بررسی چند راهکار برای رونق بخشیدن به تولید از طریق بازسازی مناطق سیل‌زده
در شرایطی كه برآوردهای قطعی درباره میزان خسارات ناشی از سیل ماه گذشته هنوز وجود ندارد، توصیه كارشناسان این است كه دولت پس از تأمین اعتبار، بخش اعظم بودجه بازسازی مناطق سیل‌زده را از كانال بخش تولید، هزینه كند.
بر اساس اعلام بنیاد مسكن، سیل اخیر موجب خرابی كامل یا جزئی بیش از 160 هزار واحد مسكونی شده و تقریبا بیشتر ساكنان این واحدها اثاث و لوازم خانگی خود را از دست داده‌اند. از سوی دیگر، بخش زیادی از زیرساخت‌های شهرهای سیل‌زده هم آسیب دیده است. بر‌این اساس، كار بازسازی مناطق سیل‌زده به یك طرح كلان عمرانی تبدیل می‌شود كه از لحاظ ارزش، تقریباً معادل یك سال بودجه عمرانی كشور است.
درباره نحوه هزینه بودجه بازسازی مناطق سیل‌زده، دو راهكار وجود دارد. یكی این‌كه دولت آن را در قالب وام كم‌بهره یا بلاعوض به طور مستقیم به خانوارهای سیل‌زده پرداخت كند تا آنها به تصمیم خود خرج كنند.
راه دیگر این‌كه فقط چند میلیون تومان به صورت مستقیم به هر خانوار پرداخت شود و بخش عمده بودجه بازسازی مناطق سیل‌زده به طور هدفمند مصرف شود. كارشناسان معتقدند شیوه دوم، مطلوب‌تر است و می‌تواند موجب رونق تولید داخلی شود، اما شیوه اول احتمالاً موجب هدررفت منابع می‌شود.
كارشناسان در توصیف شیوه دوم می‌گویند در صورت تأمین اعتبار 40-30 هزار میلیارد تومانی بازسازی مناطق سیل‌زده، با تزریق این پول به بخش تولید همچون مصالح ساختمانی و لوازم خانگی، در این بخش‌ها رونق بی‌سابقه‌ای ایجاد خواهد شد. به عنوان مثال، كارشناسان پیشنهاد می‌كنند بخشی از اعتبار بازسازی مناطق سیل‌زده به تولیدكنندگان لوازم خانگی داده شود و محصولات آنها به طور اقساطی به سیل‌زدگان داده شود.
با این كار، هم مردم سیل‌زده لوازم خانگی نو می‌خرند و هم كارخانجات تولید لوازم خانگی رونق می‌گیرند. این فرآیند را می‌توان در سایر بخش‌های تولیدی همچون سیمان، آهن، فرش و سایر لوازم خانگی اجرا كرد. بدین ترتیب در سال حمایت از تولید، اقدام مؤثر و عملیاتی در حمایت از بخش‌های تولید صورت خواهد گرفت.
تخفیف تولیدکنندگان به سیل‌زدگان
محمدهادی کمالیان، رئیس اتحادیه فروشندگان فرش ماشینی و موکت گفت: به نظر می‌رسد تشکیل یک کارگروه متشکل از تولیدکنندگان بخش‌های مختلف و نمایندگان دولت که مسئول بررسی خسارت ناشی از سیل بودند الزامی است تا قیمت تمام‌شده محصولات و همچنین میزان نیاز خانواده‌های سیل‌زده برآورد شود و بعد وارد فاز اجرایی شویم.
کمالیان پرداخت تسهیلات به صورت خرد و بلاعوض را بی‌فایده دانست و تاکید کرد: تولیدکنندگان با همکاری دولت می‌توانند نیازهای سیل‌زدگان را رفع کنند و اتحادیه‌ها مسئول نظارت بر این کار باشند تا پول‌ها به هدف برسد.
رئیس اتحادیه فروشندگان فرش ماشینی و موکت با بیان اینکه کارگروه می‌تواند مسئول بررسی نیازهای سیل‌زدگان باشد تصریح کرد: با توجه به اینکه پول به بخش تولید تزریق می‌شود تولیدکنندگان می‌توانند کالاها را با قیمت پایین‌تری عرضه کنند که در این صورت شاید مجموع کالاهایی با رقم 10 میلیون تومان ارزش 15 میلیون تومانی داشته باشد اما به دلیل تخفیف‌هایی که تولیدکنندگان برای سیل‌زدگان در نظر می‌گیرند کالاها ارزش بالاتری دارند.
