خانوار‌ها در سال چقدر هزینه می‌کنند؟

 طرح آمارگیری هزینه و درآمد خانوار با قدمتی ٥٠ ساله از مهم‌ترین طرح‌های آماری مرکز آمار ایران است. هدف کلی این طرح، برآورد متوسط هزینه‌ها و درآمد یک خانوار شهری و یک خانوار روستایی در سطح کشور و استان‌هاست. در سال ١٤٠٠ تعداد خانوار‌های آمارگیری شده در این طرح ١٩٦١٨ خانوار نمونه در نقاط شهری و ١٨٣٧٠ خانوار نمونه در نقاط روستایی کشور بوده است.

نگاهی به اهم نتایج طرح در سال ١٤٠٠ در مناطق شهری و روستایی نشان می‌دهد که:

- متوسط هزینه کل خالص سالانه‌ی یک خانوار شهری ٩٢٥٠١٧ هزار ریال بوده است که نسبت به رقم مشابه در سال قبل ٤٩ درصد افزایش نشان می‌دهد. از هزینه کل سالانه خانوار شهری ٢٤٦٥٣٧ هزار ریال با سهم ٢٧ درصد مربوط به هزینه‌های خوراکی و دخانی و ٦٧٨٤٨٠ هزار ریال با سهم ٧٣ درصد مربوط به هزینه‌های غیرخوراکی بوده است. در بین هزینه‌های خوراکی و دخانی، بیشترین سهم مربوط به هزینه گوشت با سهم ٢١ درصد و در بین هزینه‌های غیرخوراکی بیشترین سهم با ٤٩ درصد مربوط به هزینه مسکن، سوخت و روشنایی بوده است.

- متوسط درآمد اظهار شده سالانه یک خانوار شهری ١١٢٤٢١٧ هزار ریال بوده است که نسبت به سال قبل، ٥١ درصد افزایش داشته است. بر این اساس در سال ١٤٠٠ رشد متوسط درآمد سالانه خانوار‌های شهری بیشتر از رشد متوسط هزینه کل سالانه است. منابع تأمین درآمد خانوار‌های شهری نشان می‌دهد که٣٢, ٦ درصد درآمد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، ١٦.٥درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیر کشاورزی و ٥٠.٩ درصد از محل درآمد‌های متفرقه خانوار تأمین شده است.

- مقایسه درصد خانوار‌های شهری استفاده کننده از لوازم عمده زندگی در سال ١٣٩٩ نسبت به سال ١٤٠٠ نشان می‌دهد که خانوار‌های استفاده کننده از اجاق گاز از ۹۸.۹ به ٩٨.٨، تلویزیون رنگی از ٩٨.١ به ٩٧.٦، جاروبرقی از ٩١.٥ به ٩٢.١، ماشین لباسشویی از٨٧.٣ به ٨٨.١، یخچال فریزر از ٧١.٩ به ٧٠.٨، اتومبیل شخصی از ٥٣.١ به ٥٣.٩، ماکروویو و فر‌های هالوژن دار از ١٢.٤ به ١١.٩ و ماشین ظرف‌شویی از ٧.٦ به ٨.٣ درصد تغییر یافته است.

- در سال ١٤٠٠، عمده‌ترین نوع سوخت مصرفی ۹۵.۲ درصد از خانوار‌های شهری برای گرما، گاز طبیعی (شبکه عمومی) بوده است.

- متوسط هزینه کل خالص سالانه یک خانوار روستایی ٥١٩١١٩ هزار ریال بوده است که نسبت به سال قبل ۵۲.۴ درصد افزایش نشان می‌دهد. از هزینه کل سالانه خانوار روستای ٢٠٧٠٣٤ هزار ریال با سهم ٤٠ درصد مربوط به هزینه‌های خوراکی و دخانی ٣١٢٠٨٥ هزار ریال با سهم ٦٠ درصد مربوط به هزینه‌های غیرخوراکی بوده است. در بین هزینه‌های خوراکی و دخانی، بیشترین سهم مربوط به هزینه آرد، رشته، غلات، نان و فرآورده‌ای آن با ٢٢.٠ درصد و در بین هزینه‌های غیرخوراکی، بیشترین سهم با ٣١.٠ درصد مربوط به مسکن، سوخت و روشنایی بوده است.

- متوسط درآمد اظهار شده سالانه یک خانوار روستایی ٦٣٧١٣ هزار تومان بوده است که نسبت به سال قبل ۵۱.۵ درصد افزایش داشته است. منابع تأمین درآمد خانوار‌های روستایی نشان می‌دهد که ٣٣.٩ درصد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، ٣١.٢ درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیر کشاورزی و ٣٥.٠ درصد از محل درآمد‌های متفرقه خانوار تأمین شده است.

- مقایسه درصد خانوار‌های روستایی استفاده کننده از لوازم عمده زندگی در سال ١٣٩٩ نسبت به سال ١٤٠٠ نشان می‌دهد که خانوار‌های استفاده کننده از اجاق گاز از ۹۸.۳ به ٩٨.٥، تلویزیون رنگی از ٩٥.٦ به ٩٥.١، جاروبرقی از ٦٧.٥ به ٦٨.٩، ماشین لباسشویی از ٥٨.١ به ٥٩.٨، یخچال فریزر از ٥٢.٧ به ٥٥.٢، اتومبیل شخصی از ٣٤.١ به ٣٥.٩، ماکروویو و فر‌های هالوژن دار از ١.٦ به ٢.١ و ماشین ظرف‌شویی از ٠.٤ به ٠.٥ درصد تغییر یافته است.

- در سال ١٤٠٠ عمده‌ترین نوع سوخت مصرفی ۷۸.۱ درصد از خانوار‌های روستایی برای گرما، گاز طبیعی (شبکه عمومی) و ١١.١ درصد نفت سفید بوده است.