیل و شاه طهماسب دنبال شد و اتفاقا همین نزدیکی پایتخت به محل جنگ باعث بروز دردسرهای امنیتی فراوان برای دولت شاه اسماعیل و شاه طهماسب گردید.
این مساله باعث شد دولت صفوی پایتخت خود را به قزوین منتقل کند. اما بروز مشکلاتی باعث شد، شاه عباس صفوی که از هر لحاظ یک پادشاه نمونه در تاریخ صفویه است، پایتخت ایران را از قزوین به اصفهان منتقل کند. شاه عباس قصد داشت با این کار، استراتژی صفویه را تغییر دهد. دولت او با سه مشکل جدی مرزی مواجه بود. ایران در غرب با عثمانی ها، در شرق با ازبک ها و در جنوب با پرتغالی ها درگیر بود. به همین دلیل، او یک شهر بزرگ مرکزی را به عنوان پایتخت انتخاب کرد تا بتواند به تمام مناطق ایران تسلط داشته و نیروهای خود را به سهولت به غرب و شرق و جنوب اعزام کند. همچنین، او پایتخت ایران را از مناطق مرزی درگیر جنگ دور کرد تا خطر تصرف و محاصره آن برطرف شود.
این استراتژی تا زمان هجوم افغان ها ادامه داشت. بعد از سقوط اصفهان و قیام نادرشاه، تا مدت کوتاهی مجددا اصفهان پایتخت بود اما پس از عزل شاه طهماسب دوم و براندازی سلسله صفوی توسط نادرشاه، وضعیت تغییر کرد. نادر می دانست که از نظر مردم اصفهان و شاهزادگان صفوی یک «غاصب» است. به همین دلیل، پایتخت خود را به مقر اصلی خود و محل حضور طرفداران و سپاهش یعنی مشهد انتقال داد. عینا این مساله در زمان کریم خان زند نیز تکرار شد. خان زند که مدت ها در شیراز حضور داشت و آنجا را به مقر اصلی خود تبدیل کرده بود، پس از شکست رقبای قدرتمندش مانند آزادخان افغان و محمدحسن خان قاجار، شیراز را به عنوان پایتخت جدید انتخاب کرد تا از گزند دشمنانش در امان باشد.
انتخاب تهران به عنوان پایتخت از سوی آقامحمدخان قاجار هم چند علت لوجستیکی و امنیتی داشته است. مهم‌ترین دلیل این انتقال، حاصلخیز بودن تهران و نزدیکی اش به اراضی ورامین بوده است.
همچنین، تهران با استرآباد و مازندران که در حقیقت مقر اصلی نیروهای قاجار بود، فاصله زیادی نداشت و خان قاجار همان تصمیمی را گرفت که شاه افشار و خان زند گرفتند؛ یعنی اتکاء به شهری که امنیت آنها را حفظ کند.
با این حال، آقامحمدخان به خوبی پی به این نکته برده بود که پایتخت باید تا حدی از مرز فاصله داشته باشد تا دولت مرکزی بتواند بر تمام مناطق ایران تسلط یافته و همزمان، خطر محاصرۀ آن توسط دشمنان خارجی از بین برود. به همین دلیل بود که به جای انتخاب استرآباد (مقر اصلی پدرش)، تهران را به عنوان پایتخت جدید برگزید.
مرور تاریخ ایران نشان می دهد که تغییر پایتخت یک مسالۀ به شدت مهم، امنیتی و لوجستیکی است. در این انتقال، امنیت، شرایط مرزی و سایر مسائل سیاسی حرف اول را می زند و به همین دلیل، ایرانیان همواره به این مساله توجه کرده اند.
امید است که دولت جدید هم به این مساله توجه داشته و بدون کارشناسی حرفی از تغییر پایتخت نزند. با این حال اگر مسعود پزشکیان در ایده خود برای جایگزین کردن تهران با یک شهر کنار دریا جدی باشد، احتمالا به‌جای شهرهای جنوبی به دلیل مخاطرات امنیتی منطقه خلیج فارس، باید نگاهی به شمال داشته باشد.
در میان شهرهای شنال، شهرهایی چون رشت در گیلان و یا آمل در مازندران موقعیت بهتری نسبت به دیگر شهرها دارند اما حتی همانها نیز فاصله زیادی تا تبدیل شدن به پایتخت دارند. مگر آنکه دولت سرمایه‌گذاری ویژه‌ای انجام دهد که فعلا بعید است توان این کار وجود داشته باشد و بهترین راه برای کاهش دردسرهای تهران، تمرکززدایی و واگذارکردن اختیارات پایتخت به مراکز استانهاست.
