خروج سهامداران خرد از بورس شتاب گرفت

آمار‌ها نشان می‌دهد با آغاز سال جدید شتاب خروج پول از بازار سهام از سوی سهامداران حقیقی بیشتر شده است. فقط از ابتدای سال تاکنون سهامداران خرد بیش از 2هزار میلیارد تومان نقدینگی از بازار سهام خارج کرده‌اند. این روند خروج پول از بورس از 25بهمن‌ماه پارسال آغاز شده و تاکنون بدون توقف ادامه یافته است.

تداوم نزول بورس در 7‌ماه گذشته، سهامداران خرد را به قطعیت رسانده که از بازار سهام خارج شوند. همین موضوع بحران نزول بورس را عمیق‌تر کرده است. سیاست‌های به‌کار گرفته شده از سوی سازمان بورس هم نه فقط جوابگوی نزول نبوده بلکه در مواردی به کلیت و ساختار بازار ضربه زده است.

آمار‌ها نشان می‌دهد از ابتدای سال‌جاری تاکنون، سهامداران حقیقی نزدیک به 2هزارو 100میلیارد تومان نقدینگی از بازار سهام خارج کرده‌اند. تقریبا در هیچ روزی(7روز معاملاتی) شتاب ورود نقدینگی به بورس مثبت نبوده است. این به‌معنای این است که اغلب سهامداران خرد با آغاز سال جدید ترجیح داده‌اند که از بازار سهام خارج شوند. گستردگی همین تصمیم در میان سهامداران خرد به شتاب خروج نقدینگی از بورس دامن زده و منجر به تداوم روند نزولی شاخص بورس شده است. این اطلاعات همچنین نشان می‌دهد که ارزش روزانه معاملات به پایین‌ترین حد خود در 1.5سال گذشته و به حدود 3هزار میلیارد تومان رسیده است. دیروز حتی ارزش روزانه معاملات خرد به هزارو 770میلیارد تومان رسید. این درحالی است ‌که ارزش معاملات اوراق بدهی دولتی 7.5برابر ارزش معاملات خرد سهام و حق تقدم بود و جمعا 13هزارو 346میلیارد تومان اوراق بدهی دولتی مورد مبادله قرار گرفت.

شتاب خروج پول از چه زمانی آغاز شد؟

آمار‌ها نشان می دهد از زمان آغاز نزول بورس در 20مرداد‌ماه تاکنون دست‌کم 30هزار میلیارد تومان نقدینگی از بازار سهام خارج شده است با این حال سرعت خروج پول از 25بهمن پارسال بیشتر شده است. این در حالی است که مقامات بازار سرمایه که در زمان صعود، مدام از ورود نقدینگی به بازار سهام سخن می‌گفتند، اکنون لب بسته‌اند و اطلاعاتی از میزان خروج نقدینگی از بورس منتشر نمی‌کنند.

اطلاعات موجود نشان می‌دهد روند خروج پول از بازار سهام از 25بهمن‌ماه تاکنون متوقف نشده است و از آن زمان تاکنون بیش از 15هزار میلیارد تومان نقدینگی سهامداران حقیقی از بازار سهام خارج شده است. این اطلاعات نشان می‌دهدکه سهامداران حقیقی به‌طور متوسط از 25بهمن تاکنون روزانه دست‌کم 550میلیارد تومان نقدینگی از بازار سهام خارج کرده‌اند اما حالا هرچه زمان بیشتری سپری می‌شود روند خروج نقدینگی در بورس شتاب بیشتر می‌گیرد و فقط ظرف دو روز گذشته روزانه بیش از 600میلیارد تومان نقدینگی از بازار سهام خارج شده است. این اطلاعات به‌معنای این است که با آغاز سال جدید به شتاب خروج نقدینگی از بورس اضافه شده است. به‌نظر می‌رسد سهامداران در پی امیدواری‌های ایجاد شده برای انجام توافق‌های سیاسی در پی ترک بورس هستند؛ چرا که انتظار دارند انجام این توافق‌ها زمینه نزول بورس را فراهم کند.

