سونامی سرطان پستان در جهان‌؛ چرا زنان ایرانی زودتر بیمار می‌شوند؟

طبق جدیدترین پیش‌بینی‌های مرکز بین‌المللی تحقیقات سرطان (IARC) وابسته به سازمان جهانی بهداشت (WHO)، ابتلاء جهانی به سرطان پستان در دهه‌های آینده به طور چشمگیری افزایش خواهد یافت. بر اساس این گزارش، تا سال ۲۰۵۰، تعداد مبتلایان سالانه به این بیماری به ۳.۲ میلیون نفر خواهد رسید و ۱.۱ میلیون نفر نیز جان خود را از دست خواهند داد. این روند رشد ناشی از ترکیبی از عوامل از جمله افزایش سن جمعیت، شیوه‌های زندگی ناسالم و عدم دسترسی به روش‌های پیشگیری و درمان در برخی کشورها است.

نابرابری در نرخ ابتلا و مرگ‌ومیر

داده‌های WHO نشان می‌دهند که نابرابری‌های چشمگیری در نرخ ابتلا و مرگ ناشی از سرطان پستان وجود دارد. در کشورهای با شاخص توسعه انسانی (HDI) بالا، ۱ زن از هر ۱۲ زن در طول زندگی به سرطان پستان مبتلا می‌شود، اما نرخ مرگ‌ومیر نسبتاً پایین‌تر است (۱ نفر از هر ۷۱ زن). در مقابل، در کشورهای کم‌تر توسعه‌یافته، احتمال ابتلا کمتر است (۱ در ۲۷ زن)، اما نرخ مرگ‌ومیر بالاتر (۱ در ۴۸ زن) است که این موضوع به محدودیت‌های شدید در تشخیص زودهنگام و درمان مؤثر برمی‌گردد.

آمار سرطان پستان در ایران

بر اساس آمارهای ارائه‌شده از سوی وزارت بهداشت ایران، سالانه بیش از ۱۸ هزار زن در کشور به سرطان پستان مبتلا می‌شوند. همچنین، روند ابتلا به این بیماری در ایران سالانه حدود ۶ درصد افزایش می‌یابد. نکته قابل‌توجه این است که میانگین سنی ابتلا به سرطان پستان در ایران، ۱۰ تا ۱۵ سال کمتر از سایر کشورها است، به این معنا که بسیاری از مبتلایان ایرانی در سنین پایین‌تر به این بیماری دچار می‌شوند.

متخصصان بر این باورند که سبک زندگی بانوان ایرانی، از جمله تغییرات وزنی زیاد، ورزش نکردن و تغذیه نامناسب، از عوامل مهم در افزایش این آمار است. همچنین، پیش‌بینی می‌شود که طی ۱۰ سال آینده، میزان سرطان پستان در کشور ۱.۵ تا ۲ برابر شود که این مسأله ضرورت اقدامات پیشگیرانه و غربالگری زودهنگام را دوچندان می‌کند.

دلایل افزایش سرطان پستان و راهکارها

عوامل خطری مانند افزایش سن، چاقی، مصرف الکل، استفاده از هورمون‌های جایگزین پس از یائسگی، سابقه خانوادگی و برخی جهش‌های ژنتیکی، در افزایش موارد سرطان پستان نقش دارند. تقریباً ۵۰ درصد موارد سرطان پستان در زنانی رخ می‌دهد که هیچ عامل خطر مشخصی ندارند، جز جنسیت و سن بالا. به همین دلیل، غربالگری زودهنگام و آموزش عمومی درباره علائم بیماری از جمله استراتژی‌های کلیدی برای کاهش میزان ابتلاء به سرطان پستان هستند.

چالش‌های جهانی و اقدامات ضروری

در حالی که سرطان پستان شایع‌ترین سرطان در زنان ۱۵۷ کشور از ۱۸۵ کشور جهان است، بسیاری از کشورها هنوز پوشش کافی برای تشخیص و درمان آن ندارند. تنها ۳۹ درصد کشورها مراقبت‌های پایه‌ای سرطان را تحت پوشش خدمات بهداشتی همگانی قرار داده‌اند و تنها ۲۸ درصد خدمات مراقبتی تسکینی مانند تسکین درد را شامل می‌شوند.

سرطان پستان یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های بهداشتی در جهان است که طی سال‌های آینده ابعاد گسترده‌تری پیدا خواهد کرد. سازمان جهانی بهداشت تأکید دارد که کشورها باید سرمایه‌گذاری بیشتری در غربالگری، تشخیص زودهنگام و درمان این بیماری انجام دهند. همچنین، کاهش نابرابری‌های بهداشتی از طریق تأمین مالی بهتر و گسترش دسترسی به خدمات درمانی، می‌تواند میزان مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری را کاهش دهد.