آمل و پایتخت !!!!!!!!!؟
شیراز بهتره و موجب رونق گردشگری هم خواهد شد.
البته چابهار برای این کار مناسبه که به دریای عمان و اقیانوس هند متصل هست هدف شکوفایی اقتصادی است نه بلال خوردن داخل پلاژ
بهترین ایده است البته نه شمال
پایتخت باید به جنوب منتقل بشه
چون سرمایه اصلی ایران جنوب کشور است
به نظر من پایتخت ببرن دوست کندی پارس آباد هم نزدیک رود ارس هست هم چهل پله تاریخی و نیز زمین های اطرافش هم خالی هست
ایده کارشناسی داده خب. البته کارشناساش ترم یک پیام نور ان ...
جناب ریس جمهورمحترم یعنی الن فقط فقط قفط مشگل این هست در این اوضاع وخیم
ایده ی تغییر پایتخت به مانند ایده ی سفر به مریخ از زمین آلوده است! اگر تهران کنونی سروسامان بگیرد ،از هر جهت به نفع دولت است.
بجای این کار کارخونه ها رو به مرور از پایتخت جدا کنین و به شهرستان ها ببرین. وقتی شغل باشه کسی تهران نمیاد
احسنت
پایتخت را به مسکو کنار عمو پوتین ببرید!!!
اتوبان شمال درست کنید بعد از ۳۵ سال کافی است انتقال پایتخت اگر دولت تصمیم گرفت اجرا کند فکر کنم حدود بیست هزار سال وقت نیاز دارد ، یک تونل ۵۰ متری تقاطع همت جنت اباد دو ساله هنوز تمام نشده
آمل نزدیکترین شهر از شمال به تهران است و قطب صنعتی و کشاورزی و دامپروری شمال کشور است
قیمت رشت و آمل سر به فلک میکشد
پایتخت ساحلی خیلی وقته شروع به کار کرده ششماه بندرشانگهای وشش ماه بندرسن پطرزبورگ
مناسب ترین مرکز استان جهت انتقال پایتخت سیاسی ایران به نظر اینجانب جایی است که اولا به مرزهای دریایی و زمینی جهت حمله دشمن خارجی نزدیک نباشد و ترجیحا در نواحی مرکزی ایران واقع شده باشد ثانیا وضعیت آب و هوایی آن معتدل و به نحوی باشد که بیشتر اوقات سال وزش باد در آن گردش داشته باشد. ثالثا آن مرکز استان توریستی باشد رابعا قبلا سابقه تاریخی پایتختی ایران را داشته باشد.
یزد؟
کرمان؟
اصفهان؟
فریبا پزشکیان .حرف کم گوی و لطفا گورتو گم کن
بهترین گزینه چابهار است
جدی نگیرید.
به نظر من تنها شهری که امتحان هم پس داده قزوین میباشد هم نزدیکی به دریا را داراست و هم نزدیکی به تهران و کرج و شهر های شمالی و غربی و هم مدتها به عنوان پایتخت ایران در زمان شاه صفوی بوده است
دلخوشی ازشاهان صفوی نداریم
انتخاب قزوین به عنوان پایتخت سیاسی ایران اگرچه از هر جهت بر سایر مراکز استانها ارجحیت دارد ولی برای اسکان غیربومی ها خطرناک است.
نصف جمعیت تهران رشتی ها و مازندارانی ها هستند . شاید برگردن شهر خودشون یه نفسی بکشه تهران .
مونده آنجا ها را هم به گند بکشند .ویوی طبیعی هی آسفالت و جدول و میلیاردها پول پروژه .هییییی
ب لرستان بیاورند خوبه پایتخت ایران خرم آباد بشه
بهتره اردبیل بشه پایتخت امام زاده صدر هم توش هست
امامزاده روبروی حرمش ویوی دشت منظر بوده و بحالت معجزه ایستگاه آخر ویوی کوه دشت بیابانه و اتفاقا نشناسند بهتره تصنعی نمیشه .بیت الاحزان دل دشته
حرم امامزاده صدر خلوتگاهه و روبرویش دشت وسیعیه که اتفاقا همزمان بلدوزرها کل تابستان سیل بود
تمام کارها را انجام داده... صادرات و واردات با حداقل تشریفات داره انجام میشه. تولیدکننده برقش تآمینه. نرخ بهره بانکی را پایین آورده. نرخ تورم به حداقل رسیده. و..... حالا مونده جابجایی پایتخت...!
