بازار سهام روی موج تردید

روند نزولی بورس دیروز هم ادامه یافت و شاخص کل بازار سهام با یک افت سنگین بیش از 11هزار واحد کاهش یافت. دیروز همچنین ارزش معاملات خرد در رویدادی کم‌سابقه به مرز 2هزار میلیارد تومان رسید که نشان‌دهنده تردید سهامداران و کاهش تمایل برای سرمایه‌گذاری در بورس است. آمار‌ها نشان می‌دهد از آخر اردیبهشت امسال که دور تازه‌ای از نزول آغاز شده، ارزش کل بازار سهام 1376هزار میلیارد تومان افت کرده است.
بیستم آذرماه1399 وقتی شاخص کل بورس تهران به قله 2میلیون‌و100هزار واحد رسید، روند صعودی شاخص کل بورس پس از 2سال متوقف شد و از آن زمان تاکنون با وجود آنکه شاخص کل بورس در دوره‌های کوتاهی با رشد مواجه شده، اما روند کلی بازار سهام همیشه نزولی بوده است. این روند نزولی حتی روزبه‌روز سرعت بیشتری می‌گیرد، آمار‌ها نشان می‌دهد ارزش کل بازار سهام در این مدت با افتی 1376هزار میلیارد تومانی به 6210هزار میلیارد تومان رسیده است. ارزش کل سهام شرکت‌های حاضر در بازار سهام ایران از آخر اردیبهشت تاکنون 55میلیارد دلار معادل 22درصد افت کرده است. دیروز نیز این روند نزولی ادامه یافت و شاخص کل بورس تهران با 11هزارو183واحد کاهش با یک افت سنگین مواجه شد و به محدوده یک‌میلیون‌و377هزار واحد رسید.

خروج پول
شاخص کل بورس تهران هفته قبل کانال یک میلیون و 400هزارواحدی را از دست داده بود و اکنون با تداوم این نزول در مبادلات دیروز، بیم آن می‌رود که شاخص کل تا محدوده یک‌میلیون‌و200هزار واحد عقب‌نشینی کند.
نکته حائز اهمیت اما این است که از ابتدای امسال تاکنون ارزش معاملات خرد که بیانگر میزان خروج نقدینگی سهامداران خرد است، به نصف کاهش یافته و دیروز حتی ارزش معاملات خرد به مرز 2هزار میلیارد تومان رسید که یکی از پایین‌ترین ارقام در 4سال گذشته است. در ماه‌های فروردین و اردیبهشت روزانه به‌طور متوسط 5 تا 6هزار میلیارد تومان مبادلات خرد در بازار سهام انجام می‌شد. کاهش ارزش معاملات خرد به‌معنای آن است که تمایل برای سرمایه‌گذاری در بورس کاهش یافته و نقدینگی از بازار سهام خارج شده است. هم‌اکنون آماری از میزان خروج نقدینگی وجود ندارد و سازمان بورس نیز در این‌باره سکوت کرده اما برخی محاسبات نشان می‌دهد از ابتدای سال تاکنون 22هزار میلیارد تومان نقدینگی از بازار سهام خارج شده است. در چنین شرایطی اکنون این پرسش مطرح است که روند نزولی بورس تا چه زمانی ادامه دارد؟

نزول تا کجا؟
کارشناسان عوامل مختلفی را در نزول بورس دخیل می‌دانند. به زعم آنها افزایش نرخ بهره، کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری دوباره در بورس و بالا‌رفتن ریسک‌های سیاسی ازجمله دلایل نزول بورس است. با این حال، اغلب تحلیلگران با استناد به کاهش ارزش معاملات خرد و خروج نقدینگی از بورس اعتقاد دارند که سهامداران تحت‌تأثیر ریسک‌های سیاسی برای سرمایه‌گذاری دوباره در بورس تردید دارند.
رامین خدابنده، کارشناس بازار سرمایه در این‌باره گفت: تا زمانی که ابهام و ندانستن در بورس وجود دارد، سطح معاملات در بورس رشد نخواهد کرد. این نگرانی فقط مختص بورس تهران نیست و در دیگر بازار‌ها نیز شاهد آن هستیم.
او با بیان اینکه در بازار سهام به‌دلیل دوراهی مذاکرات و ابهامات ناشی از آن سهامداران با تردید مواجه هستند و خرید خود را به تعویق انداخته‌اند، تأکید کرد: اثر ابهام در مذاکرات در تمام بازار‌های مالی دیده می‌شود. حتی در بازار سکه و ارز شاهد آن رونق قبل نیستیم. در شرایط فعلی اگر خریدی نباشد، به تبع آن تقاضا نیز کم می‌شود. عرضه روند صعودی خود را دارد، اما کسی نمی‌داند تقاضا به کدام سمت حرکت می‌کند. به‌گفته او، حجم نقدینگی که مهم‌ترین شاخصه بازار شناخته می‌شود، پایین است. در چنین حالتی روندی آرام را در بازار سهام تجربه می‌کنیم و بخش عمده بازار رشد چندانی نخواهد داشت. دبیر کمیته بورس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران نیز گفت: بخشی از ریزش ایجاد‌شده در بازار سهام به‌دلیل صعود غیرطبیعی شاخص بورس در سال‌های ۹۸ و ۹۹ است اما اتفاقاتی در سال۹۹ رخ داد که باعث شد اهالی بازار سرمایه با نبود اطمینان برای سرمایه‌گذاری و نیز ورود سرمایه‌هایشان به این بازار مواجه شوند.
محسن یگانه با بیان اینکه نبود اعتماد و نیز ریسک‌های اعمال‌شده در بازار، سبب ریزش شدید بورس شد، ادامه داد: مذاکرات هسته‌ای ازجمله ریسک‌هایی است که اکنون بازار را تحت‌تأثیر خود قرار داده و ممکن است نوسانات فعلی در بازار تا روشن‌نشدن تکلیف مذاکرات ادامه داشته باشد. او افزود: با وجود پتانسیل‌های قدرتمند بازار سرمایه بسترهای رشد شاخص بورس فراهم است، اما تا زمانی که ریسک‌های ایجاد شده در اقتصاد برطرف نشود، شاهد وجود برخی نوسان‌ها در بازار سرمایه خواهیم بود.
احمد جانجان، کارشناس دیگر بازار سرمایه نیز در این‌باره گفت: با توجه به خروج نقدینگی از بازار سهام و تزریق آن به صندوق‌های سرمایه‌گذاری ارزش معاملات با کاهش مواجه شده و حمایت‌های اصلی شاخص بورس از دست رفته است. او افزود: انتظار می‌رود شاخص کل در محدوده یک‌میلیون‌و380 تا یک میلیون و340هزار واحد متوقف شود و اما در شرایط فعلی اگر شاخص بورس با رشدی هم مواجه شود، خیلی پایدار نخواهد بود.