تمام تناقضات آقای رییس/ همتی که نخواست سیف باشد

ساره جعفرقلی - به گزارش خبرنگار خبر فوری ، عبدالناصر همتی رییس کل بانک مرکزی از مردادماه سال گذشته سکانداری بانک مرکزی را برعهده گرفت، بانک مرکزی که در دوران گذشته بیش از پیش آشفته شده بود و این بلبوش را به بازار ارز کشور هم منتقل کرده بود.

به گفته برخی کارشناسان همتی با قبول ریاست کل بانک مرکزی ریسک بزرگی کرد که در وضعیت بحرانی، سکان هدایت کشتی طوفان زده بانک مرکزی را در دستان خود گرفته است، از مشکلات همتی افزایش پی در پی نرخ ارز‌های مبادلاتی و زمینه سازی افزایش نرخ ارز آزاد و همچنین کاهش شدید و غیر قابل تصور ارزش پول ملی بود.

همتی در اولین گفتگوی خود بعد ازرسیدن به ریاست بانک مرکزی با صلابت و اطمینان خاطر از سیاست هایش سخن ‌گفت، او چند بار تاکید کرد که وظیفه بانک مرکزی حفظ ارزش پول ملی است و قول داد که اعتماد ملی را به بانک مرکزی برگرداند.

ادبیات، لحن سخنان و همچنین تسلط همتی از نکات مثبت اظهارات او بود.

البته او گفت که رییس بانک مرکزی به جای حرف زدن باید عمل کند و بیانیه دهد، اما در شرایط کنونی وظیفه حرف زدن با مردم را هم خودش بر عهده گرفت.

رییس کل بانک مرکزی با قاطعیت اعلام کرد که "دولت نرخ ارز را اعلام نمی‌کند و نخواهد کرد"، این به مفهوم پایان دلار جهانگیری و پایان قاچاق بودن خرید و فروش دلار است، همتی معتقد بود: خرید و فروش ارز آزاد می‌شود، اما به شکل کنترل شده، بازار صرافی ها، خرید و فروش خرد انجام می‌دهند، خرید و فروش تا ده هزار دلار نیز مجاز است به این ترتیب دولت نرخ ارز آزاد را در صرافی‌ها و کوچه و بازار به رسمیت خواهد شناخت.

سومین نکته مهم در اولین سخنان رییس کل بانک مرکزی حذف ارز مسافرتی بود که همان موقع هم مورد خرده قرار گرفت، اما به نظر می‌رسید که رییس کل بانک مرکزی به شدت به این موضوع معتقد است .

همتی در ادامه ریاست خود بارها اعلام کرد که مشکلی برای ارز وجود ندارد و افرادی که می گویند وضع ما خوب نیست، اصلاً اطلاعی از وضعیت ندارند.

عبدالناصر همتی در سومین گفت وگوی تلویزیونی خود ضمن تشریح اقدامات 6 ماهه بانک مرکزی دیگر آن صلابت و اطمینان خاطر گفتگوی اول را نداشت و گویا سیاستهای خود را هم تغییر داده بود.

همتی این‌بار به مشکلات بانکی و ارزی کشور اذعان کرد و گفت: در یک مقاطعی مشکلاتی پیش آمد و ما هم قبول داریم ولی الان به تدریج این مشکلات حل شده و فرایند اجرایی روانتر شده است. مشکلاتی بخاطر درآمدهای نفتی رخ داد ، ولی به این مفهوم نیست که مشکلات ارزی داریم؛ ما نیاز ارزی نداریم؛ برای درآمدهای صادارتی به منظور تامین ریالی بودجه تکیه خواهیم کرد.

در ادامه این گفتگو همتی یکی دیگر از گفته های خود را نقض کرد . وی که معتقد بود دخالت را در بازار کم خواهد کرد ، گفت: نرخ تعیین نمی‌کنیم، اما در بازار دخالت می‌کنیم ، رئیس کل بانک مرکزی ایران گفته بود این بانک در نرخ ارز در بازار ثانویه ( بازار دوم ارز) دخالت نخواهد کرد، اما در بازار دخالت خواهد کرد و اجازه نخواهد داد بازار از "سمت و سوی به نفع نظام، منحرف شود."

