مانع تراشی روسیه در مسیر احیای برجام، موضع دولت‌های عربی حاشیه خلیج فارس را تقویت می‌کند

العرب، رسانه نزدیک به عربستان سعودی نوشت: بنابر تاکید منابع غربی، روسیه بزودی یک مانع تازه احتمالی را در برابر تلاش‌ها برای رسیدن به توافق هسته‌ای با ایران ایجاد می‌کند. این اعتراض روسیه می‌تواند به نفع موضع مخالف دولت‌های عربی حاشیه خلیج فارس با یک توافق ضعیف باشد؛ چرا که این دولت‌ها معتقدند نقاط ضعف زیادی در توافق هسته‌ای وجود دارد که تلاش‌های ایران برای دست یابی به بمب اتمی را محدود نمی‌کند.

با اینکه اعتراض روسیه از انگیزه‌های منفعتی خودش سرچشمه می‌گیرد، تحلیلگران معتقدند که این عکس العمل روسیه در مورد توافق هسته‌ای می‌تواند نتیجه بی طرفی دولت‌های عربی حاشیه خلیج فارس در بحران اوکراین باشد.

از زمان شروع جنگ روسیه علیه اوکراین، دولت‌های عربی حاشیه خلیج فارس نسبت به این موضوع بی طرف بودند و فشار‌های آمریکا برای قرار گرفتن در صف مقابل روسیه را نادیده گرفتند.

دولت‌های عربی حاشیه خلیج فارس از تحریم‌های غرب علیه روسیه به دنبال جنگ اوکراین حمایت نکردند، همانطور که عربستان سعودی با خواسته‌های مکرر آمریکا در مورد افزایش تولید نفت مخالفت کرده و به توافق‌های اوپک پلاس متعهد ماند.

دولت‌های عربی حاشیه خلیج فارس خواهان یک توافق هسته‌ای با ایران هستند که نگرانی‌های امنیتی آن‌ها را در نظر داشته باشد و امنیت تمام منطقه را حفظ کند. این دولت‌ها به طور کلی مخالف دست یابی به توافق هسته‌ای مشروط با ایران نیستند و بر این عقیده اند که یک توافق بدون قید و شرط، موجب تهدید امنیت منطقه می‌شود.

اسرائیل، دشمن سرسخت ایران نیز در این باره با دولت‌های عربی حاشیه خلیج فارس هم عقیده است؛ مسئولان اسرائیلی بار‌ها تهدید به حمله نظامی به ایران کرده و اعلام نموده اند که به توافق هسته‌ای دولت‌های غربی با ایران پایبند نیستند.

ولی عهد سعودی در یک مصاحبه طولانی با نشریه آتلانتیک آمریکا که پنجشنبه گذشته منتشر شد، در پاسخ به سوالی در مورد اینکه آیا ترجیح می‌دهد توافق هسته‌ای با ایران باشد یا خیر؟ گفت معتقدم هر کشوری که بمب اتمی دارد، خطرناک است، چه ایران باشد و چه هر دولت دیگری، بنابراین، ما دوست نداریم شاهد یک توافق هسته‌ای ضعیف باشیم که در نهایت منجر به چنین نتیجه‌ای شود.

از سال ۲۰۱۶، به دنبال حمله به سفارت ریاض در تهران، روابط دیپلماتیک رسمی بین ایران و عربستان سعودی قطع شد، اما طی ماه‌های اخیر، دو طرف پیام‌هایی در مورد تمایل برای حل اختلافات ارسال کرده اند.

این دو کشور چهار دوره مذاکره در بغداد در خصوص عادی سازی روابطشان انجام داده اند، در حالی که پیش بینی می‌شود به زودی دور پنجم مذاکرات را در بغداد از سر گیرند.

بن سلمان در پاسخ به سوالی در مورد روابط با ایران گفت: آن‌ها همسایه ما هستند و تا ابد همسایه مان باقی می‌مانند، نمی‌توانیم آن‌ها را نادیده بگیریم، همانطور که ایران نمی‌تواند ما را نادیده بگیرد، به همین دلیل بهتر است که مسائل را حل کنیم و به دنبال راه‌های برای همزیستی باشیم.

ولی عهد سعودی افزود: طی چهار ماه مذاکراتی با ایران داشتیم و اظهاراتی از مسئولان ایرانی شنیدیم که مورد استقبال ما بود، در ادامه نیز به این گفتگو‌ها ادامه می‌دهیم و امیدواریم به موضعی برسیم که برای هر دو کشور خوب باشد و آینده روشنی برای عربستان و ایران بسازد.

حالتی از پیچیدگی و ابهام پیرامون مذاکرات احیای توافق هسته‌ای وجود دارد، به ویژه پس از آنکه روسیه از ایالات متحده خواست تضمین دهد تحریم‌ها علیه مسکو به دلیل درگیری‌ها در اوکراین، به تجارت آن با ایران ضرری نرساند.

از زمان شعله ور شدن بحران اوکراین، دولت‌های عربی حاشیه خلیج فارس تصمیم به بی طرفی در آن گرفتند و نسبت به فشار‌های آمریکا برای هم سنگر شدن با آن بی توجهی کردند.

مسکو این موانع احتمالی را روز شنبه هنگامی که مذاکرات غیر مستقیم بین تهران و واشنگتن در وین اغاز شد، مطرح کرد و وزیر خارجه روسیه سرگئی لائوروف تصریح کرد این کشور خواستار تضمین کتبی از ایالات متحده است مبنی بر اینکه تجارت و سرمایه گذاری و همکاری نظامی روسیه با ایران تحت تاثیر تحریم‌های آمریکا علیه مسکو قرار نگیرد.

نگرانی‌های روسیه از تاثیرگذاری تحریم‌های غربی در تعاملات آن با ایران است، این در حالی است که مسئولان ایرانی به ویژه از زمان انتخاب ابراهیم رئیسی، به دنبال عمق بخشیدن به روابط با مسکو هستند.

وزیر خارجه آمریکا، آنتونی بلینکن تلاش کرد تا صحبت از اینگونه تحریم‌ها را منتفی کند، از این رو تصریح کرد که تحریم‌های آمریکا علیه روسیه که به دلیل حمله آن به اوکراین بوده، هیچ رابطه‌ای به توافق هسته‌ای احتمالی با ایران ندارد.

توافق سال ۲۰۱۵ تحریم‌ها علیه ایران را کاهش داد تا در مقابل، غنی سازی اورانیوم این کشور محدود شود، اما در سال ۲۰۱۸ با اعلام ترامپ در مورد خروج آمریکا از توافق هسته ای، این توافق عملا فروپاشید و در حال حاضر دولت‌های بزرگ در صددند تا توافق مذکور را احیا کنند.