سهامداران سرگردان شدند/ چه زمانی منتظر پرواز بورس باشیم؟

گزارش‌ها نشان می‌دهد خروج پول همچنان از بازار سرمایه ادامه دارد، به طوری که روز شنبه ۶۲۹ میلیارد تومان و روز دوشنبه ۱۲۳ میلیارد تومان پول از بازار خارج و تنها در روز چهارشنبه ۵۳ میلیارد تومان پول حقیقی وارد بازار شد. اما میانگین خروج نقدینگی سهامداران در این هفته به ۶۹۹ میلیارد تومان رسید.

بنا به این گزارش، شاخص کل بورس چهارشنبه هفته اخیر روی عدد یک میلیون و ۳۵۵ هزار واحدی بود و این هفته به محدوده یک میلیون و ۳۴۶ هزار واحدی رسید و افت ۰.۶۴ درصدی را ثبت کرد. از سوی دیگر شاخص هم‌وزن نیز کاهش ۰.۸۰ و شاخص کل فرابورس نیز در حدود ۰.۱۹ درصد کاهش یافت و به تراز ۱۸ هزار و ۳۶۲ واحدی رسید.

ارزش معاملات این هفته برابر با شش ۶۷۰۴ میلیارد تومان بود که روز شنبه ارزش معاملات ۲۵۵۴، دوشنبه ۲۰۸۱ میلیارد تومان و روز چهارشنبه ۲۰۶۰ میلیارد تومان بود.

نامه عشقی به معاون اول

با وجود این شرایط بازار سرمایه، هفته گذشته رییس سازمان بورس در نامه‌ای رسمی به معاون اول رییس‌جمهور با بررسی شرایط کنونی بازار سهام، ۸ چالش عمده و ۶ پیشنهاد برای مدیریت نااطمینانی‌ها را اعلام کرد.

در متن نامه ارسالی مجید عشقی، از مهمترین چالش‌ها و عوامل ایجادکننده نگرانی‌های بازار سهام در محورهای هشت‌گانه شامل «روند افزایشی نرخ سود بانکی و تاثیر آن بر خروج نقدینگی از بازار»، «کاهش حاشیه سود شرکت‌های ناشی از افزایش نرخ خوراک و حامل‌های انرژی»، «قیمت‌گذاری دستوری محصولات صنایع از قبیل خودرو، شوینده، لاستیک و ...»، «انجام معاملات شرکت پالایش و پخش در بورس انرژی»، «نوسان در نرخ ارز و تاثیر آن در افزایش نااطمینانی‌های صنایع برای توسعه فعالیت»، «واگذاری سهام در شرکت‌های خودروسازی»، «اتخاذ تصمیمات برای شرکت‌های صادرات محور بدون درنظرگرفتن منافع کلان اقتصادی» و «قطعی برق در تابستان و گاز در زمستان و آثار منفی آن بر تولیدو بهای تمام شده» نام برده شده است.

در پایان این نامه ۷ صفحه‌ای پیشنهادهایی برای مدیریت نااطمینانی‌ها در بازار سهام نیز در ۶ محور با عنوان «تثبیت نرخ سود بین بانکی در کانال از پیش تعیین شده»، «حذف نرخ‌ هاب اروپایی از فرمول قیمت‌گذاری نرخ خوراک و سوخت گاز»، «حذف قیمت‌گذاری دستوری»، «شفاف شدن روابط مالی فیما بین دولت و بنگاه‌های اقتصادی»، «تعیین تکلیف واگذاری سهام خودروها» و «واریز مابقی تعهدات صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار» ارائه شده است.

امید حداقلی به بازار

همایون دارابی، کارشناس بازار سرمایه درباره وضعیت کنونی بازار سرمایه اعتقاد دارد: ریزش بورس در واقعیت بی‌سابقه نبوده و در زمان‌هایی که بازار دچار پنیک و نگرانی می‌شود، شاهد خروج نقدینگی هستیم و در حال حاضر یک مقداری نگرانی در بازار سرمایه وجود دارد.

او، عدم حمایت از بازار را یکی از اصلی‌ترین دلایل ریزش بورس معرفی می‌کند و می‌گوید: متاسفانه ما بسیار شاهد موارد پنیک در بازار سرمایه بودیم که این پنیک‌ها با حمایتی همراه نمی‌شود.

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به این‌که بازار سرمایه نیازمند نقدینگی است،می‌افزاید:بانک مرکزی با بالا بردن نرخ بهره و بستن خطوط اعتباری خود بر روی بانک‌ها، سطح نقدینگی را در کل جامعه پایین آورده و اکثر فعالیت‌ها دچار رکود شده است و شرکت‌ها با ظرفیت بسیار پایینی فعالیت می‌کنند که آمارهای رسمی نیز این موارد را تایید می‌کنند و زمانی که دولت حمایتی نمی‌کند و نقدینگی به بازار تزریق نمی‌کند، شرکت‌ها تحت فشار قرار می‌گیرند؛ به خصوص در بخش‌های دولتی که وضعیت مالی آنها در حال بدتر شدن است.

