منظور ماکرون از جمله «نباید روسیه را تحقیر کرد»چه بود و چرا انتقادها را برانگیخت؟
موج انتقادات از اظهارات اخیر رئیس جمهوری فرانسه در ارتباط با جنگ در اوکراین و لزوم پرهیز از اتخاذ رویکردی تحقیرآمیز در قبال روسیه کماکان در برخی از رسانه‌های محلی و اروپایی ادامه دارد.
امانوئل ماکرون که به تازگی برای دومین دوره پنج ساله ریاست جمهوری در فرانسه برگزیده شده همچنین با تاکید بر «قدرت میانجی‌گری» کشورش گفته است باید به گونه‌ای رفتار کرد که وقتی جنگ پایان یافت بتوان با ابزار دیپلماتیک راهی برای خروج از بحران ایجاد کرد.
اظهارات روز جمعه گذشته امانوئل ماکرون در گفتگو با رسانه‌های منطقه‌ای فرانسه یادآور سخنان مشابهی بود که وی ماه مه در جریان یک سخنرانی ایراد کرده بود.
منتقدان آقای ماکرون با استفاده از این سخنان وی را به اتخاذ موضعی متهم می‌کنند که از دید آنها به نوعی اوکراین در این جنگ از پیش باخته شناخته شده و حتی ممکن است به ترغیب ولادیمیر پوتین به شدت بخشیدن به تهاجم نظامی کشورش به اوکراین منجر شود.
نشریه اکسپرس با اختصاص مطلبی به این موضوع نقدی اساسی به سخنان امانوئل ماکرون در خصوص «لزوم تحقیر نکردن روسیه» وارد کرده و نتیجه گرفته است که وی بهتر است در موضوع اوکراین سخنی به زبان در نیاورد و ساکت باشد.
در این مطلب آمده است که رئیس جمهوری فرانسه با مطرح کردن مذاکرات پس از جنگ به نوعی روسیه را از پیش پیروز مناقشه دانسته و بدین ترتیب کشورهای شرق اروپا را در بهت و نگرانی فرو برده است.
ماکرون: حساب گفتگوهایی که با پوتین داشته‌ام، از دست در رفته است
اظهارات رئیس جمهوری فرانسه روز جمعه، سوم ژوئن در جریان مصاحبه مفصلی با روزنامه‌های منطقه‌ای این کشور انجام شد و در کل بیشتر بر مسائل داخلی پیش از انتخابات پارلمانی آتی پارلمانی متمرکز بود.
آقای ماکرون در پاسخ به این سوال که آیا قصد دارد به زودی به کی‌یف سفر کند؟ گفت که «ماه فوریه برای جلوگیری از وقوع جنگ» به پایتخت اوکراین رفته است و احتمال انجام آنرا منتفی نمی‌داند. این در حالیست که از زمان آغاز جنگ تاکنون بسیاری از رهبران و مسئولان دیگر کشورهای غربی به نشانه حمایت از کی‌یف به اوکراین سفر کرده‌اند.
رئیس جمهوری فرانسه در این مصاحبه همچنین به حمایت گسترده غرب از اوکراین اشاره و در این خصوص بر توافق هفته گذشته سران اتحادیه اروپا برای محدود کردن واردات نفت روسیه تاکید کرد.
وی در این زمینه تصریح کرد: «ما به تازگی با بسته ششم تحریم‌ها که در آن کاهش ۹۰ درصدی واردات نفتی از روسیه گنجانده شده یک تصمیم تاریخی گرفته‌ایم. ما می‌خواهیم حمایت مالی و نظامی از اوکراین را افزایش دهیم. مردم اوکراین شجاعانه می جنگند، آنها سزاوار حمایت و احترام ما هستند. تحویل تسلیحات به اوکراین ادامه دارد.»
امانوئل ماکرون سپس در پاسخ به این پرسش که آیا با توجه به تحویل تسلیحات و تمایل برخی از همسایگان روسیه برای پیوستن به ناتو، خطر تشدید تنش وجود دارد یا خیر؟ گفت: «بله، وضعیت نگران کننده است. به همین دلیل است که من زمان و انرژی زیادی برای این موضوع صرف کرده‌ام. حساب گفتگوهایی که از ماه دسامبر با ولادیمیر پوتین داشته ام، از دست در رفته است. در مجموع حدود یکصد ساعت با صراحت و شفافیت کامل و بنا به درخواست ولودیمیر زلنسکی این گفتگو‌ها را انجام دادم. روسیه را نباید تحقیر نکنیم، تا روزی که درگیری‌ها متوقف شد، بتوانیم از کانال‌های دیپلماتیک راهی برای خروج از بحران ایجاد کنیم. من بر این باورم که فرانسه به عنوان یک قدرت میانجی می‌تواند در این زمینه نقش داشته باشد.»
روسیه هنوز کشوری مهم و با ملتی بزرگ است. من فکر می کنم این کشور خود را منزوی کرده است. منزوی شدن یک چیز است، اما بیرون آمدن از آن چیز دیگر که بسیار دشوار است
رئیس جمهوری فرانسه سپس در پاسخ به این سوال که دیدگاهش نسبت به شخص پوتین چیست؟ گفت به همتای روس خود گفته است که «اشتباهی تاریخی و بنیادین را در قبال خود، مردم کشورش و در برابر تاریخ مرتکب شده است.»
آقای ماکرون در ادامه یادآور می‌شود: «روسیه هنوز کشوری مهم و با ملتی بزرگ است. من فکر می کنم این کشور خود را منزوی کرده است. منزوی شدن یک چیز است، اما بیرون آمدن از آن چیز دیگر که بسیار دشوار است.»
