نقش سدهای کشور در کنترل سیلاب‌های ویرانگر بهاری/ 1.6 میلیاردمترمکعب سیلاب در سدهای کارون مهار شد

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو (پاون)، روزهای پایانی سال گذشته و اوایل سال جاری با ورود سامانه بارشی قدرتمند به کشور همراه بود و به دنبال آن، موج دیگری از بارش‌ها نیز عمدتا در روزهای 5 و 6 فروردین ماه رخ داد که این بارش‌ها با سیلاب‌های شدیدی در بخش‌هایی از کشور به ویژه بخش‌های غربی، جنوب غربی و مرکزی همراه بود. شدت این بارش‌ها به قدری بود که در برخی از ایستگاه‌های هواشناسی، بارش مشاهداتی از 200 میلی‌متر نیز فراتر رفت (میانگین بارش سالانه کشور حدود 250 میلی‌متر است که در نواحی یاد شده از این میزان نیز کمتر است). بارش‌های اواخر اسفند 1402 و دهه اول فروردین 1403 منجر به بروز سیلاب‌های نسبتا قابل توجه در بخش‌های وسیعی از کشور شد که در مواردی با خسارات مالی و جانی نیز همراه بود. این خسارات به ویژه در حوضه‌هایی که حجم مخزن قابل توجهی جهت ذخیره آب نداشته‌اند، ابعاد گسترده‌تری داشته است.
بر این اساس نقش سدهای مخزنی جهت تسکین و کنترل سیلاب­‌های اخیر بسیار چشمگیر بوده است. در حوضه آبریز رودخانه کارون، سدهای زنجیره­‌ای کارون4، کارون 3، شهید عباسپور و گتوند با مجموع حجم مخزن بیش از 12 میلیارد مترمکعب، ظرفیت بسیار مناسبی جهت تسکین سیلاب‌­های بزرگ ایجاد کرده­‌اند. در سیلاب اخیر در حالی که این زنجیره سدها به پایین دست تنها 120 میلیون مترمکعب (7.5 درصد آورد ورودی) داشته است و عمده سیلاب‌های ورودی در سدها ذخیره شده است، به عنوان نمونه، با توجه به پیش­‌بینی سیلاب اواخر اسفند سال گذشته، از اواسط اسفند ماه با افزایش خروجی سد کارون‌4 و تولید انرژی پاک برقابی، ایجاد حجم خالی مناسب در مخزن سد در دستور کار قرار گرفت. این موضوع، در حدفاصل دو سامانه بارشی نیز تکرار شد که در کنار تولید بیش از 200 میلیون کیلووات ساعت انرژی پاک برقابی، منتج به صفر شدن سرریز سد و کنترل کامل سیلاب شد؛ به طوری که پیک لحظه‌­ای سیلاب ورودی به سد کارون 4 در اول فروردین ماه حدود 2050 مترمکعب بر ثانیه بوده درحالی که در همان لحظه خروجی این سد از سرریزها تقریبا صفر بوده است.
 این موضوع در خصوص بهره‌­برداری سدهای دیگر مانند سد داریان در استان کرمانشاه نیز به وضوح مشاهده ­می­‌شود و با کمک پیش‌­بینی­‌های صورت گرفته حداکثر بهره­‌برداری لازم از منابع آبی در راستای مدیریت سیلاب بدون هیچ­‌گونه سرریز به همراه تولید برق به میزان حدود 70 میلیون کیلووات ساعت صورت گرفته است.
در حوضه آبریز رودخانه زهره در استان کهگیلویه و بویراحمد، با بهره­‌برداری از سد چمشیر امکان ذخیره بیش از 260 میلیون مترمکعب آب با کیفیت مناسب در سیلاب اخیر فراهم شد. (کیفیت آب رودخانه زهره در فصول غیر سیلابی بسیار نامناسب است). در شرایط عدم وجود این سد، بخش قابل توجهی از سیلاب­‌ها وارد دریا شده و از دسترس خارج می­‌شد. این موضوع در کنار تسکین سیلاب با پیک لحظه­‌ای بیش از 1200 مترمکعب بر ثانیه (با دبی خروجی سد به میزان 9 مترمکعب بر ثانیه) اهمیت وجود مخازن ذخیره مناسب در حوضه آبریز رودخانه‌­ها را نمایان می‌­سازد.
 

        حجم آورد ورودی تعدادی از سدها در سیلاب اخیر در بازه 29 اسفند 1402 تا 10 فروردین 1403