دقیقا🤣
چرا شمال؟
خب ببرید مرکز کشور یعنی یزد😁
وضعیت کشور خیلی خوبه خیلی
کشور های ثروتمند پایتختشون رو عوض نمی کنند حالا ما عوض کنیم🤣
تصمیمات احساسی و یا مکارانه برای گرفتن بودجه های کلان و بخور بخورهای مومنانه
بهترین نقطه برای پایتخت دورود یا ازناست البته اگر مردم اجازه دهند .
یه شهرهای زاگرس خوب مونده اونم به سلامتی اصرار داری خراب شه
آقا چرا می خواین بیان اینجا آخه .. همون تهرون باشین و ما رو به حال خودمون بزارید :/
شام زیاد خورده
ازش نگیرید
انصافا منطقی گفته مگه عصر قجر که با اسب و یابو حمله کنند دیر به پایتخت برسند الان با جنگنده میان هر جا باشه تا چشم بهم بزنی رسیدن ،،زمان فرق کرده
تهران رو که به گند کشیدن میخوان برن شمال که تمام جنگل های اونجا رو هم نابود کنند
چرت و پرت مینویسید تمام اقازادها پایتخت تهران زمین خواری کردند
یکی بر رسی کند چرا ؟؟ ظاهرا لب دریا زمین گرفتن وگرنه آدم اگر عقل داشته باشه این حرف ناپخته را نمیگه شاید فکر کرده آنجا لم بده و یوسف حکم بزند شاغل دولتی سازمان استخدامی و .... بشوند ...
شنیدم به مسول ارشد کشور گفته بودند قربان آب قم شوره و.... فرموده بود خب دستور میدهم خیار شور بکارند .
دریا دوس میداره
اگر از مسئله آب که بگذریم بهترین جا کویر لوت است بلکه آنجا هم پیشرفت کند..!!
انتقال پایتخت کار آسونی نیست،ضمن اینکه یه همچین چیزی نیاز به همه پرسی داره،
بهترین راهش همینه که مراکز اشتغال تهران منتقل شه به استانهای مرزی و جدابیتش بیاد پایین تا دستکم نیمی از جمعیتش برگردن به شهرها و روستاهای خودشون،
در کنار اونم تهران پایتخت بمونه ولی مرکز استان بیاد ری؛
فکر معیشت مردم ایران باشید که خربزه آب است
خربزه آب نداره. اون آب طالبیه
اینکه میگید نزدیکی به مرزها دباعث سقوط پایتخت میشود در قرن بیست و یکم که اسراییل با بهپاد هدفگیری دقیقی میکند خیلی بی معنی است، مگه الان عصر پیاده نظامه؟ البته نزدیک بودن به روسیه خونخوار کار صحیحی نیست
بهترین گزینه بوشهر پایتخت انرژی ایران است
لعنت خدابربانکھای ربوی انشااللہ سودبانکی نباشد
پایتخت فقط باید سیاسی آن هم در وسط کشور .
برای جلوگیری از ازدیاد وزارت خانه ها و تجمع در تهران .
مملکت را فدرالی کنید و به استانها اختیارات وزارتی بدهید و همه طبق قانون اساسی در مملکت زندگی کنند . چرا هر روز هزاران مسافر به تهران برای انجام کارهای اداری بروند .
راستش را باید گفت حاکمیت به مردم اطمینان ندارد و می ترسد اختیارات بدهد .
اگر یکی از شهر های شمال کشور بشه پایتخت که دیگه نه جنگلی میمونه نه دریایی چون کلی باید ساخت و ساز بشه دیگه چیزی از سرسبزی نمونه
آخه کل رشت و آمل رو روهم بذارین نصف تهران نمیشه چطور می خوان این کارو کنند
شمال همینجوریش هم جنگل هاش داره نابود میشه
رشت و آمل شیراز پایتخت بشه بهتره نظرم رو گفتم
آاووووووووووووو
ب بووووووووووو
فقط شیراااااااز
بهترین شهر برای پایتخت شهر سیرجان
این حیران هیچ کاری بلد نیست فقط حرفهایی میزند که مردم را سرگرم کند چون از سیاست پیچیده دولت سیزدهم تا اینجا راهی برای مفت خوری ورانت خواری پیدا نکرده اند
تو که حقوق بازنشسته هارو نمیتونی بدی ، خواهشا آره ..
پزشکیان اگر توانست نهاد ریاست جمهوری را از میدان پاستور به سمت میدان آزادی یعتی خروجی شهرجابجا کند قطعا می تواند پایتخت را نیز جابجا نماید..
بجای حرف‌های اضافه اقتصاد و بیکاری رو دریابین