آمادگی صنعت سیمان
یكی از صنایعی كه در بازسازی مناطق سیل‌زده قطعاً به آن نیاز است، بخش سیمان است. عبدالرضا شیخان، دبیر انجمن كارفرمایان صنعت سیمان در‌این‌باره گفت: دولت تاكنون یك بار از طریق وزارت راه و شهرسازی خط اعتباری به ما اختصاص داد و ما نیز با همكاری پیمانكار، پروژه مدنظر را اجرا كردیم ولی بدقولی‌هایی در این زمینه توسط دولت به وجود آمد.
وی افزود: با این حال انجمن كارفرمایان سیمان و كارخانه‌های مربوط آماده همكاری مجدد با دولت با یك چارچوب مشخص جهت ساخت مسكن و سایر زیرساخت‌ها در مناطق سیل‌زده هستند تا ما نیز با شركت‌های پیمانكار مربوطه كار را به سرانجام برسانیم.
دبیر انجمن كارفرمایان صنعت سیمان اذعان كرد: بهترین شیوه بازسازی زیرساخت‌های مناطق سیل‌زده این است كه انجمن سیمان، وزارت راه مسكن و شهرسازی به عنوان مجری، سازمان برنامه و بودجه و یك بانك در قالب همكاری چندجانبه این امر را به بهترین نحو انجام دهند.
تولید حداکثری لوازم خانگی برای رفع نیاز سیل‌زدگان
حمیدرضا غزنوی، سخنگوی اتحادیه تولیدکنندگان لوازم خانگی درباره جبران خسارت سیل در بخش لوازم خانگی گفت: 25 درصد بازار لوازم خانگی در اختیار تولیدکنندگان داخلی است و بهترین فرصت برای افزایش سهم بازار در شرایط رکود است.
وی افزود: اکنون هر شرکت یا هر سازمان به صورت خودجوش به سیل‌زدگان کمک می‌کند اما اگر این کمک‌ها به صورت متمرکز و برنامه‌ریزی‌شده باشد هم سیل‌زدگان بهره بیشتری می‌برند و هم شرایط تولید کشور بهبود می‌یابد.
غزنوی با بیان اینکه تجربه فروش اعتباری برای لوازم‌خانگی را داریم، ادامه داد: قبلاً هم همه شرکت‌های تولیدکننده لوازم‌خانگی در فروشگاه‌های منتخب، لوازم خود را ارائه کردند و متقاضیان با مراجعه به فروشگاه‌های تعیین‌شده و با در دست داشتن کارت اعتباری می‌توانستند خرید خود را انجام دهند. اکنون هم بهترین زمان برای عرضه لوازم خانگی با خط اعتباری است تا هم تولید رونق بگیرد و هم سیل‌زدگان از خدمات و کالاهای بیشتری برخوردار شوند.
وی تاکید کرد: اگر دولت به تولیدکنندگان خط اعتباری اختصاص دهد آنها قیمت پایین‌تری را در نظر می‌گیرند اما اگر این پول‌ها به صورت خرد به دست سیل‌زدگان برسد نه رشد اقتصادی نصیب کشور می‌شود و نه تولید رونق می‌گیرد. چه بسا این پول‌ها هزینه خرید کالاهای خارجی شود یا شاید افراد برای تهیه لوازم‌خانگی اقدام نکنند.
دبیر مجمع کارآفرینان کشور تصریح کرد: اخیراً ستاد اجرایی فرمان امام به‌جای کمک‌های نقدی، به تولیدکنندگان لوازم خانگی لیست ارائه کرد و تولیدکنندگان نیز کالاهای خود را با قیمت پایین در اختیار این ستاد قرار دادند تا به سیل‌زدگان برسد. اکنون تولیدکنندگان آمادگی دارند برای همه خانه‌های تخریب‌شده و سیل‌زده لوازم خانگی را تولید و عرضه کنند.
