نابودی ۵۵۷ هکتار عرصه‌های طبیعی اصفهان در سال جاری

جنگل‌های استان اصفهان بطور عمده در ۲ شهرستان فریدونشهر با ۴۰ هزار هکتار و سمیرم با ۲۵ هزار هکتار پراکنده شده و سرانه جنگل در کمتر از ۰.۱ هکتار است اما با وجود سطح به نسبت کم از تنوع گونه‌ای خوبی(۳۵ گونه درختی ودرختچه ای) برخوردار است.
این استان از نظر تقسیم نواحی رویشی در ۲ ناحیه رویشی زاگرسی و ایران تورانی قرار گرفته که ناحیه رویشی زاگرسی، مناطق غرب و جنوب استان را شامل می‌شود و بقیه مناطق جزو ناحیه رویشی ایرانی تورانی است.
این استان واقع در مرکز کشور دارای اقلیم خشک و نیمه خشک است و از این پهنه ۳.۲ میلیون هکتار معادل ۳۲ درصد را اراضی بیابانی و شنزار تشکیل می‌دهد که بطور عمده در بخش‌های شمالی و شرقی آن پراکنش دارند و ۱۰ درصد از عرصه‌های منابع طبیعی این منطقه با توجه به شاخص پوشش گیاهی اعم از مرتعی و جنگلی بعنوان پهنه‌های بحرانی و نیمه بحرانی از حیث احتمال بروز حریق شناسایی شده است.

۸۵ فقره آتش سوزی در منابع طبیعی اصفهان در ۶ ماه سال

بارش‌های بهاری و افزایش پوشش گیاهی در سطح پهنه‌های طبیعی استان از یکسو و پیش بینی هواشناسی مبنی بر افزایش نسبی دما در بسیاری از روزها از سوی دیگر، احتمال حریق در جنگل‌ها و مراتع استان را افزایش داد که در نهایت بر اساس آمار اخذ شده از اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان در نیمه نخست سال‌جاری ۸۵ فقره آتش‌سوزی در مراتع و چهار فقره آتش‌سوزی در جنگل‌های این خطه رُخ داد.
این آتش سوزی‌ها در سطح ١۴٨ هکتار از جنگل‌ها و ۴۰۹ هکتار از مراتع استان اتفاق افتاد که در مقایسه با سال گذشته بیشتر بود، سال ۹۸ آتش سوزی‌ها به ۲۴۰ هکتار از مراتع و ۲.۵ هکتار از جنگل‌های دست کاشت استان آسیب زد.

اگرچه میزان آتش سوزی‌های امسال در برخی روزها نسبت به سال گذشته پایین‌تر بود اما وقوع آتش‌سوزی ۳۱۰ هکتاری در منطقه داغ‌باشی در پادنای شهرستان سمیرم حدود ۶۰ درصد آمار کلی حریق‌های استان اصفهان را بیشتر کرد و سبب شد در مقایسه با سال گذشته با رشد آتش‌سوزی‌ها مواجه باشیم، البته در مقایسه با سایر نقاط کشور باید گفت که عملکرد اصفهان بهتر بوده و میزان چنین رخُدادهای مُخربی کمتر از برخی از نقاط کشور گزارش شده است.

در این پیوند رییس یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان گفت: وجود پوشش مناسب گیاهی در مناطق جنگلی شهرستان سمیرم واقع در جنوب استان اصفهان از یکسو و عمدی بودن آتش‌سوزی‌های این منطقه از سوی دیگر سبب شد که آمار امسال تا حد زیادی افزایش پیدا کند البته با کار اطلاعاتی و قضایی، سه نفری که به‌عمد در این حریق دست داشتند دستگیر و روانه زندان شدند.

بررسی میزان خسارات در دست کارشناسان

سرهنگ علیرضا طاهری با بیان اینکه برآورد خسارت ناشی از این آتش‌سوزی‌ها در دست بررسی است، افزود: یکی از اقدامات مناسب در استان اصفهان برای رسیدگی به حوادثی مانند آتش‌سوزی مشارکت بخشی گروه‌های گشت و رصد عرصه‌های طبیعی با مشارکت مردم و ساکنان مناطق مختلف است .

وی اضافه کرد: تمام نهادهای دولتی در وقوع چنین حوادثی موظفند با مشارکت و همکاری در راستای مهار آتش و حفظ منابع طبیعی منطقه خود کوشا باشند و در این زمینه باید نقش مهم گروه‌های مردمی و سمن‌ها را بیش از گذشته درک کرد.

رییس یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان ادامه داد: پوشش گیاهی جنگل‌ها بدلیل وجود گونه‌های مختلف بویژه گونه‌های با قدمت بالا از ارزش بسیار زیادی برخوردار است و برای مثال وجود درختانی با عمر۱۵۰ تا ۲۰۰ سال می‌طلبد که همگان حضور در این عرصه‌های طبیعی را با دقت و احتیاط بیشتری همراه سازند.
طاهری اضافه کرد: به این معنا که افروختن آتش و پس از استفاده از آن رها کردنش ممکن است آسیب جدی به جنگل‌ها بزند و بسیار دیده شده که با وزش باد، آتشی جزیی، جنگلی را نابود کرده و یک سرمایه بزرگ ملی و استانی را برای همیشه از بین برده است.

وی تاکید کرد: پایداری جنگل‌ها و مراتع بصورت مستقیم وابسته به میزان همکاری و مشارکت مردم دارد و در صورتی که بی‌تفاوتی جای رفتارهای مسوولیت پذیرانه را بگیرد شاهد نابودی این عرصه‌های باارزش و مفید خواهیم بود.

