کابوس شبانه چیست و چرا تکرار می شود؟

کابوس‌ ها ممکن است به دلایل مختلفی مانند استرس، اضطراب، تجربه‌های تروماتیک، مصرف داروهای خاص یا مشکلات روانی رخ دهند. کابوس در برخی موارد نیاز به درمان و مشاوره دارد.

از کابوس معمولا به عنوان رویای بد نیز نام برده می‌شود. این رویا معمولا همراه با احساسات ناخوشایند مانند ترس، ناامیدی، اضطراب، غم و ناراحتی همراه است.

پس از این رویای بد فرد عموما در یک حالت پریشانی از خواب بیدار می‌شود و ممکن است برای مدت کوتاهی نتواند بر این احساسات غلبه کرده و مجددا به خواب رود.

کابوس

کابوس می‌تواند به دلیل شرایط فیزیکی، مانند خوابیدن در موقعیت‌های ناراحت‌کننده، تب یا دلایل روانی مانند استرس و اضطراب بروز پیدا کند. غذا خوردن باعث بالا رفتن متابولیسم بدن و افزایش فعالیت مغز می‌شود، در نتیجه غذا خوردن در زمان کوتاهی قبل از به خواب رفتن نیز می‌تواند یکی از محرک‌های بالقوه برای کابوس دیدن در خواب باشد.

کابوس‌ها می‌توانند دلایل زیادی داشته باشند؛ مانند تغییرات عمده در زندگی، اختلالات مختلف سلامت روان و برخی داروها که در ادامه این مقاله از دکترتو به آن خواهیم پرداخت.

کابوس چیست؟

کابوس یک نوع اختلال خواب است و در واقع خواب آزاردهنده‌ای است که با احساسات منفی همراه بوده و اغلب فرد را از خواب بیدار می‌کند. این مشکل در کودکان شایع بوده و معمولا بین ۳ تا ۶ سالگی شروع می‌شود.

البته  دیدن ان در هر سنی ممکن است رخ دهد و بسیاری از افراد در طول بزرگسالی نیز آن را تجربه می‌کنند.آنها گاه‌به‌گاه معمولا جای نگرانی ندارند و برای هرکسی ممکن است رخ دهند. توجه داشته باشید که اگرچه کابوس های گاه‌به‌گاه شبانه امری رایج است، اما اختلال آن نسبتاً نادر است.

این اختلال زمانی ایجاد می‌شود که فرد در طول خواب اغلب آن را می‌بیند به گونه‌ای که خواب وی مختل شده و این مسئله باعث بروز مشکلاتی در عملکرد روزانه وی می‌شود.

گاهی اوقات نیز این اختلال به ترس از خوابیدن منجر خواهد شد. کابوس عموما در نیمه دوم شب رخ می‌دهد و ممکن است حتی چندین بار نیز در یک شب رخ دهد. اگرچه اپیزودهای هر کدام کوتاه هستند، اما باعث بیدار شدن فرد می‌شوند.

ویژگی‌های کلی کابوس ها عبارت‌اند از:

رویا واضح و واقعی به نظر رسیده و بسیار ناراحت‌کننده است.خط داستانی کابوس معمولا مربوط به تهدیدات ایمنی یا بقا است اما می‌تواند موضوعات آزاردهنده فردی دیگر را نیز شامل شود.این اختلال فرد را از خواب بیدار می‌کند.

در نتیجه این اختلال فرد احساساتی نظیر ترس، اضطراب، عصبانیت، غم یا انزجار پیدا می‌کند.
در همین جریان ممکن است فرد عرق کند یا تپش قلب وی بالا رود.

افراد پس از بیدار شدن  جزئیات آن را به خاطر می آورند.

انواع کابوس چیست؟

کابوس ها بر اساس فراوانی، شدت یا علت اصلی رخ دادن آنها به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. کابوس های ِ مرتبط با

 اضطراب شامل صحنه‌هایی از تهدید، تعقیب، شکست یا آسیب است که  به دلیل اضطراب‌های روزمره، استرس، نگرانی‌های آینده رخ می دهد.

 افسردگی اغلب شامل احساسات غمگینی، تنهایی و بی‌امیدی است. دلایل عمده آن افسردگی، احساس گناه و احساس بی‌ارزشی است.

