بحران بزرگ در راه است؟
وال‌استریت ژورنال: تهران در حال جمع‌آوری ذخایر غیرمجاز اتمی نیست
در پی گزارش اخیر پیرامون کشف اورانیوم غنی شده با خلوص 84 درصد در ایران، یک دیپلمات ارشد اروپایی گفته اگر گزارش تأیید شود، این مسئله یک تحول جدی و بی‌سابقه خواهد بود.
بازرسان آژانس بین‌امللی اترژی اتمی اورانیوم غنی‌شده ۸۴ درصدی در ایران پیدا کردند. به نوشته وال‌استریت ژورنال این مقدار خلوص، نزدیک به سطح استفاده تسلیحاتی است. با این حال به گفته منابع دیپلماتیک این روزنامه، به نظر نمی‌رسد که تهران مشغول جمع‌آوری ذخایر غیرمجاز مواد اتمی باشد.
روز یکشنبه سه دیپلمات ارشد گفتند که بازرسان آژانس اتمی سازمان ملل متحد اورانیومی را در ایران یافتند که تا سطح کاربرد تسلیحاتی غنی‌سازی شده بود. این اکتشاف نگرانی‌ها در مورد برنامه‌های اتمی تهران را افزایش داده است. از اوایل سال ۲۰۲۱، ایران مواد غنی‌شده‌ای با خلوص ۶۰ درصد را تولید کرده است؛ اما به گفته این دیپلمات‌ها، مواد تازه کشف‌شده در سطح ۸۴ درصد بوده است. معمولاً درجه تسلیحاتی اورانیوم غنی‌شده را ۹۰ درصد می‌دانند. با این حال به دیپلمات‌ها اطلاع داده شد که به نظر نمی‌رسد ایران در حال ذخیره مواد ۸۴ درصدی باشد.
پیش‌تر نیز بلومبرگ این یافته آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را گزارش کرده بود. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اواخر روز یکشنبه اعلام کرد که از گزارش‌های رسانه‌ها در این مورد آگاه بوده و در حال مذاکره با ایرانی‌ها درباره نتایج کشف اخیر آژانس برای راستی‌آزمایی فعالیت‌های هسته‌ای ایران است.
معمولاً زمانی که تغییری در فعالیت‌های هسته‌ای دیده می‌شود، آژانس به کشورهای عضو گزارش می‌دهد اما هنوز چیزی ارائه نداده است. آژانس در بیانیه خود گفت که در صورت لزوم به کشورهای عضو اطلاع خواهد داد.
ایران از سال ۲۰۱۹ و یک سال پس از خروج ایالات متحده از توافق برجام، فعالیت هسته‌ای خود را گسترش داد. تلاش‌های بایدن برای احیای این توافق که اکثر تحریم‌های بین‌المللی علیه تهران را در ازای محدودیت‌های سخت‌گیرانه اما موقت بر فعالیت هسته‌ای ایران لغو می‌کند، به بن‌بست رسیده است.
طبق توافق برجام، ایران به مدت ۱۵ سال متعهد شد که اورانیوم را تنها تا 3.67 درصد غنی کند. اگر ایران عمداً شروع به تولید این میزان اورانیوم غنی‌شده کرده باشد، بحران بزرگی در مورد پرونده هسته‌ای این کشور خواهد بود. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که این مسئله، توجیهی برای اعلام رسمی پایان توافق هسته است. همچنین به گفته مقامات غربی، تأیید کشفیات آژانس، می‌تواند باعث ترغیب اسرائیل به حمله نظامی علیه برنامه هسته‌ای ایران شود.
یک دیپلمات ارشد یکی از سه کشور اروپایی مذاکره‌کننده بر سر برجام گفت: ما با شرکای خود در مورد یافته‌های آژانس، در تماس هستیم. اگر گزارش تأیید شود، این مسئله یک تحول جدی و بی‌سابقه خواهد بود.
مقامات ایرانی می‌گویند که همچنان به احیای برجام علاقه‌مند بوده اما شروطی مطرح کرده‌اند که آمریکا و اروپایی‌ها آن‌ها را غیر قابل قبول می‌دانند.
رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادعا کرده که ایران در حال حاضر ذخایر اورانیوم غنی‌شده‌ای دارد که در صورت خالص‌سازی این مواد به درجه تسلیحاتی، تهران مواد لازم برای ساخت چندین سلاح هسته‌ای را به دست می‌آورد. ایران همچنین در غیاب توافق برجام، برنامه‌های بلندپروازانه‌ای برای افزایش تولید سوخت هسته‌ای خود دارد.با این همه، مقامات ایرانی بارها گفته‌اند که ماهیت برنامه اتمی این کشور صلح‌آمیز است.
روز شنبه، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا در کنفرانس امنیتی مونیخ با همتایان انگلیسی، فرانسوی و آلمانی خود دیدار کرد تا درباره تشدید تنش هسته‌ای ایران گفتگو کند. به گفته منابع نزدیک، بخشی از گفتگوها به دلیل نگرانی در مورد تولید اورانیوم غنی‌شده با غنای بالا توسط ایران انجام شد.
آژانس در اوایل فوریه نیز گزارش داد که ایران در تأسیسات غنی‌سازی زیرزمینی فردو فعالیت‌های اتمی گزارش‌نشده دارد. در آن زمان، دو دیپلمات غربی گفتند که این فعالیت‌ها در تلاش برای تسریع تولید اورانیوم غنی شده انجام می‌گیرد.
ایران در گذشته نیز اورانیوم خود را تنها با اختلاف چند درصد از میزان اعلام‌شده غنی‌سازی می‌کرد. اخیراً هیچ موردی از سوی آژانس مبنی بر اختلاف فاحش درصد اعلام‌شده با مواد تولیدشده گزارش نشده بود.
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران روز یکشنبه به خبرگزاری دولتی ایرنا گفت: وجود ذرات اورانیوم بالای ۶۰ درصد در فرآیند غنی‌سازی به معنای انجام غنی‌سازی بالای ۶۰ درصد نیست.