او گفت بازار را از طریق عرضه و تقاضا "مدیریت خواهد کرد" او حتی مدعی شد که بازار کوچه و پس کوچه را هم کنترل می کنیم.

همتی گفت: در همه کشورهای پیشرفته حتی بازار کوچه و پس کوچه وجود دارد، اما کنترل خواهیم کرد.

یکی دیگر از تناقضات حرفهای همتی در مورد حذف ارز مسافرتی بود که با وجود تاکید تاکنون به طور کامل محقق نشده است ، به خصوص در مسافرتهای مذهبی مسافران ارز نیمایی را همچنان می توانند دریافت کنند که این خود باعث تغییر در سیاستها می شود.

تناقض بعدی همتی در زمینه خرید و فروش ارز بود . وی که اعلام کرده بود خرید و فروش تا سقف ده هزار دلار آزاد است عملا با نظارت و گاهی دستگیری برخی از خریداران ارز این حرف خود را نقض کرد . یکی از این موارد دستگیری دو دانشجوی خارجی در ایران بود که درجهت تغییر پول به ریال و فروش تنها دو هزار دلار با عنوان اختلال در نظام ارزی دستگیر شدند ، این مورد در اسفند ماه سال گذشته در فضای مجازی و رسانه ها غوغایی ایجاد کرد و برخی از کارشناسان از چرایی عدم اجرای قانون ازاد شدن خرید و فروش ارز تا سقف ده هزار دلار می پرسیدند.

و اما آخرین تناقض و مهمترین حرف رییس کل بانک مرکزی به همین اواخر برمی گردد، ‏عبدالناصر ‎همتی، رئیس بانک مرکزی در تاریخ ۱۱ اسفند۹۷ در گفتگوی ویژه خبری اعلام کرد دلار را به کانال ۱۱ هزارتومان برمی‌گردد و حتی اذعان کرد که خود دلار حتما به این کانال خواهد رسید .(فیلم این گفتگو را در زیر ببینید)

اما در تاریخ ۱۸ فروردین۹۸ در نشستی که با خبرنگاران داشت اعلام کرد: هیچ‌گاه نگفته‌ام که دلار ۱۱ هزار تومان می‌شود.

رییس کل بانک مرکزی تاکید کرد : هیچ‌گاه نگفته‌ام که دلار ۱۱ هزار تومان می‌شود، من فقط به کاهش قیمت اشاره کردم، اما برخی از رسانه‌ها تیتر زده‌اند که قیمت دلار ۱۱ هزار تومان می‌شود.

رییس کل بانک مرکزی که در اوایل ریاست خود اعلام می کرد افتخار خدمتش ریاست بانک مرکزی است، در آخرین گفتگوی خود مدعی شد هرکس که بیاید حاضر است که صندلی خود را به او هدیه کند ، وی حتی گفته که مردم فکر می کنند مسوول باید همه مشکلات را حل کند اما در حال حاضر مشکلات این حوزه بیشتر از همیشه شده است.

وی معتقد است : برنامه دشمن به هم زدن تعادل بازار ارز است.لازمه نرخ ارز هماهنگی سایر بخشهای اقتصادی است. وقتی دشمن حمله می‌کند همه بخشها باید در خدمت ارز باشد.‌تولید در خدمت ارز باشد نه بالعکس. چون الان ارز مرکز حمله های دشمن است.

و اما عملکرد همتی

حسین توکلیان اقتصاددان در گفتگو با خبر فوری در مورد عملکرد رییس کل بانک مرکزی گفت: اقتضای شغل ایشان است که با حرف زدن بازار ارز را کنترل کند، ولی برخی از حرفها آن طور که باید اثر گذار نیستند ، ایشان چند روز پیش هم مصاحبه کردند که نرخ ارز قیمت واقعی آن نیست اما نگفتند که قیمت اصلی هم چقدر است.

وی ادامه داد: شرایط اقتصادی ایجاب می کند که نرخ بالاتر از عرضه تعیین شود اما در این بین چیزی که مطرح است شرایط رفاهی مردم هم در نظر گرفته شود.