 اختلالات روانشناختی ممکن است شامل نمادها و مضامین خاص مرتبط با اختلالات مانند اختلال اضطراب پس از سانحه (PTSD) باشد.

 با مصرف مواد ممکن است شامل صحنه‌های ترسناک و توهم‌آمیز باشد. به دلیل مصرف مواد مخدر، الکل یا برخی داروها.

مشکلات پزشکی ممکن است نشانه‌ای از مشکلات پزشکی مانند آپنه خواب یا بیماری‌های قلبی باشد. به دلیل مشکلات پزشکی، کمبود خواب، اختلالات خواب.

 رویدادهای تروماتیک شامل بازآفرینی رویدادهای تروماتیک گذشته است. به دلیل تجربه رویدادهای تروماتیک مانند تصادف، بلایای طبیعی، خشونت.

انواع کابوس شبانه

۱.  یکباره

داشتن یک کابوس در سال یا بیشتر، معمولاً جای نگرانی نیست. حتی اگر یک بار در ماه کابوس می‌بینید، ممکن است هیچ اثر مضری را تجربه نکنید. با این حال، یک کابوس یکباره هنوز هم می‌تواند ناراحت‌کننده باشد. اگر متوجه شدید که نمی‌توانید از فکر کردن به کابوس هایی که تجربه کرده‌اید دست بردارید، ممکن است بخواهید با یک روان‌درمانگر تماس بگیرید که به شما در پردازش آن کابوس کمک کند.

۲.  مکرر

کابوس ها زمانی در دسته  مکررند که به صورت مداوم و چندین مرتبه در ماه رخ دهند. وقتی  مکرراً تکرار می‌شوند، ممکن است روی خواب و سلامت شما تاثیر بگذارند. این ها ممکن است به دلایل روانی یا جسمی رخ دهند.

۳.  تکراری

کابوس های تکرارشونده رویاهای ترسناکی هستند که ممکن است هر بار که آنها را تجربه می‌کنید دارای محتوای یکسانی باشند.

اگرچه ممکن است تفاوت‌های کوچکی در جزئیات وجود داشته باشد، اما در این ها ممکن است هر بار افراد یکسانی را مشاهده کنید که درگیر فعالیت‌های یکسانی باشند یا هر شب خواب همان خطر یا موقعیت خاص را در سر داشته باشید.

چرا کابوس می بینیم؟

رویاهای آزاردهنده که باعث احساس ترس یا اضطراب می‌شوند، می‌توانند توسط عوامل مختلفی مانند استرس، رویدادهای زندگی شخصی یا حتی اختلال خواب ایجاد شوند.
آن ها در طول خواب REM رخ می‌دهند؛ اما علت دقیق این رویاهای ناراحت‌کننده هنوز به طور کامل مشخص نیست. دلایل زیادی برای این پدیده می‌تواند وجود داشته باشد.

برخی ممکن است به شرایط پزشکی مرتبط باشند، درحالی‌که برخی دیگر ممکن است بیشتر با استرس روانی مرتبط باشند.

گاهی اوقات،ممکن است بی‌معنی به نظر بیایند و به‌سرعت حل شوند، اما برخی افراد ممکن است هر شب آن را تجربه کنند.

بسیاری از کارشناسان مواردی نظیر غذا خوردن دیروقت، خوردن غذاهای تند قبل از خواب، احساس گناه یا تاسف عمیق، استفاده از مواد مخدر، مصرف برخی داروها، تماشای فیلم‌های ترسناک، اضطراب، افسردگی، بیماری دو قطبی، وقفه تنفسی در خواب، اختلال استرس پس از سانحه و مواردی از این دست می‌توانند علل اصلی بروز کابوس در افراد باشند.

عوارض کابوس دیدن چیست؟

انواع کابوس‌ها شامل کابوس‌های مرتبط با استرس، کابوس‌های تکراری و کابوس‌های ناشی از تروما می‌شوند.

علت دیدن کابوس تکراری

دیدن کابوس های مکرر و تکراری می‌تواند نشانه‌ای از این باشد که فرد یک مشکل روانی حل نشده را تجربه می‌کند که هرگز به طور کامل با آن کنار نیامده است. در این مورد، دیدن یک درمانگر به فرد این امکان را می‌دهد که روی رویداد یا موقعیت پشت ان کار کند تا بتواند این کابوس های تکراری و تاثیرات منفی آن را پشت سر بگذارد.