دارابی متذکر می‌شود: بازار سرمایه قطعا نیازمند حمایت جدی و تزریق نقدینگی قابل ملاحظه است.

وی عنوان می‌کند: در حالی که بازارها در حال کاهش هستند، عده‌ای با خوش‌بینی اقدام به خرید می‌کنند، اما ما نباید فراموش کنیم که تقریبا از ۱۹ مرداد ۹۹ تا الان بازار در حال کاهش پیوسته است و هر زمانی که در دفعات قبل نیز اقدام به خرید می‌کردید، کف دیگری نیز برای آن شکل گرفته بود.

دارابی می‌گوید: در حال حاضر قیمت‌ها در بازار سرمایه در وضعیت خوبی هستند، اما مساله این است که امیدواری چندانی در این بازار نیست و از آنجا که امیدواری چندانی وجود ندارد، نقدینگی حرکتی برای خرید نمی‌کند و حمایتی نیز اگر نشود، سهامداران خود را تنها در بازار احساس می‌کنند و به همین خاطر موج فروش‌ها به وجود خواهد آمد.

سردرگمی سهامداران

مجید عبدالحمیدی، کارشناس و فعال بورس و بازار سرمایه درباره وضیعت این روزهای بورس می‌گوید: بلاتکلیفی بازار بهترین اصطلاحی است که این روزها می‌توان در جمع فعالان بازار و رسانه‌ها به وضوح مشاهده کرد. در خیلی از صنایع متوسط نمادهایی با p/e پنج حتی کمتر به وفور پیدا می‌شود.

وی می‌افزاید: درگروه‌های بزرگ‌تر نیز وضعیت به همین صورت است و بازار از لحاظ قیمتی آماده رشد است.اما نبود ورود پول جدید به بازار که به خاطر شرایط وضیعت فعلی سیاسی و اقتصادی کشور است، مهم‌ترین دلیل درجا زدن این روزهای بازار است.

این کارشناس بازار سرمایه عنوان می‌کند: بازار سهام به سبب نامعلوم بودن افق پیش روی مذاکرات احیای برجام در این روزها بسیار بلاتکلیف عمل کرده است. این رویکرد بازار به آن معناست که در شرایط کنونی به سبب ابهام فعالان اقتصادی نسبت به آینده، بورس نیز رویکرد معینی درباره سرمایه‌گذاری حتی در کوتاه‌مدت ندارد.

عبدالحمیدی تصریح می‌کند: به نظر من با تعیین و تکلیف این موضوع و ثابت شدن سیاست‌های بانک مرکزی برای نرخ سود بین بانکی،می‌توان به پایان این روند در بورس خوش‌بین بود.

وی درباره سردرگمی سهامداران در این روزها می‌گوید: هیچ چیز برای بازار بدتر از بلاتکلیفی و سردرگمی سرمایه‌گذارانش نیست. در این وضعیت برخی از سیاست‌گذاران کلان با به راه انداختن موج‌های مصنوعی در بازار سعی در دادن شوک و رونق مقطعی آن دارند.

این کارشناس بازار سرمایه یادآور می‌شود: صحبت‌های افراد مختلف در مورد اعداد شاخص، بالا بردن دامنه نوسان یا بیشتر کردن زمان انجام معاملات نمی‌تواند به‌تنهایی کمکی به رشد بازار کند و حتی بیشتر باعث بی‌اعتمادی سهامداران به بازار خواهد شد.

عبدالحمیدی تاکید می‌کند: سهامداران نباید با دارایی‌های خود احساسی و هیجانی رفتار کنند. آن دسته از سهامدارانی که تمایل به ورود در بازار دارند، باید همه جوانب را قبل از ورود بررسی کنند و سپس در زمان و موقعیت مناسب وارد شوند. اگر دانش این کار را ندارند، از افراد و شرکت‌های متخصص کمک بگیرند و خودشان به طور مستقیم وارد بازار سرمایه نشوند.

با این حال، برخی از کارشناسان معتقدند که با توجه به انتشار گزارش‌های سه و شش ماهه، انتظار می‌رود که بورس هفته آینده روزهای متعادل و گاهی مثبت خوبی را پشت سر بگذارد.

گزارش‌های ۳ و ۶ ماهه بازار سرمایه بسیار مهم است، چراکه می‌تواند روند بازار را تغییر دهد و احتمالا می‌رود برخی از شرکت‌ها بازدهی منفی داشته باشند. عواملی چون قطعی برق، کاهش قیمت کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی، کاهش قیمت نفت، نوسان قیمت دلار و… صورت مالی‌های مطلوبی نداشته باشیم. البته این عوامل صددرصد نیست و ممکن است برخی از شرکت‌ها عملکرد بسیار مثبت و برخی دیگر عملکرد منفی داشته باشند.

اغلب کارشناسان می‌گویند که شرکت‌های دلارمحور با کاهش سودآوری و شرکت‌های داخلی و ریال‌محور سود مواجه خواهند شد. اما به طور کلی وضعیت سودآوری شرکت‌ها در گزارش‌های سه و شش ماهه منفی خواهد بود.