بریکس؛ «عرصه بزرگ همکاری برد-برد» به‌جای «محفل کوچک با ذهنیت جنگ سرد»

 چهاردهمین اجلاس رهبران بریکس از 23 تا 24 ژوئن (2 تا 3 تیر) برگزار شد. این نشست «بیانیه پکن» را تصویب و منتشر کرد. با توجه به آنکه توسعه جهان وارد دوره جدیدی از تغییرات متلاطم و تحولات بی‌سابقه‌ای شده، انتشار «بیانیه پکن» از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

بیانیه پکن که نشان‌دهنده اجماع کشورهای بریکس است، 89 بار به «توسعه» و 105 بار به «همکاری» اشاره کرده است. همانطور که «شی جین پینگ»، رئیس جمهوری خلق چین خاطرنشان کرد، «کشورهای بریکس نه یک باشگاه بسته هستند و نه یک محفل کوچکِ انحصاری، بلکه یک خانواده بزرگ هستند که به یکدیگر کمک می‌کنند و شرکای خوبی برای همکاری برد-برد محسوب می‌شوند».

اتفاقاً همزمان با نشست بریکس، اجلاس سران اتحادیه اروپا در بروکسل برگزارشد و پس از آن اجلاس G7 و ناتو نیز برگزار خواهند شد. به زعم رسانه‌های آمریکا، دو اجلاس بعدی «وحدت بی‌سابقه» را در قبال «چالش‌های بزرگ» به تصویر می‌کشد و از «اردوگاه دموکراتیک غرب با محوریت آمریکا» محافظت می‌کند. این تعابیر باعث می‌شود افکار عمومی ناخودآگاه به دوران جنگ سرد برگردند، اما تفاوت روشنش این است که در نشست سران بریکس بر گشایش، فراگیری و همکاری برد-برد تاکید شد نه بلوک‌بندی انحصاری که یادآور دورانی مشمئزکننده است.

رئیس جمهور شی جین پینگ در شامگاه 24 ژوئن ریاست نشست «گفتگوی سطح بالا درباره توسعه جهانی» را به شیوه ویدئویی برعهده گرفت. این نشست در واقع سومین حضور مهم رهبر چین در طول مجامع بریکس بود.

در نشست «شیامن» یعنی پنج سال پیش، شی جین پینگ از رهبر پنج کشور دعوت کرد تا در گفتگو بین کشورهای بازارهای نوظهور و کشورهای در حال توسعه شرکت و مدل جدیدی از همکاری تحت عنوان «بریکس پلاس» را راه‌اندازی کنند.

آقای «شی» مکرراً نیت اصلی «بریکس پلاس» را بیان کرده که همانا بزرگتر کردن دایره دوستان بریکس و گسترده‌تر کردن شبکه شرکای آن است. در نشست گفت‌وگوی امسال، ترکیب «بریکس پلاس» قوی‌تر شده بود. علاوه بر اعضای بریکس، تعداد کشورهای شرکت کننده دعوت‌شده از 5 کشور به 13 کشور افزایش یافت. در میان آنها، اندونزی، تایلند، کامبوج، قزاقستان، فیجی، آرژانتین و سنگال به ترتیب ریاست دوره‌ای  گروه هفت، اَپک APEC، آسه آن، کشورهای مستقل مشترک المنافع، مجمع جزایر اقیانوس آرام، جامعه کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب و اتحادیه افریقا هستند.

شایان ذکر است که کشورهای بریکس سازوکار مشورتی ویژه‌ای را در خصوص موضوع خاورمیانه ایجاد کرده‌اند و «بیانیه پکن» که در این نشست منتشر شد، راه‌حل‌های سازنده‌ای را برای مسائلی مانند ایران و افغانستان مطرح کرد. پنج کشور بریکس بار دیگر تاکید کردند که موضوع هسته‌ای ایران باید از طریق راه‌های صلح آمیز و دیپلماتیک حل و فصل شود و ابراز امیدواری کردند تلاش‌های دیپلماتیک با هدف احیای برجام به موفقیت برسد. همچنین تاکید شد که همه طرف‌ها باید دولت کنونی افغانستان را برای دستیابی به آشتی ملی از طریق گفتگو و مذاکره تشویق کنند تا یک ساختار سیاسی گسترده و فراگیر به وجود آورند. این پیشنهادات به طور گسترده توسط کشورهای منطقه پذیرفته شده است.

کشورهای بریکس به عنوان نیروی مهم کشورهای در حال توسعه و اقتصادهای مهم  نوظهور، نفوذ فزاینده‌ای در امور بین‌المللی دارند. جمعیت کشورهای بریکس حدود 42 درصد از کل جمعیت جهان را تشکیل و حجم کل اقتصاد کشورهای بریکس حدود یک چهارم از کل حجم اقتصادی جهان را به خود اختصاص می‌دهد. بنا بر این کشورهای بریکس در صحنه بین‌المللی عاملی تعیین کننده‌ برای غلبه بر اپیدمی کرونا هستند و می‌توانند اعتماد به نفس و نیروی محرکه برای احیای اقتصاد جهان را تزریق کنند.

در مواجهه با تغییرات و اپیدمی قرن، کشورهای بریکس توافق کردند که باید همکاری خود را با سایر بازارهای نوظهور و کشورهای در حال توسعه تقویت کنند، مکانیسم بریکس را بیش از پیش ارتقاء دهند و صدای بلندتری از بریکس در مسائل مهم بین‌المللی و منطقه‌ای داشته باشند.

بگذاریم کیک همکاری بزرگتر و بزرگتر شود و نیروی توسعه و پیشرفت بیشتر و قدرتمندتری انباشته گردد.

باید از «عرصه عظیم» همکاری برد-برد برای مقاومت در برابر «محفل کوچک با ذهنیت جنگ سرد» بهره ببریم.