علت کابوس دیدن هر شب

کابوس ها می‌توانند به دلایل مختلفی مانند استرس، اضطراب، خواب نامنظم، داروها یا اختلالات سلامت روان ایجاد شوند، اما شاید بتوان گفت مهم‌ترین علت برای کابوس ها اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) است.

چه افرادی بیشتر کابوس می بینند؟

کابوس یک شکایت رایج در بین افراد مبتلا به PTSD است و در واقع یکی از معیارهایی است که برای تشخیص این اختلال استفاده می‌شود. یک مطالعه که در سال ۲۰۰۹ منتشر شده نشان می‌دهد که ۸۰ درصد از افرادی که با بیماری پی تی اس دی درگیر هستند نوع مکرر را تجربه می‌کنند.

تشخیص کابوس از خواب معمولی ترسناک

کابوس ها و خواب‌های ترسناک متفاوت هستند و در مراحل متفاوتی از خواب نیز رخ می‌دهند. اما یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌های میان این دو این است که افراد خواب‌های ترسناک را به ندرت به یاد می‌آورند؛ اما این هافرد را از خواب بیدار می‌کنند و پس از بیدار شدن نیز فرد جزئیاتش  خود را به یاد خواهد آورد.

درمان کابوس

درمان  اغلب شامل مشاوره توسط روان‌شناس، دارو یا ترکیبی از این دو است. همچنین ممکن است از طریق ایجاد تغییرات مختلف در سبک زندگی و استراتژی‌های مدیریت استرس، فرد بتواند آن را درمان کند.

در بیشتر موارد، هیچ درمانی برای کابوس های شبانه لازم نیست، اما اگر آنها باعث مشکلات جسمی یا عاطفی ‌شوند، بهتر است برای درمان به پزشک یا درمانگر مراجعه شود.

۱. دارو درمانی کابوس

همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، در برخی موارد ممکن است علت بروز کابوس وجود استرس یا اضطراب در زندگی روزمره باشد.

در چنین مواردی ممکن است پزشک ترجیح دهد که به جای درمان این مشکلات زمینه‌ای را درمان کند. بهبود استرس و اضطراب به احتمال زیاد در نهایت موجب کاهش یا درمان آن ها می‌شود.

در حال حاضر، دارویی که ممکن است بیشتر برای نوع شبانه استفاده شود پرازوسین است که شدت و دفعات ان را کاهش می‌دهد و اغلب برای درمان کابوس های PTSD استفاده می‌شود. توجه داشته باشید که مصرف هر نوع دارویی باید با مشورت پزشک و تحت نظر وی انجام شود.

۲. مراجعه به مشاور و روان درمانگر

صرف‌نظر از محتوای کابوس ها، دیدن کابوس های شبانه می‌تواند مشکل مهمی باشد. حتی اگر کابوس های مکرر نبینید، ممکن است خواب‌های بدی ببینید که بر عملکرد روزانه شما تأثیر می‌گذارد. در چنین مواردی بهتر است با مراجعه به یک روان‌درمانگر به دنبال بهبود وضعیت خواب خود باشید.

۳. درمان کابوس با طب سنتی

گاهی اوقات استفاده از درمان‌های خانگی و طب سنتی نیز می‌تواند در ایجاد یک خواب راحت  موثر باشد.

البته در اکثر موارد این درمان‌ها در مراحل اولیه می‌تواند موثر باشد و در صورتی که فرد با نوع تکرارشونده یا مکرر درگیر باشد بهتر است از یک روان‌درمانگر یا فرد متخصص برای بهبود وضعیت خود کمک بگیرد.

به‌طورکلی درمان‌های خانگی و طب سنتی زیر را می‌توان  امتحان کرد. توجه داشته باشید در صورتی که باردار بوده یا از بیماری خاصی رنج می‌برید حتما پیش از استفاده از این روش‌ها و گیاهان دارویی با پزشک خود مشورت نمایید.

ماساژ کف پا
چکاندن روغن‌های با طبع گرم در بینی (مانند روغن بابونه و بادام شیرین)
بوییدن گلاب، مشک، اسطوخودوس یا عنبر و آغشته کردن بالشت به این رایحه‌ها
نوشیدن چای بابونه؛ گل ساعت، آویشن، سنبل‌طیب، جنسینگ، چای کوهی، بادرنجبویه، اسطوخودوس، عناب خشک