توکلیان خاطرنشان کرد: آقای همتی در ابتدای ورود عملکرد خوبی داشتند و با سیاستهایی که اعمال کردند توانستند بازار ارز را تا حدودی کنترل کنند و به نسبت به شرایط هم خوب عمل کرده اند، اما اینکه بخواهیم بگوییم دکتر همتی به عنوان متولی چه کاری انجام داده است باید عنوان کنیم که بانک مرکزی مسوول این شرایط بوجود آمده در بخش اقتصادی کشور نیست.

وی ادامه داد: شرایط سیاسی کشور بالاتر از شرایط اقتصادی قرار گرفته و ایجاب کرده است که در بازار نرخ بالاتر از عرضه قرار بگیرد، با وجود بحرانهای سیاسی که در کشور ایجاد شده و خواهد شد به نظر می رسد عملکرد همتی تقریبا قابل قبول بوده است.

توکلیان با اشاره به سال پیش رو گفت: در سال 98 شرایط طوری خواهد شد که سیاست اقتصادی توانایی تاثیر دیگر در بازار را ندارد، چرا که ساختار اقتصادی کشور برای وضعیتهای فعلی طراحی نشده اند و شرایط سیاسی است که تاثیر شگرفی بر کشور خواهد گذاشت.

وی در پایان گفت: شرایط ما شرایط یک کشور عادی و حتی یک کشور جنگ زده نیست، بلکه چندین کشور جمع شده اند که مارا زمین بزنند و در اقتصاد اخلال ایجاد کنند و هر سیاست اقتصادی را نابود می کند، این امر برگرفته از شرایط سیاسی کشور است لذا از دکتر همتی نمی توانیم توقع آنچنانی داشته باشیم چرا که شرایط کاملا تغییر پیدا کرده است.

سخن آخر

شرایط کشور در حال حاضر به شدت مواج و تا حدود بسیار زیادی حساس شده است، اقتصاد ما به شدت وابسته به ارز است ، نزدیک به 80 درصد از صنعت و تولیدات ما وابسته به ارز است، ما کشور صنعت ساز نیستیم بلکه یک کشور صنعت دار هستیم، بنابراین هرچه قیمت ارز بالا برود قیمت تولید مانیز افزایش می یابد.

قیمت ها طبق قانون دومینو به هم پیوسته است و وقتی قیمت های دلار جهش پیدا کند همه چیز دومینو وار افزایش پیدا می کند.

بالا رفتن قیمت ارز باعث می شود که دولت در مقابل فروش ارز ریال بیشتری از بانک مرکزی بگیرد دولت فروشنده ارز است و ارز خود را به بانک مرکزی می فروشد

در حال حاضر پول ما در مقابل پول افغانی هم ضعیف می شود، یعنی افغانها هم رغبتی به خرید ریال ما نشان نمی دهند و در مقابل دینار عراق که تازه از جنگ و کشت و کشتار بیرون آمده در حال قوی شدن است.

مشکل این است که سیاست های دولت مشخص نیست و اگر برای خودش مشخص است برای فعالان اقتصادی و جامعه مشخص نیست و با این تلاطم قیمت ارز امکان برنامه ریزی میان مدت برای فعالان اقتصادی ما از بین رفته و فعالان اقتصادی،صنعت گران و تاجران نمی تواند برای یک سال آینده خود برنامه ریزی کنند. تلاطم قیمت ارز امکان برنامه ریزی را سلب کرده است و همه دچار روزمرگی شده اند.

با افزایش نرخ ارز بسیاری از ناشران توان تحمل ندارند و از صحنه بیرون می روند و بسیاری از مجلات و روزنامه های ما دیگر توان مقاومت در مقابل افزایش قیمت ارز را ندارند، چراکه عمده کاغذ ما از خارج وارد می شود و ارز دولتی هم به کاغذ داده نمی شود و اگر روزنامه‌ها قیمتشان را بالا ببرند دیگر کسی قدرت خرید ندارد.

در این بین وجود یک سیاست ارزی ثابت به دور از شعار زدگی و تناقضات و در یک خط هدف می تواند ما را در برهه ای که همه در حال حمله به اقتصاد کشور هستند نجات دهد، لذا امیدواریم بانک مرکزی به دور از همه این تناقضات هدف اصلی را در پیش گیرد.

43