ادعای انگلیس: ایران از فرصت احیای برجام استفاده نکرد

جیمز کلورلی این ادعا را روز سه‌شنبه در نشست مجلس عوام انگلیس مطرح کرد و مدعی شد: برنامه‌ هسته‌ای ایران هرگز تا این اندازه پیشرفته نبوده است. ایران به تشدید فعالیت‌های اتمی خود ادامه می‌دهد و با این کار صلح و امنیت جهانی را به مخاطره می‌اندازد.

وی با بیان اینکه «ما به کار با دوستان و متحدان بین‌المللی ادامه می‌دهیم تا از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای جلوگیری کنیم» ادعا کرد: گزینه تعامل سازنده از طریق برجام در دست ایرانی‌ها است اما آن‌ها به طرز خیره‌کننده‌ای از این فرصت استفاده نکردند.

او در پاسخ به سووال «مایکل فبریکنت» نماینده‌ حوزه «میچ‌فیلد» درباره لزوم به‌کارگیری مکانیسم ماشه در برجام توسط انگلیس ادعا کرد که قضاوت مسئولان ایران در روند احیای برجام یک «شکست چشمگیر» بود. وی درباره تشدید تحریم‌ها علیه ایران هم گفت: ما این حق را برای خود محفوظ می داریم که اگر ایرانی‌ها روند دستیابی به سلاح هسته‌ای را متوقف نکنند، تحریم‌های بیشتری را وضع کنیم.

ایران پس از امضای برجام در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریم های ظالمانه، به عنوان کشوری مسئولیت پذیر، تعهدات خود را بدون عیب و نقص اجرا کرد و این مساله در ۱۶ گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تائید قرار گرفت. اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۱۷ (دی ماه ۱۳۹۵) و پس از چند اقدام مقدماتی، نهایتاً با اتخاذ مواضع مغایر با مفاد برجام، با خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از آن در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ می ۲۰۱۸)، در دو مرحله تحریم‌های ثانویه آن علیه ایران بازگردانده شد.

اجرای نامتوازنِ این توافق از یک طرف و فشارهای ناشی از اعمال و تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا از طرف دیگر، باعث شد تا یکسال پس از خروج آمریکا از برجام، نهایتاً در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ (۸ می ۲۰۱۹) شورایعالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی در راستای متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای با اعطای فرصت‌های ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ کند.

ایران تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند، فرصت دهد تا برای تحقق این وعده تلاش کنند. اما با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند، در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد. کاهش تعهدات ایران بر اساس مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت گرفت.

دولت دموکرات جو بایدن پس از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱، اقدام یکجانبه دولت سابق این کشور را برای خروج از توافق ایران و گروه ۱+۵ محکوم کرد اما تاکنون دربرابر هرگونه اقدام معتبر برای جبران رفتار نادرست گذشته کوتاهی کرده است.

این درحالیست که ایران با وجود بدعهدی طرف مقابل، حداکثر شجاعت و بصیرت خود را با موافقت برای مشارکت در مذاکرات وین با هدف حفظ توافق برجام نشان داد اما تجربه ماه‌ها مذاکرات در وین ثابت کرد کاخ سفید به دلیل مشکلات داخلی و فشار رژیم صهیونیستی قدرت تصمیم‌گیری برای بازگشت به توافق هسته‌ای را ندارد.

جمهوری اسلامی ایران تاکید دارد که اگر طرف آمریکایی واقع‌بینانه عمل کند، امکان دستیابی به توافق نهایی وجود دارد. توافق مد نظر ایران سندی است که علاوه بر تضمین طرف‌های مقابل به پایبندی، تحریم‌ها را به صورت موثر و قابل‌راستی آزمایی رفع کند.