وی به پیشنهاد دیگری در این زمینه اشاره کرد و گفت: اکنون دولت می‌تواند با ایجاد کمپ‌های مخصوص لوازم خانگی از تولیدکنندگان بخواهد در مناطق سیل‌زده کالاهای خود را ارائه کنند و اقدامات خط اعتباری را در همان‌جا عملی کند تا آنها به دردسر نیفتند. در حال حاضر دستگاه‌های کارتخوان خط اعتباری را هم موجود داریم که این موضوع هزینه‌های دولت را بسیار کاهش می‌دهد.
بخشی از خسارات ناشی از سیلاب تأمین اعتبار شده است
رئیس بنیاد مسكن انقلاب اسلامی كشور اعلام كرد میزان خسارات ناشی از سیلاب در استان‌های كشور برآورد و تأمین اعتبار شده است.
علیرضا تابش درباره تأمین خسارات ناشی از سیلاب اظهار كرد: در بخش خودمان خسارت‌ها را برآورد و بخشی از آن را تأمین اعتبار كرده‌ایم و بخشی از آن باید در هیات دولت تصویب می‌شد. باید میزان آن در دولت تصویب شود وقتی تصویب شد میزان دقیق آن اعلام می‌شود.
رئیس بنیاد مسكن تصریح كرد: برنامه‌های بازسازی شروع شده و بنیاد مسكن در مناطق سیل‌زده ارزیابی خسارات را انجام داده است. رئیس بنیاد مسكن بیان كرد: 101 هزار واحد مسكونی تعمیری و بالغ بر 63 هزار واحد مسكونی احداثی در مناطق سیل‌زده كشور شناسایی شده است. همچنین، تاكنون 120 هزار واحد تشكیل پرونده داده‌اند و سایر آمارگیری‌ها در حال انجام است. پیش‌بینی می‌شود، ظرف روزهای آینده پرونده تمامی سیل‌زدگان تشكیل شود.
وی درباره میزان و نوع تسهیلات به سیل‌زدگان توضیح داد: تسهیلات در شهر 50 میلیون تومان و در روستا 40 میلیون تومان با سود 4 درصد است، به‌علاوه به سیل‌زدگان 12 میلیون تومان در شهر و در روستا ده میلیون تومان کمک بلاعوض پرداخت می‌شود؛ همچنین 15 میلیون تومان وام معیشتی به‌علاوه پنج میلیون تومان بلاعوض به هر خانوار سیل‌زده تعلق می‌گیرد.
رئیس بنیاد مسكن انقلاب اسلامی از ارائه سیمان رایگان و سایر امكانات از جمله، نقشه، مشخصات ناظر و پروانه رایگان به سیل‌زدگان خبر داد و گفت: اینها رقمی حدود ده میلیون تومان برای هر واحد مسكونی است كه كمكی برای هر خانوار سیل‌زده به‌شمار می‌رود.
تهیه وسایل زندگی مردم با قیمت پایین
دكتر امرا... امینی، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی درباره راهكار بهینه برای بازسازی مناطق سیل‌زده گفت: به نظر بنده دولت به هیچ وجه نباید روی كمك نقدی و اعطای وام و تسهیلات برای جبران خسارت سیل‌زدگان حساب باز بكند، چون با كاهش ارزش پولی طی هر ماه مردم نمی‌توانند به نحو احسن آنها را برای جبران مشكلات ناشی از سیل مصرف كنند.
این كارشناس مسائل اقتصادی اظهار كرد: دولت می‌تواند با خرید كلی لوازم خانگی از شركت‌های داخلی، تولید ملی را شكوفا و به سیل‌زدگان كمك وافری كند، چون در صورتی كه دولت اقدام به خرید این وسایل كند با قیمت پایین‌تر از سطح بازار این وسایل به دست مردم خواهد رسید.
امینی در ادامه گفت: همچنین دولت می‌تواند با كمك انبوه‌سازان، ساخت مسكن استاندارد در این چند استان را رونق بخشیده و سبب شكوفایی بخش پیشران مسكن باشد، هرچند به دلیل بروكراسی‌های پیچیده به نظر می‌رسد دولت از این پیشنهادها استقبال نكرده و مثل همیشه ساده‌ترین راه را كه كمك نقدی است در دستور كار قرار دهد.
رونق كارخانجات با توزیع لوازم‌خانگی بین ۳۰ هزار سیل‌زده
معاون هماهنگی ستاد اجرایی فرمان حضرت امام خمینی(ره) گفت: بسته لوازم‌خانگی برای ۳۰ هزار سیل‌زده از سوی این ستاد در كشور توزیع شده است.
