دورنمای تیره و تار پیش روی مذاکرات آمریکا و روسیه
با به خطر افتادن سرنوشت اوکراین و به صورت بالقوه ثبات کلی اروپا پس از جنگ سرد، آمریکا و روسیه قرار است از فردا (دوشنبه) مذاکرات استراتژیک مهمی را که میتواند نه تنها آینده روابط آنها، بلکه حتی روابط بین آمریکا و متحدانش در ناتو را شکل دهد، برگزار کنند اما چشم‌انداز تیره و تاری پیش روی آنها قرار دارد.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، فوریت تهدید حمله روسیه به اوکراین در نشست‌های مقامات ارشد دو طرف که از فردا دوشنبه برگزار می‌شوند، در راس دستورکار مذاکرات قرار خواهد داشت، اما در کنار این مساله مناقشات مزمن اما عمدتاً نامرتبط دیگری، از مساله کنترل تسلیحات گرفته تا جرایم سایبری و مسائل دیپلماتیک نیز میان آنها مطرح هستند که دو طرف باید در راستای کاستن از تنش‌ها بین خود بر آنها غلبه کنند. با این وجود اما موضوع استقرار اخیر نیروهای روسیه در قزاقستان ممکن است کلیت این مانور را تحت‌الشعاع قرار دهد.
مسائل زیادی با ریسک مواجه هستند و دو طرف نیز هشدارهای شدیدی در قبال بروز شکست نسبت به این مسائل مطرح کرده‌اند، اما در عین حال آنها قرار است در روزهای آینده درگیر مجموعه فعالیت‌های بی‌سابقه‌ای در اروپا شوند.
با این حال، فاصله زیاد بین دو طرف در مواضع آغازین آنها، امیدها برای دستیابی به راه حلی سریع را کمرنگ می‌سازد و به نظر می‌رسد سطح بی‌اعتمادی میان آنها بالاتر از هر مقطع دیگری از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی باشد.
مقامات آمریکا روز شنبه جزئیاتی از موضع دولت این کشور را که به نظر می‌رسد خواسته‌های روسیه را برآورده نمی‌سازند، رونمایی کردند. این مقامات گفتند که اگر روسیه مایل به عقب‌نشینی از مرز اوکراین باشد، آمریکا هم حاضر به مذاکره بر سر محدود کردن استقرار احتمالی موشک‌های تهاجمی در آینده در اوکراین و ایجاد محدودیت برای رزمایش‌های نظامی آمریکا و ناتو در شرق اروپا است.
اما آنها در عین حال گفتند روسیه در صورت مداخله در اوکراین به سختی هدف تحریم‌های اقتصادی قرار خواهد گرفت. این مجازات‌ها علاوه بر تحریم‌های مستقیم علیه نهادها و افراد روسی، ممکن است شامل اعمال محدودیت‌های چشمگیر بر محصولات صادراتی از آمریکا به روسیه و همچنین به صورت بالقوه محصولات خارجی که در حوزه اختیار آمریکا قرار می‌گیرند، شوند.
روسیه خواستار آن است که این مذاکرات در ابتدا منجر به ارائه تضمین‌های امنیتی الزام‌آوری برایش شده از جمله با این تعهد که ناتو گسترش بیشتری به سمت شرق پیدا نکرده و سربازان و تسلیحات آمریکایی از بخش‌هایی از اروپا خارج شوند. اما آمریکا و متحدانش می‌گویند که این‌ها درخواست‌هایی ناممکن هستند که عمداً توسط مسکو برای ایجاد انحراف و تفرقه طراحی شده‌اند. آنها اصرار دارند که هرگونه مداخله نظامی روسیه در اوکراین "پیامدهایی عظیم" را در پی خواهد داشت که حتی اگر هم اثرات موجی در سطح جهانی ایجاد کنند، اقتصاد روسیه را به شدت مختل خواهند کرد.
دولت بایدن در تلاش برای جلوگیری از تلاش روسیه برای ایجاد اختلاف در غرب، تاکید کرده است که نه اوکراین و نه کلیت اروپا از هیچ بحثی بر سر امنیت اوکراین یا اروپا کنار گذاشته نخواهند شد.
بر اساس این گزارش، مقامات دولت بایدن اجازه نادیده گرفنه شدن کامل هیچ یک از این موضوعات را در جریان نشست‌های دیپلمات‌های آمریکایی و روس در شهر ژنو طی فردا دوشنبه پیش از نشست‌های فراگیرتر و گسترده‌تر برنامه‌ریزی شده برای روزهای چهارشنبه و پنجشنبه در شهرهای بروکسل و وین که احتمالا با عمق بیشتری آن مسائل را بررسی کنند، نخواهند داد.
با این حال، در هفته‌های اخیر در واشنگتن شعارهای "هیچ چیز در مورد اوکراین بدون اوکراین بحث نمی‌شود" و "هیچ چیز در مورد اروپا بدون اروپا بحث نمی‌شود" کلیشه شده‌اند. مقامات ارشد آمریکا تا آنجا پیش رفته‌اند که بگویند انتظار دارند روسیه در مورد محتوای نشست روز دوشنبه دروغ بگوید تا به اختلافات دامن بزند.