ماکرون پیش‌تر چه گفته بود؟
امانوئل ماکرون روز نهم ماه مه طی سخنانی در کنفرانس آینده اروپا در استراسبورگ نسبت به تشدید تنش‌ها هشدار داد و گفت که پس از پایان جنگ، مسکو و کی‌یف در نهایت باید بنشینند و با یکدیگر مذاکره کنند.
آقای ماکرون تصریح کرد: «هرگز فراموش نکنیم که فردا باید پایه‌های صلح را بنا کنیم و این کار بایست به همراه اوکراین و روسیه دور یک میز انجام شود. پایان بحث و مذاکره توسط اوکراین و روسیه تعیین خواهد شد. این کار اما با انکار و طرد یکدیگر و نیز با تحقیر شکل نخواهد گرفت.»
رئیس جمهوری فرانسه همچنین گفته بود: «هرگز تسلیم وسوسه تحقیر یا روحیه انتقام‌جویی نشویم». وی سپس در این زمینه به پیمان ورسای اشاره کرد که سال ۱۹۱۹ بدون هرگونه مذاکره از سوی فاتحان جنگ اول جهانی به آلمان تحمیل شد و زمینه بروز جنگی تازه را در سال‌های ۱۹۳۹ تا ۱۹۴۵ فراهم کرد.
منتقدان امانوئل ماکرون چه واکنشی نشان دادند؟
مارکو میکلسون، نماینده استونی و رئیس کمیسیون روابط خارجی پارلمان اروپا در واکنش به سخنان رئیس جمهوری فرانسه با انتشار عکسی از یک دختر جوانِ قطع عضو شده اوکراینی در بیمارستان در صفحه فیس‌بوک خود نوشت: «ماکرون به این دختر و هزاران نفر دیگر که به عنوان قربانیان یک امپراتوری شیطانی زندگی آنها برای همیشه نابود شده، چه خواهد گفت؟»
این سیاستمدار اروپایی در ادامه دو کشور فرانسه و آلمان را به شکست‌های سیاستی در برخورد با روسیه طی دهه گذشته متهم کرد.
وی افزود: «فرانسه و آلمان به‌هرحال باید فکری اساسی در مورد اشتباهات گذشته خود کنند، مذاکرات در فرمت نرماندی راه را برای یک جنگی جدید که فاتح آن روسیه است هموار کرد. شاید زمان آن رسیده باشد که ورشکستگی در رویکرد سیاسی نسبت به شرق را بپذیریم و از نو شروع کنیم. استونی می تواند در این زمینه متحد خوبی باشد.»
دمیترو کولبا، وزیر امور خارجه اوکراین روز شنبه در توییتر از مواضع ماکرون انتقاد کرد و گفت که «دعوت به پرهیز از تحقیر روسیه تنها می تواند فرانسه و هر کشور دیگری را که اینگونه فکر می‌کند تحقیر کند. زیرا این روسیه است که خود را تحقیر می کند.»
یکی از تند‌ترین انتقادها به سخنان ماکرون از سوی مایکل مک‌فول، سفیر سابق آمریکا در روسیه در دوران ریاست جمهوری مطرح شد.
وی که اکنون استاد دانشگاه استنفورد است روز دوشنبه در توییتی نوشت: «پوتین در حال برنامه ریزی برای ضمیمه کردن سرزمین‌های تازه فتح شده به کشورش است. امیدوارم ماکرون برای تحقیر نکردن پوتین به اقدامات غیرقانونی آشکار تن ندهد. کسانی که در قرن بیست و یکم سرزمین‌هایی را به کشور خود الحاق می کنند نه تنها باید تحقیر شوند، بلکه باید جلوی آنها نیز گرفته شود.»
انتقادها تا آنجا پیش رفت که حتی برخی از حامیان امانوئل ماکرون نیز ضمن اعلام حمایت مجدد از اوکراین سخنان رئیس جمهوری فرانسه مبنی بر لزوم پرهیز از تحقیر روسیه را به چالش کشیدند.
هلن فن بیسمارک، مورخ و نویسنده اروپایی در توییتی نوشت: «آنچه مرا در مورد هشدار امانوئل ماکرون برای تحقیر نکردن روسیه آزار می دهد این نیست که این سخنان بعد از حوادث بوچا بی رحمانه به نظر می آید، بلکه به نظر نمونه دیگری از بحث در مورد روابط بلندمدت با روسیه است که گویی تحت تاثیر کوتاه مدت جنگ قرار نگرفته است.»
مجتبی رحمان از گروه اوراسیا این استدلال را مطرح کرد که اظهارات ماکرون به درک نادرستی از پیام رئیس جمهور فرانسه کمک می کند.
وی با انتشار توییتی تصریح کرد: «استفاده مکرر ماکرون از عبارت - روسیه نباید تحقیر شود - در حال شکل دادن به یک مشکل واقعی است. او باید دقیقاً منظورش را توضیح دهد. منتقدان این عبارت را اینگونه معنا می‌کنند که پوتین برای بازگشت به خانه به هدیه و کادو نیاز دارد، اما ماکرون هرگز چنین منظوری را در سخنانش نداشته است.»
وی افزود که صحبت در مورد روابط آینده با روسیه پس از پایان درگیری «مسئله ای بسیار انتزاعی و دور از دسترس است» و تا زمانی که کشتار غیرنظامیان و ویران کردن شهرها در اوکراین ادامه دارد نمی‌توان آن را مطرح کرد.
