وضعیت رسانه‌ها و زنان افغانستان در یک‌سالگی ظهور طالبان/ فعالیت ۲۱۹ رسانه متوقف شده است

ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، در اولین نشست مطبوعاتی خود در روز ۱۷ اوت ۲۰۲۱، درست دو روز پس از سقوط کابل گفت: «تعامل با رسانه‌ها در چارچوب اصول و بر اساس اصول رسانه‌ای خواهد بود. ما می‌خواهیم همه رسانه‌های خصوصی آزاد و مستقل باشند».

فعالیت صد‌ها رسانه در افغانستان با اعمال محدودیت‌‌ طالبان و نیز بدلیل شرایط بد اقتصادی متوقف شده است. بر اساس آمار سازمان گزارشگران بدون مرز، از میان ۵۴۷ رسانه فعال در افغانستان تا کنون فعالیت ۲۱۹ رسانه متوقف شده است. 

همچنین طبق اعلام اتحادیه ژورنالیست‌های آزاد افغانستان، در یک سال گذشته بیش از ۱۳۰ پرونده خشونت علیه خبرنگاران ثبت شده، ۹۲ خبرنگار و کارمند رسانه بازداشت و زندانی، دو خبرنگار کشته و چهار تن دیگر زخمی شده اند.

صدها نفر از اهل رسانه در یک‌ سال گذشته به خاطر توقف گسترده فعالیت رسانه‌ها و ترس از حکومت طالبان، کشور را ترک کرده‌اند و بسیاری از ‌آن‌ها که به کشورهای همسایه افغانستان از جمله پاکستان پناه برده‌اند، در انتظار بررسی پرونده‌های خود توسط کشورهای اروپایی هستند.

مریم شاهی، خبرنگار که پس از سقوط کابل به پرتغال مهاجرت کرد، به یورونیوز می‌گوید: «الان خیلی از رسانه‌های داخل افغانستان تحت سانسور شدید هستند و تعداد زیادی هم سعی کردند رسانه‌های خود را در خارج از افغانستان اداره کنند البته این بستگی دارد که نهادهای حمایت از رسانه‌ها و آزادی بیان در کشورهای اروپایی چقدر از رسانه‌های افغان حمایت کنند».

او همچنین در مورد شرایط کاری خود در اروپا می‌گوید: «آینده من این‌جا مبهم است. حتی با وجود این‌که سال‌های زیادی است که به عنوان خبرنگار درحال فعالیت هستم، امیدی به فعالیت در رسانه‌های این‌جا ندارم چون زبان این مردم را هم بلد نیستم و فرصت این که مثل زبان مادریم بر زبان‌های اروپایی تسلط پیدا کنم را هم ندارم و این برای من برای کار در رسانه‌ها چالش بزرگی است».

هم‌چنین طبق اعلام حجت‌الله مجددی، رئیس اتحادیه ژورنالیست‌های آزاد افغانستان، با به قدرت رسیدن طالبان و توقف فعالیت رسانه‌های افغان حدود ۷ هزار نفر از اصحاب رسانه که ۲۱۰۰ نفر آن‌ها را زنان تشکیل می‌دهند، شغل خود را از دست داده‌اند.

محدودیت علیه زنان در رسانه‌ها با به کارگیری ماسک برای پوشاندن صورت در آوریل امسال بسیار واکنش برانگیز شد. البته رهبر طالبان در همان ابتدای به قدرت رسیدن این گروه در افغانستان طی فرمان‌هایی محدودیت‌هایی مثل حجاب اجباری را برا زنان وضع کرد و اکنون با بسته‌ماندن مدارس دختران در افغانستان این محدودیت‌ها بیشتر شده و باعث مهاجرت گسترده زنان فعال افغان از این کشور شده است.

صحرا کریمی فیلمساز و مستندساز، در گیرودار تهاجم طالبان از افغانستان خارج شد. فیلمی که او از خود و حال و هوای کابل در همان بحبوحه لحظات اولیه سقوط شهر به دست طالبان، در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد توجه بسیاری را به خود جلب کرد. 

وی در گفتگو با یورونیوز می‌گوید: « رفتن و ترک کردن افغانستان با ورود طالبان به کابل یک اجبار بود. من دوست نداشتم افغانستان را ترک کنم، چون تمام سال‌ها چه در ایران و چه در اروپا مهاجر بودم. دوست داشتم برای همیشه در افغانستان بمانم، کار کنم و در ساختن و بازسازی افغانستان سهم بگیرم. اما بازگشت دوباره طالبان به قدرت و شناخت خوب ما از بربریت، وحشی گری، قتل و نسل‌کشی طالبان، مرا مجبور به ترک وطن کرد».

طبق گزارشها افغان‌ها پس از نزدیک به ۹ سال با کنار گذاشتن سوری‌ها از صدر، بیشترین تقاضای جدید پناهندگی را در مقایسه با سایر ملیت‌‌ها به کشورهای اتحادیه اروپا ارائه کرده‌اند.