خبرگزاری الجزیره:
مرگ پریگوژین مشکلات پوتین را تمام نخواهد کرد!
خبرگزاری الجزیره نوشته که مرگ پریگوژین اشتباهات محاسباتی پوتین را اصلاح نخواهد کرد. در این مطلب آمده که شورش واگنر نشانه تنش‌های درون نخبگانی روسیه بود که مرگ رهبر گروه واگنر قطعاً به معنای از بین رفتن این تنش‌ها نمی‌تواند باشد.
چندی پیش ویلیام برنز رئیس سازمان سیا در پاسخ به پرسشی درباره آینده یوگنی پریگوژین رئیس گروه واگنر- که به تازگی شورشی را در روسیه انجام داده بود- هشدار داد که «ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه کسی است که به طور کلی فکر می‌کند انتقام غذایی است که بهتر است سرد سرو شود». در 23 اوت یعنی دقیقاً دو ماه پس از شورش کوتاه‌مدت پریگوژین و گروهش، یک جت شخصی در روسیه سقوط کرد که طبق گزارش‌های منتشر شده رئیس گروه واگنر نیز در هواپیما بود.
برخی از مردم و رسانه‌ها در روزهای اخیر ویلیام برنز را به خاطر پیش‌بینی مرگ پریگوژین مورد ستایش قرار داده‌اند، اما برای بسیاری از ناظران سیاسی روسیه این موضوع چندان شگفت‌انگیز و غافلگیرکننده نبود. پوتین سابقه طولانی در حذف کردن کسانی دارد که به نظر او خائن هستند.
پوتین در طول زندگی سیاسی خود به وضوح نشان داده که برای وفاداری بیش از هر چیز دیگری ارزش قائل است. در دهه 1990 زمانی که او معاون شهردار سن‌پترزبورگ بود، وقتی آناتولی سوبچاک شهردار آن زمان در رقابت انتخاباتی مجدد شکست خورد، پوتین پیشنهاد کار برای رقیب سوبچاک را رد کرد و گفت: «بهتر است آدم به خاطر وفاداری به دار آویخته شود، تا این‌که برای خیانت پاداش بگیرد». در سال ۲۰۱۶ هم وقتی در مصاحبه‌ای از او پرسیده شد که چه چیزی را نمی‌توان بخشید؛ پاسخ او واضح و فوری بود: «خیانت».
از زمانی که پوتین در سال 2000 قدرت را در دست گرفته، بسیاری از کسانی که با او مخالفت کرده‌اند، به طور مرموزی جان خود را از دست داده‌اند: از ژنرال الکساندر لبد فرماندار محبوبی که به عنوان رقیب احتمالی پوتین در نظر گرفته می‌شد و در سقوط هلیکوپتر در سال 2002 جان باخت، تا الیگارش بوریس برزوفسکی، که پس از تبعید در لندن مخالفان پوتین را تامین مالی می‌کرد و در سال 2013 در یک شرایط مشکوک درگذشت.
هدف قرار دادن جاسوسان سابق الکساندر لیتویننکو در لندن در سال 2006 و سرگئی اسکریپال در سالزبری در سال 2018 نشان داد که پوتین حتی حاضر است خشم بین‌المللی را نیز برای انتقام به جان بخرد. یکی از مردانی که از سوی مقامات بریتانیا مظنون به قتل لیتویننکو بود، در روسیه به دلیل «خدماتش به میهن» مورد تجلیل قرار گرفت.
تهاجم تمام‌عیار پوتین به اوکراین در فوریه 2022 تسویه‌حساب‌های دولتی را بیشتر کرده است. در این زمینه در یک سال و نیم گذشته یک رشته مرگ مشکوک در میان مقامات و بازرگانان، نه تنها در روسیه بلکه حتی در خارج از این کشور نیز روی داده است. از افتادن مردم از پنجره‌ها و کشتی‌ها گرفته تا کشته شدن تمام خانواده‌ها– و ماجراهای مرموز افراد مشهوری که مرده پیدا شده‌اند، حتی به موضوع یک پادکست نیز تبدیل شده است.
شورش پریگوژین نه تنها او را از چشم پوتین انداخت، بلکه موجی از اخراج مقامات نظامی را نیز موجب شد. ژنرال سرگئی سوروویکین که پریگوژین علناً او را- برخلاف سایر فرماندهان و مقامات دفاعی روسیه- ستایش کرده بود، پس از شورش واگنر ناپدید شد. در صبح روز 23 اوت، گزارش‌هایی مبنی بر برکناری رسمی او از ریاست نیروی هوایی منتشر شد.