دلایل خروج نقدینگی
به زعم کارشناسان بخشی از دلایل افزایش شتاب خروج سهامداران حقیقی از بورس به ناامیدی از رشد دوباره بورس و احتمال کاهش قیمت دلار درصورت توافق برسر برجام بازمی‌گردد. آنطور که تحلیلگران می‌گویند هر نوع توافق سیاسی در کوتاه‌مدت می‌تواند منجر به کاهش قیمت دلار شود. این موضوع می‌تواند اثر منفی بر بازار سهام داشته باشد. با این حال تحلیلگران انتظار دارند تحت‌تأثیر رشد تورم در سال 1400-که اجتناب‌ناپذیر است-قیمت دلار و به تبع آن سایر بازار‌ها در بلندمدت با رشد مواجه شوند. این موضوع می‌تواند پس از یک دوره شوک کوتاه‌مدت منجر به رشد دوباره شاخص‌های بورس شود به‌ویژه آنکه درآمد شرکت‌های بورس هم در حال افزایش است و به‌دلیل افت شاخص‌های بورس نسبت قیمت به درآمد بازار سهام به شکل محسوسی کاهش یافته است. این نشان می‌دهد که قیمت سهام شرکت‌ها رفته رفته به نقطه‌ای نزدیک می‌شود که جذابیت خرید سهام افزایش می‌یابد. به این معنا که قیمت‌ها در آینده به نحو محسوسی ارزان می‌شوند.

حسین اسدی نیا، کارشناس بازار سرمایه درباره شتاب خروج نقدینگی از بورس می‌گوید: با توجه به اینکه کسی نمی‌تواند آینده را پیش‌بینی کند سهامداران سعی می‌کنند در شرایط فعلی در صف فروش قرار بگیرند و این موضوع به راحتی در حجم معاملات قابل مشاهده است.

او تأکید می‌کند: حجم معاملات تا چند‌ماه قبل روزانه حدود ۱۲ تا ۱۳ هزار میلیارد تومان بود که هم‌اکنون به حدود ۳ هزار میلیارد تومان رسیده بنابراین عملا به‌دلیل مشخص نبودن وضعیت آینده، پول جدید وارد بورس نمی‌شود که می‌توان در این‌باره سهامداران را محق دانست.

اسدی نیا با بیان اینکه جو کلی بازار سهام هم‌اکنون متمرکز بر کاهش قیمت دلار است ادامه می‌دهد: با این شرایط در تمام بازار‌ها اعم از طلا، سکه، خودرو و سهام همه به‌دنبال فروش سریع‌تر هستند تا مدیریت ریسک کرده و کمتر دچار زیان شوند.

امیرعلی امیر باقری، یک کارشناس دیگر بازار سرمایه در این‌باره می‌گوید: نزول بازار به‌دلیل انتظاراتی است که در بازار برای گشایش‌های سیاسی به‌وجود آمده است.صحبت‌های رئیس‌جمهور مبنی بر اینکه تا قبل از پایان دولت تحریم‌ها لغو خواهد شد و اتفاقاتی که در وین رخ داد موجب شفافیت چشم‌انداز سیاسی شد و این موضوع فشار عرضه را در بورس بیشتر کرد.او افزود: با روشن شدن اتمسفر سیاسی و کاسته شدن از دیدگاه‌های تورمی، طبیعی است که فشار عرضه بر بازار بیشتر شود چرا که این موضوع می‌تواند منجر به کاهش تورم انتظاری و قیمت دلار شود.

