اروپا به آمریکا برای احیای مذاکرات دیپلماتیک اتمی با ایران فشار می آورد

وال استریت ژورنال نوشت: کشورهای اروپایی که از پیشرفت ایران در غنی سازی اورانیوم در سطوح نزدیک به درجه تسلیحات نگران شده اند، دولت بایدن را برای احیای مسیر دیپلماتیک با تهران تحت فشار قرار می دهند که امیدوارند به جلوگیری از بحران هسته ای احتمالی کمک کند.

  پس از 18 ماه مذاکره،  گفتگوها برای احیای توافق هسته ای در ماه اوت، شکست خورد، یعنی زمانی که تهران توافقی را رد کرد که تا حد زیادی مفاد توافق اولیه را احیا می کرد. 

 به گفته آژانس، ایران اکنون در حال انباشت اورانیوم 60 درصدی با غنای بالا است و اخیراً مقدار کمی مواد نزدیک به تسلیحات تولید کرده است.

مقامات اروپایی می گویند زمان برای رسیدگی دیپلماتیک به برنامه هسته ای ایران، رو به اتمام است، اما آنها نگران هستند که کاخ سفید این موضوع را به بعد از انتخابات 2024 موکول کرده باشد.  آنها اذعان کردند که هرگونه تلاش جدیدی برای جلوگیری از پیشرفت‌های هسته‌ای ایران ممکن است نتواند ایران را از دستیابی به سلاح در نهایت باز دارد.

احیای برجام از اهداف اصلی دولت بایدن و مقامات ارشد ایالات متحده بود.  مقامات می گویند واشنگتن همچنان طرفدار یک راه حل دیپلماتیک برای چالش هسته ای ایران است.  اما با نزدیک شدن به رقابت های ریاست جمهوری، دیپلمات های اروپایی می گویند که پس از ماه ها بحث، ایالات متحده  هیچ ابتکار جدیدی که بتواند منجر به گفتگو شود، ارائه نکرده است.  مقامات امریکا می گویند که ایده های مختلفی در حال بحث است.

 برای کاخ سفید، گشایش دیپلماتیک در مورد برنامه هسته‌ای ایران در زمانی که واشنگتن از قبل با جنگ اوکراین و تنش با پکن بر سر تایوان دست به گریبان است، خطرات سیاسی آشکاری را به همراه دارد.  البته حمایت کنگره از توافق با ایران پیش از اینکه ایران عملاً در مورد اوکراین در کنار روسیه قرار بگیرد و نوع برخوردش با اعتراضات پاییز، در حال تزلزل بود.

 این موضوع مقامات اروپایی را نگران کرده است که کاخ سفید ممکن است تصمیم گرفته باشد موضوع هسته ای ایران را برای باقی دوره اول ریاست جمهوری بایدن کنار بگذارد، مشروط بر اینکه ایران قاطعانه به سلاح هسته ای نزدیکتر نشود.  مقامات امریکایی اصرار دارند که اینطور نیست.

 مایکل سینگ، مدیر عامل مؤسسه واشنگتن و مدیر ارشد سابق امور خاورمیانه در موسسه واشنگتن، گفت: به نظر می رسد دولت بایدن «مسأله ایران را در اولویت نخست خود قرار نداده و امیدوار است که فعلاً به نقطه جوش نرسد». 

وی افزود:   تهران در عوض با پیشرفت‌های هسته‌ای خود پیش می‌رود و امید آمریکا را از بین می برد که این موضوع به سادگی به نفع سایر اولویت‌ها مانند اوکراین و تایوان کنار گذاشته شود.

 در ماه فوریه، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه، در مونیخ با همتایان خود از کشورهای تروئیکای اروپایی دیدار کرد.  آنها با نگرانی از اینکه ایران ممکن است برای تولید سوخت با درجه تسلیحات آماده شود، مقامات را به بررسی گزینه هایی برای مهار فعالیت ایران انتخاب کردند.

 مقامات امریکایی می گویند که بحث ها در مورد گزینه های احتمالی در واشنگتن با دیدگاه های متفاوت در مورد اینکه تلاش های دیپلماتیک مجدد چگونه باید باشد، ادامه دارد.

 در حالی که به نظر می رسد بازگشت به فاز تلاش ها برای احیای برجام در اروپا و ایالات متحده از روی میز خارج شده، دیپلمات ها می گویند که طیف وسیعی از احتمالات دیگر نیز وجود دارد.

 یکی از گزینه‌ها نوعی توافق موقت است که در آن ایران تولید اورانیوم غنی‌شده 60 درصد را متوقف می‌کند و به طور بالقوه ذخایر غنی‌شده خود را برای کاهش اندک تحریم‌ها کم کند.  