دولت بایدن در تلاش برای جلوگیری از تلاش روسیه برای ایجاد اختلاف در غرب، تاکید کرده است که نه اوکراین و نه کلیت اروپا از هیچ بحثی بر سر امنیت اوکراین یا اروپا کنار گذاشته نخواهند شد
یک مقام ارشد آمریکایی که قرار است در مذاکرات شرکت داشته باشد و نامش را به آسوشیتدپرس فاش نساخت، گفت: ما کاملا انتظار داریم که طرف روسی بعد از نشست روز دوشنبه اظهارنظرهایی علنی مطرح سازد که ماهیت واقعی بحث‌های رخ داده را بازتاب ندهند.
این مقام و مقام‌های دیگر از متحدان خواسته‌اند که با " تردید شدید" به هر چیزی که مسکو در مورد به اصطلاح مذاکرات ثبات راهبردی می‌گوید نگاه کرده و برای شکل دادن به نظراتشان تا زمان اطلاع‌رسانی شرکت‌کننده‌های آمریکایی منتظر بمانند.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، روسیه را متهم به دست زدن به "سمپاشی روانی" و راه‌اندازی یک کمپین تمام عیار انتشار اطلاعات دروغ برای مقصر دانستن اوکراین، ناتو و به ویژه آمریکا از بابت تنش‌های کنونی و تضعیف وحدت غرب کرده است. او اظهار کرد که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه درگیر جنگی تمام عیار بر سر حقیقت شده که در جریانش اقدامات تحریک‌آمیز و بی‌ثبات‌کننده خود روسیه در طول دهه گذشته را نادیده می‌گیرد.
بلینکن روز جمعه با طرح فهرستی از فعالیت‌های تهاجمی روسیه که آنها را شامل مداخله نظامی در اوکراین و گرجستان، اجرای حملات با مواد شیمیایی به منتقدان پوتین، مداخله انتخاباتی در آمریکا و جاهای دیگر، جرایم سایبری و حمایت از دیکتاتورها دانست گفت: روسیه به دنبال به چالش کشیدن خود نظام بین‌الملل و از هم گسیختن اتحاد ترانس آتلانتیک ما، تضعیف اتحاد ما و فشار وارد کردن برای به شکست کشاندن دموکراسی‌ها است.
با وجود گفت‌وگوهای متعددی که بین جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه از جمله نشست حضوری تابستان گذشته آنها رخ داده، بلینکن گفت که چنین رفتاری در ضمن افزایش دادن ریسک علیه نظم جهانی بعد از جنگ جهانی دوم ادامه دارد.
بنابراین، تلاش آمریکا و متحدانش برای اتخاذ مواضع مشترک هم در زمینه هشدارهایشان و هم در زمینه اشاره به "هزینه‌های سنگین" علیه روسیه در صورت اقدامش علیه اوکراین تشدیده شده است. بلینکن در ضمن اظهارات صریحش درباره مساله اتحاد، به چشم‌انداز موفقیت در مذاکرات خوش‌بین نبود.
او گفت: با وجود امکان حصول پیشرفت که ما امیدواریم وجود داشته باشد، حصول پیشرفت واقعی در محیط تشدید تنش توسط روسیه اگر، غیرممکن نباشد، بسیار دشوار خواهد بود.
در همین حال، روسیه این روایت را مطرح کرده است که قربانی تهدید و تجاوزات غرب است و خواستار نتایجی سریع از نشست‌ها به رغم غیرقابل حل به نظر رسیدن اختلافات است.
پوتین بارها هشدار داده است که اگر غرب در برابر خواسته‌های روسیه مانع‌تراشی کند، مسکو مجبور به دست زدن به "اقدامات نظامی-فنی" که مشخص نکرد خواهد شد. او تاکید کرد که عضویت اوکراین در ناتو یا استقرار تسلیحات ائتلاف ناتو در آنجاا خط قرمزی از نظر مسکو است که به غرب اجازه گذشتن از آن را نخواهد داد.
پوتین ماه گذشته میلادی گفت: ما جایی برای عقب‌نشینی نداریم. آنها ما را به خطی سوق داده‌اند که نمی‌توانیم از آن عبور کنیم. آنها کار را به جایی رسانده‌اند که ما به سادگی باید به آنها بگوییم: متوقف شوید!
او به این اشاره کرد که ناتو میتواند موشک‌هایی با قابلیت رسیدن در عرض چهار یا پنج دقیقه به مسکو را در اوکراین مستقر کند.
سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه و رهبر هیات روسی شرکت‌کننده در مذاکرات ژنو در برابر وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه آمریکا، هفته گذشته گفت که به سرعت مشخص خواهد شد که آیا مذاکرات میتواند مفید باشد یا خیر.
وی افزود: تاکنون، ما نظرات کاملاً انتزاعی از جانب آمریکا، ناتو و دیگران در مورد قابل قبول و غیرقابل قبول بودن یک سری موارد و تأکید بر گفتگو و اهمیت کاهش تنش از جانب روسیه شنیده‌ایم. عناصر منطقی بسیار کمی در این رویکرد به سبب تحولات غیرقابل توقف و کاملاً فشرده نظامی و ژئوپلیتیکی از جانب ناتو در مناطق نزدیک مرزهای روسیه شامل، ظهور سامانه‌های تسلیحاتی در آنجا و فعال‌سازی رزمایش‌ها وجود دارد.
به گفته یک مقام آمریکایی، ریابکوف و شرمن عصر امروز یکشنبه در یک شام کاری با یکدیگر دیدار خواهند کرد تا در مورد موضوعات گفتگوهای روز بعد صحبت کنند.