کیارش فاضل، کارشناس دیگر بازار سرمایه در این‌باره می‌گوید: اقتصاد ایران تابعی از شرایط سیاسی و روابط بین‌المللی بوده و چنانچه توافقی حاصل شود، احتمالاً نرخ ارز افت کرده و شاید دلار پتانسیل لمس نرخ کمتر از ۲۰‌هزار تومان هم داشته باشد. البته با توجه به رفتارهای بازارساز در چند هفته اخیر، به‌نظر می‌رسد بازارساز تمایلی به کاهش شدید نرخ ارز ندارد و نرخ‌های کمتر، ریسک خروج سرمایه را هم به همراه دارد؛ ازاین‌رو، احتمالاً قیمت تعادلی دلار حدود ۲۰‌هزار تومان خواهد بود. ولی درصورت عدم‌توافق و تشدید تنش‌ها، دوباره شاهد رشد نرخ ارز و حتی دلار ۵۰ هزارتومانی و تورم سنگین در اقتصاد کشور خواهیم بود. درهرحال، با درنظر گرفتن سیاست‌های دولت، در سال‌جاری قطعاً تورم خواهیم داشت.
او تأکید می‌کند: با توجه به بودجه امسال و حجم اوراقی که دولت منتشر کرده، به‌نظر می‌رسد دولت برای اداره اقتصاد کشور، پول چاپ کرده؛ به این امید که با توافق سیاسی، تبعات چاپ پول را پوشش دهد. ولی معتقدم حتی توافق سیاسی، مانع از تورم در اقتصاد کشور نخواهد شد. ضمن اینکه با توجه به حجم نقدینگی، اگرچه کاهش نرخ ارز تا محدوده دلار ۲۰‌هزارتومانی قابل‌دسترسی است؛ ولی درصورت توافق، هم صادرات رونق خواهد گرفت و احتمال تورم کالایی در کشور بیشتر خواهد شد.
فاضل اضافه کرد: بازار سرمایه ماتحت‌تأثیر قیمت‌های جهانی، نرخ ارز و تورم قرار دارد و چشم‌انداز تمام این پارامترها، مثبت بوده و نشان از رشد بازار سرمایه در سال‌جاری دارد. گزارش‌های تولید و فروش شرکت‌ها هم مثبت بوده است. نکته اینجاست که اگر اعتماد مردم جلب شود، نقدینگی می‌تواند دوباره راهی بازار سرمایه شود.

چشم‌انداز آینده

با وجود آنکه اغلب سهامداران خرد این روز‌ها در حال ترک بورس هستند اما تحلیل‌گران کهنه کار بر این باورند که این روند نزولی در بلندمدت تداوم نمی‌یابد و در بلندمدت بازار سهام تحت‌تأثیر متغیر‌های اقتصادی دوباره با رشد مواجه خواهد شد.

به زعم اغلب اقتصاد دانان میزان تورم در سال‌جاری آنطور که بانک مرکزی هدف‌گذاری کرده است محقق نخواهد شد و با توجه به متغیر‌های اقتصادی میزان تورم فراتر از 22درصد خواهد بود. با درنظر گرفتن این میزان تورم شاخص کل بورس تهران نمی‌تواند در یک دوره بلندمدت یکساله به‌طور مداوم با نزول مواجه شود. ولی نادی قمی، یک کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه می‌توان انتظار داشت که بازده بازار سهام برای سال۱۴۰۰ حول و حوش عدد تورم انتظاری باشد برآورد می‌کند میزان تورم در سال‌جاری در محدوده 35درصد باشد اما تأکید می‌کند: گر اتفاق غیرمنتظره‌ای رخ ندهد، بعید است که نرخ تورم سال‌جاری از میانگین نرخ تورم سه سال اخیر (حدود ۳۵ درصد) بالاتر برود. به‌گفته او در بورس، سهام شرکت‌هایی مورد توجه قرار خواهد گرفت که نسبت قیمت به درآمد معقولی دارند. او همچنین درباره قیمت ارز می‌گوید: بدون لحاظ آثار اقدامات سیاسی، می‌توان برای نرخ ارز میانگین کف قیمتی ۲۰‌هزار تومان و سقف قیمتی ۳۰‌هزار تومان درنظر گرفت که کفه ترازو و انتظارات بیشتر به سمت قیمت‌های پایین ارز سنگینی می‌کند.

مهدی آسیما، یک کارشناس دیگر بازار سرمایه هم در این‌باره می‌گوید: به‌نظر می‌رسد با عبور از انتخابات ریاست‌جمهوری و با گذشت نیمه نخست سال جدید و به‌دنبال آن شفافیت بیشتر در مباحث سیاسی، متغیرهای اصلی و کلان اقتصادی می‌توانند محرک نرخ برابری دلار قرار گرفته و در نیمه دوم سال۱۴۰۰ زمینه‌ساز رشد نرخ برابری دلار باشند.

به‌گفته او در چنین شرایطی قطعا صنایع صادراتی و دلار محور مانند صنایع پتروشیمی، فلزی-معدنی در بهره‌مندی از این افزایش نرخ پیشتاز خواهند بود. بر این اساس در نیمه دوم سال‌جاری، با برگزاری مجامع، تقسیم سود و در ادامه شفاف شدن مسائل سیاسی خون تازه‌ای به بازار سهام تزریق خواهد شد.

منبع: همشهری

70