دولت بایدن، مانند دولت های قبلی، بارها گفته است که به ایران اجازه تولید سلاح هسته ای را نخواهد داد

برخی دیگر از یک توافق طولانی‌تر و نزدیک‌تر به برجام حمایت می‌کنند، در حالی که برخی از یک توافق که به طور قابل توجهی تغییر یافته نیز حمایت می کنند که می‌تواند به عنوان مثال، بندهای غروب در بحث فعالیت هسته‌ای ایران را به عقب بیاندازد.

جیک سالیوان هفته گذشته در اظهاراتی در مؤسسه واشنگتن گفت: «بهترین راه برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، توافق مؤثری است که آنها را از دستیابی به سلاح هسته‌ای باز دارد».

 مقامات امریکا می گویند که هنوز پیشنهادی تنظیم نکرده اند، زیرا اجماعی در مورد اینکه چه نوع طرحی می تواند برای تهران قابل پذیرش باشد و از نظر سیاسی در داخل کشور قابل اجرا باشد، وجود ندارد.  این باعث کلافگی اروپا شده است.

 مقامات اروپایی می‌گویند بدون پیشنهاد یا ایده‌هایی به همراه تاییدیه واشنگتن، تعامل با ایران در مورد هر نوع بحث معناداری درباره اینکه تهران ممکن است چه توافقی بخواهد و خطوط قرمز آن چیست، غیرممکن است.  

اروپا همواره نقش واسطه را در مذاکرات بازی کرده است، زیرا تهران به مقامات خود اجازه مذاکره مستقیم با واشنگتن را نخواهد داد.

ایران به طور علنی گفته است که هر نوع توافق موقت را رد خواهد کرد.  ایران نگرانی هایی دارد مبنی بر اینکه هر توافقی ممکن است توسط رییس جمهور جدید آمریکا لغو شود.  

با این حال، حداقل، یک توافق موقت می تواند به تهران اجازه دسترسی به برخی از ده ها میلیارد دلار درآمد صادرات نفتی اش را بدهد.

 مقامات ایرانی می گویند که همچنان از بازگشت به توافق 2015 حمایت می کنند، اگرچه تابستان گذشته آنها خواستار تضمین های بیشتری برای ماندگاری توافق پس از دوره اول ریاست جمهوری بایدن شدند و احیای این توافق را به مختومه شدن تحقیقات آژانس در مورد مواد هسته ای اعلام نشده کشف شده در ایران را متوقف مشروط کرد. در هفته های اخیر، ایران تا حدودی همکاری خود با اژانس را بهبود بخشیده است. 

 مقامات اسرائیلی همچنین مدتهاست که با توافق موقت به عنوان بدترین گزینه - پاداش دادن به ایران برای تبدیل شدن به یک کشور در آستانه سلاح هسته ای - مخالفت کرده اند.  برخی از مقامات اسرائیلی هشدار داده اند که با توجه به پیشرفت برنامه ایران، اکنون تنها گزینه نظامی احتمالاً می تواند ایران را از تولید سلاح هسته ای باز دارد.

 دولت بایدن، مانند دولت های قبلی، بارها گفته است که به ایران اجازه تولید سلاح هسته ای را نخواهد داد.  آقای.  سالیوان هفته گذشته گفت که رئیس جمهور "اقداماتی را که برای پایبندی به این بیانیه لازم است، از جمله با به رسمیت شناختن آزادی عمل اسرائیل، انجام خواهد داد."

 در همین حال، فرانسه، بریتانیا و آلمان به دنبال زنده نگه داشتن مسیر دیپلماتیک با ایران هستند.  در ماه مارس، مقامات ارشد اروپایی در اسلو با علی باقری کنی، مذاکره کننده ارشد هسته ای ایران، دیدار کردند.  کشورهای اروپایی به طور علنی گفتند که این یک جلسه مذاکره نیست، اما افراد درگیر در این مذاکرات گفتند که در مورد چگونگی رفع انسداد دیپلماسی هسته‌ای گفتگو کرده‌اند.

 کشورهای اروپایی همچنین به دنبال ایجاد یک بازدارندگی معتبر در برابر هرگونه اقدام ایران برای تولید مواد با درجه تسلیحات 90 درصد هستند.  مقامات اسرائیلی در مواقعی اشاره کرده اند که در صورت عبور ایران از این خط قرمز، ممکن است دست به اقدام نظامی بزنند.

 ماه گذشته، سه کشور اروپایی، 10 عضو غیر دائم شورای امنیت را گرد هم آوردند و آنها را در جریان مکانیسم ماشه که امکان اعمال مجدد تحریم های بین المللی علیه ایران را فراهم می کند، قرار دادند.