ژنرال دیگری که در این مدت برکنار شده، ایوان پوپوف بود که او نیز پس از انتشار یک فایل صوتی ضبط‌شده توسط یک قانونگذار روسی که در آن از ارتش انتقاد می‌کرد، دیگر دیده نشده است.
در حالی که هنوز مشخص نشده که چه اتفاقی بر جت خصوصی حامل پریگوژین حادث شده- و ممکن است هرگز حقیقت روشن نشود- اما با این حال مشخص است که برای کرملین چندان مهم نیست که مردم در مورد آن صحبت می‌کنند.
در حالی که رسانه‌ها و موسسات دولتی روسیه اغلب از گزارش‌های مرگ‌ها و ترورهای مشکوک طفره می‌روند، ولی رسانه‌های روسیه در این مدت سقوط هواپیمایی را که طبق گزارش‌ها منجر به کشته شدن پریگوژین شده، به خوبی پوشش داده‌اند. مقامات نیروی هوایی روسیه به سرعت فهرست مسافران این جت را منتشر کردند، و این در حالی است که بر خلاف موارد مشابه ناظران اجازه نزدیک شدن به محل سقوط هواپیما را نیز داشتند.
کرملین آشکارا در تلاش است پیامی را به بقیه نخبگان روسیه منتقل کند- که در یک سال و نیم گذشته شاهد و باعث تنش‌ها و حتی مخالفت‌های آشکاری با جنگ اوکراین بوده‌اند. القا و انتقال ترس، راه و روش اصلی پوتین برای تضمین انسجام داخلی و اطاعت مقامات دولتی است، اما با این حال او نشان داده که از القاب ترس هم می‌تواند به مراتب فراتر برود.
نارضایتی در بین صفوف نیروهای نظامی در حال افزایش است و بعید است که قتل پریگوژین آن را متوقف یا سرکوب کند. نخبگان اقتصادی نیز به دلیل فشارها و دشواری‌های حاصل از تحریم‌های غرب ناراضی هستند و به نظر می‌رسد پایانی برای جنگ اوکراین نیز نمی‌توان متصور بود. فرار سرمایه، کرملین را مجبور کرده برای مهار الیگارش‌های روسی به اقدامات سنگین متوسل شود و در این راستا برخی از دارایی‌های آن‌ها را مصادره کرده و در برخی موارد دیگر هم آن‌ها را برای انتقال ثروتشان به کشور تحت فشار قرار دهد.
اخیراً، سقوط روبل، دولت روسیه را مجبور کرده است که اقدامات اقتصادی غیرمحبوبی از قبیل کنترل سرمایه به روش‌های نرم مانند افزایش نرخ بهره را در دستور کار قرار دهد. در این راستا از صادرکنندگان خواسته شده است برای حمایت از روبل، ارزهای خارجی خود را بفروشند و کرملین نیز اعلام کرده است که از صادرکنندگانی که به عنوان ناسازگار شناخته شوند، اقدام خواهد کرد.
بحران اقتصادی نه تنها ثروتمندان روسیه، بلکه طبقه متوسط و فقیر را نیز تحت تأثیر قرار داده است. در این میان حمایت از نیروهای بسیج‌شده و خانواده‌های آن‌ها میلیاردها دلار از خزانه دولت را کاهش می‌دهد، و این یعنی که اقدامات حمایتی اجتماعی موقتی برای فقرا ممکن است برای مدت طولانی ادامه پیدا نکند.
بخشی از معامله پوتین با مردم روسیه تامین امنیت، ثبات و حداقل سطح آسایش اجتماعی‌اقتصادی بود. همه این‌ها اکنون به سرعت در حال تبخیر هستند.
تسویه حساب خونین و احساس ناامنی فزاینده ناشی از حملات مداوم پهپادهای اوکراینی و عملیات خرابکارانه در خاک روسیه، یادآور خاطرات بد مردم از دهه 1990 است- که مردم عادی روسیه از دست جنایات سازمان‌یافته و حملات تروریستی درگیر وحشت مداوم شده بودند.
به نظر می‌رسد که حساب‌های پوتین دارد غلط از آب درمی‌آید و او در آستانه شکست قرار گرفته است. تهاجم تمام‌عیار به اوکراین یک اشتباه محاسباتی بزرگ بود. پوتین ممکن است متوجه این واقعیت نشده باشد، اما بسیاری از اطرافیان او این‌گونه نیستند. سرنوشت پریگوژین نشان می‌دهد که چگونه جنگی که پوتین به راه انداخت می‌تواند نزدیک‌ترین متحدان را هم به مرگبارترین دشمنان تبدیل کند.