سیدمصطفی سیدهاشمی با اشاره به توزیع لوازم‌خانگی بین سیل‌زدگان در كشور ادامه داد: برای ۳۰ هزار خانوار، ۶۰ هزار پتو، ۳۰ هزار لوازم آشپزخانه، ۳۰ هزار دستگاه یخچال و غیره تهیه‌شده است.
وی افزود: برای تأمین لوازم، سراغ كارخانه‌هایی رفتیم كه تعطیل بودند و با سفارش لوازم‌خانگی، این كارخانه‌ها دوباره به چرخه تولید آمدند.
شیوه بهینه كمك به سیل‌زدگان
بیژن عبدی، كارشناس مسائل اقتصادی نیز در این‌باره گفت: این ایده و نظریه سال‌هاست در بسیاری از مسؤولان كشور نهادینه شده است كه دولت حق دخالت در اقتصاد را ندارد. متأسفانه یك برداشت متعصبانه و غیرواقعی از بازار آزاد و سرمایه‌داری در كشور وجود دارد، برداشتی كه عمدتا سبب شد پنج سال عباس آخوندی، وزیر راه، مسكن و شهرسازی باشد و یك خانه در كشور ساخته نشود.
این كارشناس مسائل اقتصادی تصریح كرد: قیمت‌های فعلی نیز ناشی از این تفكر است. این در حالی است كه به‌اشتباه همه فكر می‌كنند مثلا افزایش قیمت مسكن ناشی از نظام عرضه و تقاضاست. به همین دلیل نباید انتظار داشته باشیم دولت به نحو احسن به سیل‌زدگان خدمات‌رسانی كرده یا لوازم‌خانگی به آنها اعطا كند یا برای آنها خانه بسازد.
وی افزود: درست است سیل، خانه‌های مردم را از بین برده ولی زمین آنها كه باقی‌مانده كه دولت می‌تواند با اعطای وام‌های كافی یا ساخت مجتمع‌های خانگی متناسب با فرهنگ هر شهری (مانند واحدهای مسكن مهر) به سیل‌زدگان كمك كند.
این كارشناس مسائل اقتصادی در پایان گفت: دولت همچنین می‌تواند در این مناطق خدمات عمومی چون پارك، مدرسه و درمانگاه را با مشاركت مردم یا خیریه‌ها انجام دهد تا مردم با مشكل روبه‌رو نشوند.
آمادگی کارخانه‌های آهن و فولاد
حمیدرضا رستگار، رئیس اتحادیه فروشندگان آهن، فولاد و فلزات تهران گفت: برای بهسازی و بازسازی بخش‌های سیل‌زده آهن و فولاد نیاز اصلی است و اتحادیه آهن آماده ارائه محصولات با قیمت پایین‌تری برای سیل‌زدگان است.
وی افزود: اگر دولت به‌جای پرداخت وجه نقد به خانواده‌های سیل‌زده پول را به بخش تولید وارد کند قطعاً کالاها با قیمت کمتری به خانواده‌های سیل‌زده می‌رسد و هم موجب رونق تولید می‌شود.
رستگار تاکید کرد: اگر پول به خانواده‌های سیل‌زده داده شود هم برای خرید ابتدا به آهن و فولاد فروشان مراجعه می‌کنند و بعد به بخش‌های دیگر که در این صورت بهتر است دولت از ابتدا کار عزیزان سیل‌زده را راحت کند و با ایجاد یک خط اعتباری بتوانند از خدمات و تخفیف‌های ویژه بخش‌های مختلف بهره‌مند شوند.
رئیس اتحادیه فروشندگان آهن، فولاد و فلزات تهران با تاکید بر اینکه کمک به هموطنان سیل‌زده را وظیفه خود می‌دانیم گفت: برخی خانواده‌های سیل‌زده برای بازسازی منازل خود با ما تماس می‌گرفتند و جویای قیمت بودند و اگر دولت طرح پرداخت پول به بخش تولید را اجرا کند کالاها با قیمت پایین‌تری به دست آنها می‌رسد و اتحادیه آهن‌فروشان تخفیف‌های ویژه‌ای برای اینکه سیل‌زدگان در شرایط خاصی قرار دارند در نظر گرفته است.
منبع: جام جم
1981
