100 میلیون های بدون استفاده

در روزهای اخیر خیلی ها از من سوال کردند که بین 50 تا 100 میلیون پس انداز دارند یا وامی گرفته اند و با این پول چه کار کنند؟ گزینه های سرمایه گذاری برای این پس اندازه کننده تقریبا سه چهار مورد بیشتر نیست. در کوچکترین شهرها هم دیگر با کمتر از 500 600 میلیون تومان نه می شود خانه خرید و نه زمین. حداقل ماشین هم که پراید است و با 50 یا 100 میلیون بعید است کارکرده ی درست حسابی آن گیر بیاید.

مردم عادی که توانایی خرید و انبار کردن کالاهای مختلف را ندارند، هر چند الان با 100 میلیون تومن نهایت بتوان 5 تن میلگرد یا انواع دیگر از آهن ها را خرید ولی خوب یک کارمند دولتی یا بخش خصوصی که 100 میلیون تومان پس انداز دارد توانایی انبار کردن میلگرد را ندارد. گزینه های سرمایه گذاری برای بخش بزرگی از مردم کشور محدود به طلا، دلار و سهام شده است. با 100 میلیون تومان می توان چند عدد سکه یا کمی طلا و یا 3 هزار دلار خرید کرد.

یه جور دیگر به قضیه نگاه کنیم. اول اگر پس انداز کننده ی عزیز سراغ سپرده بانکی برود سالی 15 تا 20 درصد از ارزش پولش را از دست می دهد پس سپرده بانکی همان اول بد بودن خودش را نشان می دهد. چشم انداز تورمی هم جوری نیست که انتظار کاهش تورم وجود داشته باشد تا به هوای آن به سراغ سپرده برود.

بورس در اثر سیاست های اواخر دولت روحانی و یک سال گذشته دولت رئیسی تقریبا تمام مزایایی خودش را از دست داده اما ریسک هایش باقی مانده است. انرژی را برای صنایع عمدتا بورسی گرانتر از بسیاری از کشورهای اقتصاد آزاد در نظر گرفتند، مالیات را برای صادرات حذف کردند. در مواقعی که قیمت های جهانی رشد می کند با وضع عوارض این مزیت را هم از شرکت ها می گیرند. حداقل حقوق قانون کار را به طور میانگین تقریبا 50 درصد رشد داده اند. دولت هر جا کم می یاورد به سراغ بانک ها می رود. زمانی به پتروشیمی ها خوراک ارزان می دادند اما الان گرانترین خوراک بین کشورهای تولیدکننده ی گاز را برای خوراک اعمال می کنند. بحث افزایش نرخ محصولات و غیره هم که نیاز به توضیح ندارد و تقریبا همه تولیدکنندگان کالاهای پرمصرف را تا مرز زیان دهی جلو برده اند.

حال تنها گزینه پیش رو برای پس انداز کننده خرد جامعه ایران دلار و طلا است. در شرایطی که چشم انداز توافق هم کمرنگ شده است و از طرف دیگر تنش ها هم کمی افزایش پیدا کرده است. به نظر می رسد اصلا برنامه ریزی ها جوری است که خانه دار به بازار سکه و دلار بزند. امیدوارم این نگاه اشتباه باشد ولی وقتی کسی که 100 میلیون تومان پس انداز دارد یا وام گرفته در مورد گزینه امن برای سرمایه گذاری سوال می پرسد، چیزی به جز طلا به ذهنم نمی رسد.

واقعا اگر دست از سر دخالت در سود و زیان شرکت ها بردارند، سهام گزینه بی رقیب برای سرمایه گذاری است ولی چه کنیم که دولتمردان تازه نفس خودشان مسئول همه چیز اقتصاد می دانند. بالاخره از نفس خواهند افتاد، فقط امیدوارم دیر نشده باشد. وگرنه هر چقدر مزیت سهام کاهش پیدا کند، تمایل به سرمایه گذاری در بازار رقیب خطرناک طلا و ارز افزایش پیدا می کند.