قیمت یک قوطی شیشه شیر خشک چند برابر شده؟/ توان تولید داریم، اما واردات با ارز رانتی جذاب تر است!

نگاهی به روند قیمت شیر خشک از مرداد ۱۴۰۰ تا مرداد ۱۴۰۳ نشان می‌دهد طی این سه سال، قیمت یک قوطی شیر خشک ۴۵۰ گرمی بر اساس آمار رسمی مرکز آمار، از نرخ ۳۹ هزار و ۷۴۴ تومان به رقم ۱۱۵ هزار و ۶۰۴ تومان رسیده است که نشان از افزایش معنادار ۱۹۱ درصدی دارد.

این در شرایطی است که طی این مدت، بانک مرکزی ده‌ها میلیون دلار ارز به نرخ ترجیحی برای واردات شیر خشک تخصیص داده است، اما باوجود هدف‌گذاری کنترل قیمت این محصول، عملاً با شیب صعودی قیمت شیر خشک، فشار مضاعفی به جیب سرپرستان خانواده‌های متقاضی شیر خشک آمده است.

بر اساس آمار منتشرشده بانک مرکزی، در سال گذشته ۲ میلیارد و ۲۱۵ میلیون دلار به نرخ ۲۸۵۰۰ تومان برای واردات دارو و شیر خشک و همچنین یک میلیارد و ۵۳۶ میلیون دلار به نرخ ۲۸۵۰۰ تومان هم برای واردات تجهیزات و ملزومات پزشکی تأمین‌شده بود، این در حالی است که بانک مرکزی تأکید داشت از این میزان تخصیص و تأمین ارز، مبلغ یک میلیارد و ۲۱۰ میلیون دلار با نرخ یارانه‌ای ۴۲۰۰ تومان پرداخت شده است.

بنابراین در بسته وارداتی دارو و شیر خشک، سهمی از دلار ۴۲۰۰ به شیر خشک نیز رسیده است، هرچند درصد و رقم آن شفاف نیست، اما نکته اساسی و مهم این است که باوجود چنین میزان حمایت ارزی برای واردات شیر خشک، بازهم شاهد رشد قیمت این محصول در سبد هزینه‌ای مردم هستیم، به‌گونه‌ای که طی یک سال اخیر، قیمت یک قوطی شیر خشک ۶۸ درصد رشد داشته است، اما نرخ ارز تخصیص‌یافته در این مدت، روی نرخ ۲۸۵۰۰ ثابت بوده است. حتی پاییز سال گذشته بانک مرکزی رسماً اعلام کرد تأمین ارز واردات شیر خشک و مواد اولیه آن با رشد ۷۷ درصدی، از مرز ۹۸ میلیون دلار گذشت. اما در بازار قیمت‌ها روند افزایشی بیش از نرخ تورم داشته است که نشان از ایرادات اساسی در فرآیند واردات و توزیع شیر خشک در بازار دارد. 

افزایش قیمت شیر خشک در سال‌های اخیر به یکی از دغدغه‌های اصلی خانواده‌های ایرانی به‌ویژه آنهایی که نوزاد یا کودک شیرخوار دارند، تبدیل شده است. این افزایش قیمت، علاوه بر ایجاد فشار اقتصادی بر خانواده‌ها، نگرانی‌هایی را در خصوص دسترسی به این محصول حیاتی برای تغذیه نوزادان ایجاد کرده است.

سؤال مهم این است که با توجه به حجم بالای تولید شیر خام در کشور، آیا در زمینه تولید محصول شیر خشک به‌خصوص برای مصرف نوزاد، شرایط و زیرساخت‌ها فراهم است یا خیر؟ 

سید احمد مقدسی، رئیس انجمن صنفی گاوداران، با اشاره به رکورد تولید ۱۱ میلیون و ۷۰۰ هزار تن شیر خام در سال گذشته اظهار داشت: در داخل کشور علاوه بر تولید شیر خشک برای مصرف صنایع غذایی، شیر خشک نوزاد هم تولید می‌شود و حتی صادرکننده شیر خشک هستیم و می‌توانیم نیاز بازار را تأمین کنیم.

مقدسی در پاسخ به این سؤال که چرا با وجود تولید شیر خشک نوزاد در داخل، بازهم واردات این محصول با ارز ۲۸۵۰۰ در دستور کار است گفت: این سؤال را باید از آقایان دولتی پرسید که چرا شیر خشک وارد می‌کنند؟ درحالی‌که توان تولید شیر خشک مخصوص مصرف نوزاد و کودک را داریم و تولید هم می‌کنیم. معتقدم نیاز به واردات این محصول نداریم و می‌توان با تولید داخل نیاز بازار شیر خشک را تأمین کرد، اما متأسفانه واردات انجام می‌شود. 

همان‌طور که در ابتدای گزارش اشاره شد، قیمت شیر خشک در یک سال اخیر به گواه آمار رسمی، ۶۸ درصد و طی سه سال اخیر نیز ۱۹۱ درصد افزایش داشته است. نمونه این روند صعودی قیمت محصول وارداتی با ارز ترجیحی در خصوص گوشت نیز صادق است؛ بنابراین باید از تصمیم گیران سیاست ارز ترجیحی باهدف ثبات قیمت محصولات پرسید که چرا با وجود خروج صدها میلیون دلار ارز از کشور، بازهم قیمت محصولاتی نظیر شیر خشک و گوشت از نرخ تورم هم پیشی گرفته‌اند؟