افزایش شدید قیمت دلار در سال جدید

قیمت دلار سال ۱۴۰۲ را با روند صعودی آغاز کرد. این در حالی بود که علاوه بر وعده‌های دولتمردان، بسیاری از فعالان بازار، امید داشتند این اسکناس آمریکایی سال جدید را در قیمت باثبات و در کانال ۴۰ هزار تومانی آغاز کند.

این پیش‌بینی‌ها از آنجایی نشات گرفت که در نیمه اسفندماه ۱۴۰۱ اخبار مثبت سیاسی توانست روند بازار ارز را به نفع کاهشی‌های بازار بچرخاند. سفر رافائل گروسی،  مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به تهران و نتایج مساعد این دیدار، از سرگیری روابط دیپلماتیک ایران و عربستان، سفر علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، به چین و امارت برای گسترش روابط دوستانه توانست از حرارت بازار ارز بکاهد.

اما قیمت دلار در حالی نخستین هفته فروردین‌ ۱۴۰۲ را به پایان رساند که برخی کارشناسان معتقد بودند خوش‌بینی‌های سیاسی پایان سال گذشته اثرش را در بازار از دست داده است.

این جهش از روز شنبه آغاز شد؛ دلار وارد کانال ۵۰ هزار تومان شد و به طور میانگین در کانال یادشده هر روز یک پله (هزار تومان) صعود کرد.

سناریوی تکراری گفتاردرمانی پاسخ‌گوست؟

در حالی دلار استارت جهش دوباره را زد که محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، در همایش بهار خدمت درباره «مهار تورم و افزایش تولید» در سال ۱۴۰۲، سخن گفت.

او در این همایش وعده ثبات در نرخ ارز را داد و تاکید کرد: برای مهار تورم و رساندن نرخ ارز به یک عدد با ثبات همه تلاش خود را می‌کنیم. برنامه‌ای که برای مهار تورم ارائه دادیم این است که آن را به کانال ۲۰ تا ۳۰ درصد برسانیم.

اما بازار ثابت کرده است که نه گوش به فرمان بازارساز دارد نه با گفتاردرمانی کنترل می‌شود.

تنش‌زدایی؛ قیمت دلار را پایین می‌کشد؟

کامبیز افسری، کارشناس بازارهای مالی، در این باره گفت: سال ۱۴۰۲ را می‌توان حاصل برخورد تورم عمومی، سیاست‌های پولی و مالی دولت، مذاکرات برجامی و تنش‌زدایی منطقه‌ای دانست.

وی افزود: در حالی وارد سال جدید می‌شویم که به نظر می‌رسد سیاست تنش‌زدایی منطقه‌ای ایران با محوریت ماموریت‌ها و سفرهای منطقه‌ای، بتواند سیگنال‌های مثبتی برای بازار ارز باشد.

افسری تاکید کرد: باید دید وزنه تورم انتظاری سنگین‌تر خواهد بود یا مذاکرات برجامی؟ این در حالی است که روند قیمت دلار در نخستین روز کاری سال جدید در مسیر صعودی باز شد اما بسیاری از فعالان بازار چشم به سیاست‌های خارجی و روند مذاکرات در روزهای آینده دارند.

توقع نابه‌جا برای کاهش قیمت دلار

فردین آقابزرگی، کارشناس اقتصادی، نیز با اشاره به تورم ۵۰ درصدی کشور گفت: کنترل و تعیین  قیمت دلار با توجه به افزایش تورم، بازار ارز را ملتهب‌تر می‌کند.

وی با اشاره به رشد اقتصادی منفی کشور در سال‌های گذشته عنوان کرد: نقدینگی بشدت افزایش پیدا کرده، اما انتظار داریم قیمت دلار پایین بیاید.

او تاکید کرد: روند صعودی نرخ ارزها در برابر ریال ادامه دارد و نرخ ارز واقعی را در خیابان و صرافی‌ها نمی‌توانیم ببینیم، بلکه در قیمت کالای وارداتی باید بررسی شود.

آقابزرگی اضافه کرد: اگر در سال جدید نیز روند تورم رو به رشد باشد و حجم نقدینگی و ثابت بودن رشد اقتصادی کشور کماکان ادامه داشته باشد، دور از ذهن نیست که قیمت دلار  همچنان بر مدار افزایشی باشد.»

