جنگ‌هایی که وقوع‌شان در آینده به نظر قطعی است

کوین میلر نوشت: وینستون چرچیل زمانی گفته بود که «جنگ کاتالوگی کلی از اشتباهات بزرگ است»؛ و با مرور رویدادهای سال‌های اخیر به نظر می‌رسد که تعریفی بهتر از «کاتالوگ اشتباهات بزرگ» برای این سال‌ها نمی‌توان یافت- [که به این معناست که رویدادهای سال‌های اخیر تعریفی بهتر از جنگ نمی‌توانند داشته باشند یا به عبارت بهتر همسان با تعریفی هستند که از جنگ وجود دارد]. برای همین هم هست که در سال‌های اخیر روز به روز جهان به درگیری جهانی نزدیک و نزدیک‌تر شده، تا جایی که این روزها به نظر می‌رسد که از دوران جنگ سرد به بعد نزدیک‌تر از هر زمان دیگری به یک جنگ همگانی و جهانی هستیم. بنابراین بدون هیچ مقدمه‌ای، جنگ‌هایی را که به احتمال زیاد در بازه زمانی ده سال آینده شاهد خواهیم بود، مروری کلی می‌کنیم.

جنگ هند و پاکستان

از سال ۱۹۴۷ که هند و پاکستان از هم جدا شده و تبدیل به کشورهای جداگانه‌ای شده‌اند، چهار بار شاهد جنگ و درگیری بین این دو کشور بوده‌ایم- که البته بیشتر آن‌ها بر سر منطقه مورد مناقشه کشمیر بوده است. با این که جنگ آخر این دو قدرت منطقه‌ای در سال ۱۹۹۹ به کشته شدن حدود ۱۰۰۰ نفر منجر شد، اما کتمان نمی‌توان کرد که جنگ آینده بین این دو کشور به احتمال زیاد فاجعه‌بار خواهد بود؛ آن هم این به این دلیل که هم هند و هم پاکستان قدرت‌های هسته‌ای هستند- که در این میان هر دو بیش از صد سلاح هسته‌ای دارند و این یعنی اگر یک رویارویی تمام‌عیار هسته‌ای روی دهد، هر دو کشور از روی نقشه محو خواهند شد. با این حال این بدترین سناریوی ممکن نیست و دانشمندان پیش‌بینی می‌کنند که در صورت وقوع چنین جنگی تشعشعات باعث از بین رفتن محصولات کشاورزی در سراسر آسیا شده و قحطی جهانی را موجب خواهد شد- که این هم می‌تواند به بهای جان میلیاردها نفر تمام شود. در این میان حتی اگر درگیری هسته‌ای را هم از روی میز احتمالات حذف کنیم؛ جنگ پاکستان با بیش از ۷۰۰۰۰۰ سرباز و هند با بیش از ۱.۴ میلیون سرباز تلفات میلیونی و ویرانی عظیمی را باعث خواهد شد.

جنگ داخلی مکزیک

چند سال پیش وقتی ۴۳ دانشجو توسط یکی از کارتل‌های محلی مواد مخدر در یکی از شهرهای مکزیک به قتل رسیدند؛ یکی از بزرگ‌ترین رسوایی‌های سیاسی مکزیک به منصه ظهور رسید. در نگاه اول، این اتفاق هم فصل وحشتناک دیگری از کتاب جنگ باندهای مواد مخدردر مکزیک بود که در ۱۵ سال اخیر بیش از ۲۰۰۰۰۰ قربانی داشته است. با این حال وقتی فاش شد که شهردار آن شهر دستور ربودن آن دانشجویان را به کارتل مواد مخدر داده و ربوده‌شدگان همگی از منتقدین و مخالفان شناخته‌شده او بودند، یک رسوایی سیاسی دراماتیک کلید خورد و مکزیکی‌هایی را که گمان می‌بردند دولت فاسد این کشور توان مقابله با کارتل‌های مواد مخدر را ندارد، به یقین کامل رساند و بدترین ترس‌هاشان را تائید کرد. حالا در چند سالی که از آن اتفاق گذشته؛ رشد بی‌رویه تورم و فقر نیز به نارضایتی‌ها اضافه کرده است تا این کشور همواره در آستانه اعتراضات توده‌ای خشن و حتی جنگ داخلی به نظر برسد. اتفاقی که اگر روی دهد و ارتش، مخالفان سیاسی و کارتل‌های مواد مخدر رو در روی هم قرار گیرند، از همین الان مشخص است که چه هرج و مرجی روی خواهد داد.

پکن و کرملین مدت‌هاست که بر سر منطقه سرد و متروک سیبری- که شاید کمتر فرد عاقلی در دنیا بخواهد در آن‌جا زندگی کند- با هم تنش‌هایی دارند

جنگ چین و روسیه

پکن و کرملین مدت‌هاست که بر سر منطقه سرد و متروک سیبری- که شاید کمتر فرد عاقلی در دنیا بخواهد در آن‌جا زندگی کند- با هم تنش‌هایی دارند. منطقه‌ای که اگر چه طبق کنوانسیون پکن از سال ۱۸۶۰ به روسیه تعلق دارد، اما پیش از آن تاریخ متعلق به چین بود و حالا هم به نظر می‌رسد که این قدرت آسیایی خواهان بازگرداندن آن شده است. چین بخش‌های زیادی از منابع و معادن غنی سیبری را خریداری کرده و از سوی دیگر شمار زیادی از شهروندانش را هم برای زندگی به این منطقه فرستاده است- که این اقدامات نگرانی کرملین را برانگیخته است. با این حال هر گونه تهدیدی از سوی روسیه علیه این شهروندان چینی بهانه لازم را برای مداخله به چین خواهد داد- که با ارتش ۲.۳ میلیون نفری خود غیر قابل دفاع به نظر می‌رسد. البته به شرطی که روسیه نخواهد دست به تسلیحات هسته‌ای برده و با استفاده از ۷۰۰۰ سلاح هسته‌ای خود چین را از روی نقشه پاک کند.