در همین زمینه، رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان با بیان‌اینکه آتش سوزی‌ها به ۲ دسته طبیعی و انسانی تقسیم‌بندی می‌شوند، خاطرنشان کرد: آتش سوزی طبیعی در چرخه اکوسیستم به خودی خود روی می‌دهد و برای پایداری و حفاظت از منابع طبیعی مفید است اما آنهایی که بصورت انسانی رُخ می‌دهد به ۲ صورت ناآگاهانه بیشتر با محوریت گردشگران، کشاورزان و مسافران بوقوع می‌پیوندند و آنهایی که عمدی است بوسیله خلافکاران و سودجویان، بلای جان طبیعت می‌شود.

پیشگیری از وقوع آتش سوزی، مهمتر از مهار
امیرمحسن ولی تصریح کرد: در موضوع آتش سوزی مراتع و جنگل‌ها باید امور فرهنگی را در اولویت قرار داد و اینکه مردم بدانند چه مخاطراتی از طریق آتش به منابع طبیعی وارد می‌شود نقش شایانی در کاهش آن ایفا خواهد کرد.

وی افزود: همچنین باید بدانیم که آموزش صحیح نقش کلیدی در این زمینه دارد و باید زیربنای کاهش آتش سوزی‌ها در منابع طبیعی را در امور پیشگیرانه قرار دهیم در غیر این صورت نمی‌توان بطور کامل شاهد کاهش این حوادث و تخریب منابع طبیعی بود.

وی اضافه کرد: بکارگیری ابزارهای نوین و تجهیزات و وسایل به روز می‌تواند در گام نخست سرعت سرایت آتش را کم کند و در این ارتباط مشاهده آتش از طریق ماهواره‌ها و استفاده از تجهیزاتی مانند بالگرد برای حضور در مناطق سخت گذر و کوهستانی باید بیش از گذشته در دستور کار قرار گیرد.

رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان با بیان اینکه در مقایسه کشوری اتفاقات خوبی در این زمینه در استان اصفهان رُخ داد داده است، گفت: موارد پیشگیرانه، آموزشی و فرهنگی در این خطه بهتر دنبال شده است.

ولی تصریح کرد: یگان حفاظت از منابع طبیعی را باید به ابزارهای نوین و مورد نیاز به تعداد کافی تجهیز کرد از سوی دیگر انتظار از یک نهاد و یک سازمان که بتواند تمام عرصه‌های طبیعی را حفظ کند فکر اشتباهی است از این رو باید هم‌افزایی، مشارکت و تعامل نهادهای مختلف را ایجاد کرد.

وی در باره نقش دستگاه قضا در این زمینه ادامه داد: ابزارهای قانونی و مجازات‌ کافی در زمینه آتش زدن عمدی مراتع و جنگل‌ها وجود دارد اما در اتفاقات آگاهانه و عمدی از سوی تبهکاران، شناسه آنان کار سختی است.

به اعتقاد کارشناسان، یکی از مشکلات اصلی مهار آتش همچون سایر کشورها دسترسی نداشتن به مناطق سخت‌گذر و ارتفاعات است و برای این موضوع نهادها و صنایع نظامی می‌توانند با اطفا به موقع آتش از یکسو و ساخت تجهیزات برای مثال بالگردهای اختصاصی مهار آتش از سوی دیگر اقدام کنند.

به گفته آنان، مهار آتش در ارتفاعات و مناطق سخت گذر تنها با بالگرد امکانپذیر است بنابراین بکارگیری توان صنایع نظامی بخاطر داشتن ظرفیت بالای آنها در حریق جنگل‌ها و مراتع در کشور باید بیش از قبل در دستور کار قرار گیرد.

اعلام آمادگی دوباره هوانیروز برای مهار آتش در ارتفاعات

در همین پیوند فرمانده مرکز آموزش هوانیروز شهید وطنپور اصفهان اظهارداشت: هوانیروز آماده است در تمام حوادث طبیعی عملیات امدادی و کمک‌رسانی انجام دهد که یکی از مهمترین آنها اطفا آتش سوزی مراتع و جنگل‌ها در مناطق مختلف است.

امیر سرتیپ دوم محمود محمدعلی فام افزود: مشارکت این نهاد در تمام حوادث در راستای کمک رسانی به مردم و حفظ داشته‌های با ارزش طبیعی با استفاده از بالگردهاست و این امر را در کنار امور نظامی وظیفه خود می‌دانیم.

وی با اشاره به مهار آتش‌سوزی‌های اخیر اضافه کرد: آتش سوزی عرصه‌های طبیعی گچساران در استان کهگیلویه و بویراحمد و بهبهان در استان خوزستان از جمله حوادثی بود که هوانیروز در امدادرسانی و اطفا حریق‌ها در مناطق کوهستانی و سخت گذر نقش‌آفرینی کرد.

به اعتقاد متخصصان امور جنگل و محیط زیست، عرصه‌های طمعه حریق شده، حداقل ۱۰۰ سال زمان می‌برد تا دوباره احیا شود.

طبق آمار موجود مساحت جنگل های کشور ۱۲ میلیون هکتار و متوسط سرانه فضای جنگلی برای هر نفر ۱۸صدم و متوسط جهانی این رقم هشت دهم هکتار است پس استفاده از فناوری‌های نوین و پیشرفته برای اطفا حریق و بکارگیری هر راهبرد علمی و اصولی برای حفظ عرصه‌های جنگلی ضروری است.