سیر کاهشی ارزش ریال ادامه دارد

همچنین حمیدرضا جیهانی، کارشناس بازارهای مالی، با تاکید بر وزنه سنگین انتظارات تورمی بر اقتصاد کشور توضیح داد: در حال حاضر اقتصاد رفتاری وزن بیشتری در اقتصاد، ‌قیمت‌ها و بازارهای مختلف کشور پیدا کرده است. بنابراین تا زمانی‌ که مولفه‌های اقتصادی کشور شکوفایی چندانی نداشته باشد، سیر کاهشی ارزش پول ادامه خواهد داشت.

وی افزود: اقتصاد کشور با موضوع برجام و مذاکرات سیاسی خارجی شرطی شده است. انتظارات روانی تخلیه نمی‌شود و همه به دنبال این هستند که دارایی‌شان را به جای اینکه در بخش مولد سرمایه‌گذاری کنند به سمت سرمایه‌گذاری در بخش طلا و دلار ببرند.

او تشریح کرد: درآمدهای ارزی دولت یا تراز تجاری ملی تغییری نکرده است. تا زمانی که مولفه‌های اقتصادی در کشور تغییر نکند، قیمت دلار در روند کاهشی منطقی، قرار نخواهد گرفت.

اثر خوشبینی سیاسی از بین رفت

عبداله مشکانی، دیگر کارشناس اقتصادی، با اشاره به روند قیمت دلار در روزهای پایانی سال‌ گذشته گفت: در روزهای انتهایی سال گذشته خوش‌بینی سیاسی ایجاد شد. آن خوش‌بینی قیمت دلار را پایین آورد. وقتی اثر آن اتفاق از بین می‌رود، به صورت تکنیکالی قیمت دلار اصلاح می‌شود و به نقطه اول برمی‌گردد.

وی با اشاره به اینکه فعلا در تعطیلات نوروز هستیم و هنوز روند ایجاد نشده، خاطر نشان کرد: قیمت دلار فعلا افزایش کوچکی در تعطیلات داشته است. باید تا پایان تعطیلات صبر کرد و از روی تحولات اقتصادی به جمع‌بندی جدید برسیم.

مشکانی یادآور شد: فعلا قیمت دلار نمی‌تواند از سقف قبلی عبور کند و در کانال فعلی مدتی بازی می‌کند. من استنباطی ندارم که قیمت دلار پایین بیاید و کانال‌های پایین‌تر از نظر بنده دور از ذهن است.

دست خالی کشور در بحران‌ها

همچنین میثم رادپور، تحلیلگر اقتصادی، با اشاره به اثر تحریم‌ها بر تورم و اقتصاد کشور گفت: طی یک‌ دهه گذشته اتفاقات جدیدی در نظام پولی بین‌المللی رخ داده است. این موضوع باعث شده اثر تحریم‌ها به شکل دیگری بر اقتصاد ایران بروز پیدا کند.

وی افزود: تحریم‌ها علیه ایران در سایه اتفاقاتی که در نظام پولی بین‌المللی رخ داد اهرم شده و آثار بسیار شدیدی به دنبال داشته است. هرچند این تغییرات بنیادی در دنیا رخ داده و فقط مربوط به کشور ما نیست.

رادپور با اشاره به جریمه‌های سنگین و بی‌سابقه نهاد نظارت بر دارایی‌های خارجی آمریکا گفت: در همین راستا برخی بانک‌ها که با ایران هم رابطه داشتند، جریمه‌های سنگینی شدند و اثرگذاری تحریم‌ها در کشور به شدت تغییر کرد.

او با اشاره به اینکه در حال حاضر منابع گذشته در اختیار بانک مرکزی نیست یادآور شد: درآمد ناشی از فروش نفت به شدت کاهش پیدا کرده و تراز تجاری کشور رشد نکرده و منفی است.

این کارشناس اقتصادی در پاسخ به اینکه دولت برای کنترل قیمت دلار چه اقدامی می‌تواند انجام دهد، گفت: دولت کاری نمی‌تواند انجام دهد. در هر مقطع یکسری اقدامات نظیر فروش طلا برای مدیریت بازار ارز توسط دولت انجام شد. اما بازار طلا قابل مقایسه با بازار ارز نیست.