اتیوپی و مصر

از دوران مصر باستان تا جمهوری عربی مدرن، مصر همیشه برای بقا به آب رود نیل متکی بوده و بنابراین تعجبی ندارد که بخواهد با کشوری که منبع آب‌شان را تهدید می‌کند، جنگی را آغاز کند. دریاچه تانا در اتیوپی یکی از دو منبع رود نیل است و اتیوپی به تازگی تلاش کرده از منابع آبی‌اش استفاده حداکثری بکند. این کشور از سال ۲۰۱۱ ساخت سدی با ارتفاع ۱۵۰ متر را آغاز کرده که قرار است بخش اعظم برق کشور را تامین کند و این یعنی اتیوپیایی‌ها به دنبال سهم خود از منابع آبی نیل هستند که البته برای مصر وحشتناک خواهد بود و برای همین هم تهدید کرده که برای حفظ امنیت آبی کشور دست به بمباران این سد خواهد زد.

ایران و عربستان

شاید جنگ سرد با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ به پایان رسیده باشد، اما خاورمیانه هم جنگ سرد خودش را دارد. ایران و عربستان سعودی رقبای سرسختی هستند و رقابت این دو کشور کلید درک منازعات خاورمیانه است. رقابت [و در مواقعی هم دشمنی] آشکاری که در سال ۱۹۷۹ با انقلاب مردمی ایران آغاز شد که با سرنگونی شاه و تشویق مسلمانان و به خصوص شیعیان جهان به قیام به مذاق پادشاهی سنی عربستان سعودی خوش نیامد و این آغاز تنش چند ده ساله‌ای بود که با اتفاقات متعددی در زمینه ژئوپلیتیک جهانی از قبیل فروپاشی لبنان، بهار عربی، جنگ داخلی یمن، تحریم قطر و جنگ‌های نیابتی متعددی در سوریه، یمن و عراق تشدید شده است. ایران و عربستان البته در حال حاضر با میانجیگری چین روابط خوبی با هم دارند، اما با توجه به این واقعیت که این دو ملت روز به روز قدرتمندتر می‌شوند، به نظر می‌رسد که دیر یا زود، بروز درگیری میان این دو کشور اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.

کره شمالی و آمریکا

این یکی جنگ هم روز به روز دار اجتناب‌ناپذیرتر می‌شود. جنگی که البته در روزگار ریاست‌جمهوری ترامپ با تهدیدهای توئیتری او و در ادامه هم با هدف‌گیری موشک‌های کره شمالی به سوی سئول و توکیو نزدیک‌تر از همیشه شده بود. البته به عقیده کره شمالی، جنگ خیلی وقت است که شروع شده و در واقع کره شمالی و آمریکا همین حالا هم در حال جنگ هستند. برای همین هم هست که دیکتاتور کره شمالی سلاح‌های ضد هوایی خود را به سواحل شرقی منتقل کرده و در عین حال تهدید کرده هواپیماهای کره جنوبی و ژاپن را اگر به مرزهای کره شمالی نزدیک شوند- حتی اگر وارد حریم هوایی کره شمالی نشوند- سرنگون خواهد کرد. در کل در این زمینه می‌توان گفت که اگر کره شمالی دست به آغاز جنگ بزند، نیروهای متحد آمریکا، ژاپن و کره جنوبی بر نیروهای این کشور چیره خواهند شد، اما اگر آمریکا نقش متجاوز را به عهده بگیرد، احتمالاً پای چین هم به کارزار باز خواهد شد و این می‌تواند خونریزی را تا سطح جنگ جهانی دوم تشدید کند. نکته جالب این که درگیری آمریکا و کره شمالی حتی بدون ورود چین به منازعه نیز خونین خواهد بود. به هر حال کره شمالی به عنوان یک دیکتاتوری نظامی به طور بالقوه توانایی جذب ۴.۸ میلیون سرباز را در هر زمان دارد- که این اتفاق می‌تواند منجر به خون‌ریزی‌های گسترده در شبه جزیره کره شود و در این بین احتمال پرتاب یک بمب هسته‌ای به سئول یا توکیو را نیز نباید از نظر دور نگه داشت.

جنگ‌های مهم دیگر

جنگ داخلی ونزوئلا، جنگ روسیه و ناتو و البته جنگ دریای چین جنوبی دیگر درگیری‌هایی هستند که به احتمال زیاد در ده سال آینده امکان وقوع دارند. در این میان جنگ اوکراین و پیوستن چند کشور اسکاندیناوی به ناتو- که باعث گسترش اعضای این پیمان شده- احتمال درگیری کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی با روسیه را تا حد و اندازه اجتناب‌ناپذیر بودن بالا برده است.

دریای چین جنوبی نیز به عنوان منطقه‌ای که ۱۰ درصد از شیلات و ده‌‌ها میلیارد بشکه از نفت جهان را در خود دارد، منطقه‌ای غنی از منابع گوناگون است که چین با درک این ارزش و اهمیت ادعای مالکیت آن را دارد و این می‌تواند تهدیدی مستقیم برای سایر کشورهای منطقه از قبیل مالزی یا فیلیپین باشد- که به خصوص این دومی به واسطه پیمان حمایت و دفاع متقابل که با آمریکا منعقد کرده، می‌تواند برای اولین بار در تاریخ ایالات متحده و چین را در مقابل هم قرار دهد.