ناآرامی در ونزوئلا در پی اعلام پیروزی نیکلاس مادورو

پس از آن که مقامات انتخاباتی ونزوئلا نیکلاس مادورو، رهبر این کشور را بطور رسمی پیروز انتخابات ریاست جمهوری اعلام کردند، اعتراضات گسترده‌ای در چندین شهر ونزوئلا برگزار شد و معترضان مادورو را به تقلب متهم کردند.

 در کاراکاس پایتخت، نیرو‌های امنیتی روز دوشنبه برای متفرق کردن انبوه جمعیت معترضان از جمله در نزدیکی کاخ ریاست جمهوری، از گاز اشک‌آور استفاده کردند.

در این اعتراضات مردم در حالی که بر قابلمه‌ها می‌کوبیدند، در خیابان‌های اصلی شروع به راهپیمایی کردند و به گفته سازمان حقوق بشری PROVEA در ونزوئلا، گروه‌های مسلح حامی مادورو در برخی مناطق به سمت شرکت کنندگان در این اعتراضات مسالمت‌آمیز تیراندازی کردند.

در شهر کورو، مرکز ایالت ساحلی فالکون، تظاهرکنندگان مجسمه مادورو را سرنگون کردند و این گمان وجود دارد که با تداوم این اعتراضات، موج جدیدی از ناآرامی‌ها در این کشور آغاز شود.

یکی از اعضای اپوزیسیون نیز در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرد که نیرو‌های امنیتی ونزوئلا پس از صدور حکم بازداشت، دو بار تلاش کرده‌اند که وارد سفارت آرژانتین در کاراکاس شوند؛ یعنی جایی که او و پنج نفر دیگر از ماه مارس پناهنده شدند.

مرکز نظارت بر مناقشات در این کشور (Venezuelan Conflict Observatory) اعلام کرد که ۱۸۷ اعتراض را در ۲۰ ایالت ثبت کرده است.

تا کنون نیز دست‌کم دو نفر یا در ارتباط با شمارش آرا یا در جریان اعتراضات کشته شدند؛ یکی در شب شمارش آراء در ایالت مرزی تاچیرا و دیگری روز دوشنبه در اعتراضات شهر ماراکای.

در سال‌های قبل، هر نوع تظاهرات خیابانی توسط ارتش این کشور که همواره حامی مادورو و سلف او هوگو چاوز بوده، سرکوب شده است.

شامگاه دوشنبه نیز نیکلاس مادورو اعلام کرد دولتش «می‌داند چگونه با این وضعیت مقابله کند و کسانی که خشونت‌طلب هستند را شکست دهد». او بدون ارائه مدرک ادعا کرد که اکثر معترضان، جنایتکارانی پر از نفرت هستند و این اعتراضات در ایالات متحده طراحی شده است.

با این وجود ایلان ماسک، میلیارد آمریکایی و مالک شرکت‌هایی همچون ایکس و تسلا، با انتشار ویدئویی که حکایت از سرپیچی بخشی از اعضای گارد ملی ونزوئلا از دستورات مادورو برای سرکوب مردم داشت، نوشت: «اگر ارتش از اراده مردم حمایت کند، کار برای مادورو تمام است.»

خورخه رودریگز، قانونگذار حزب حاکم و مدیر ستاد انتخاباتی مادورو، از هواداران خود خواست تا در حمایت از دولت راهپیمایی کنند.

ولادیمیر پادرینو، وزیر دفاع این کشور نیز نسبت به تکرار «رویداد‌های وحشتناک سال‌های ۲۰۱۴، ۲۰۱۷ و ۲۰۱۹ میلادی» هشدار داد. در آن سال‌ها صد‌ها نفر از معترضان به سیاست‌های دولت که به خیابان‌ها آمده بودند، کشته شدند.

در حالی که مادورو و «شورای ملی انتخابات» بر صحت این انتخابات اصرار دارند، اپوزیسیون می‌گوید که نمایندگانش قادر به ورود به مقر شورای ملی انتخابات (CNE) در هنگام شمارش آرا نبودند و مقامات انتخاباتی نیز مانع از بررسی آرای بیشتر شده‌اند.

دولت نیکلاس مادورو تقریباً تمام نهاد‌های دولتی از جمله «شورای ملی انتخابات» را کنترل می‌کند. این شورا پیش از این در سال ۲۰۱۷ میلادی توسط یک شرکت نرم‌افزاری که فناوری رای‌گیری را ارائه می‌دهد، به دستکاری در ارقام مشارکت متهم شده بود.

بیش از ۶ میلیون رای در حمایت از اپوزیسیون

ائتلاف اپوزیسیون به رهبری «ماریا کورینا ماچادو» پیروزی مادورو را رد کرد.

ماچادو همچنین ادموندو گونزالس، رقیب مادورو در این انتخابات، ادعا کردند که کمپین آن‌ها آرای کافی برای تایید پیروزی گونزالس را جمع‌آوری کرده است.

آن‌ها روز دوشنبه اعلام کردند که کپی بیش از ۷۳ درصد از برگه‌های رای‌گیری را به دست آورده‌اند که نشان می‌دهد بیش از ۶ میلیون رای به نفع گونزالس و تنها ۲.۷ میلیون رای برای مادورو در صندوق‌ها ریخته شده است. بر همین اساس، هر دوی آن‌ها خواستار برگزاری تظاهرات سراسری بیشتر در روز سه‌شنبه شدند.

در ونزوئلا شاهدانی که برای نظارت بر شمارش آرا گماشته می‌شوند، حق دارند یک کپی از نتایج شمارش آرا توسط هر دستگاه رای‌گیری را داشته باشند.

نمایندگان اپوزیسیون می‌گویند با نزدیک شدن به پایان روز انتخابات، از کار شماری از ناظران در پیگیری شمارش آرا ممانعت شده و در برخی مراکز نیز آرای شمرده شده، چاپ نشده است.

با این وجود خورخه رودریگز، معاون مجلس ملی ونزوئلا که یک نهاد وفادار به مادورو است، با رد ادعای اپوزیسیون اعلام کرد: «نتایج شمارش رسمی ۸۰ درصد آرا نشان می‌دهد که مادورو با کسب ۵۱.۲ درصد آرا پیشتاز است و ادموندو نیز ۴۴.۲ درصد آراء را به دست آورده است.»

ماچادو و گونزالس بخشی از یک اپوزیسیون متحد هستند که بر اختلافات خود غلبه کردند و ائتلافی به نام «پلتفرم واحد دموکراتیک» تشکیل دادند. پیش از رای گیری روز یکشنبه و با اتکا به نتایج نظرسنجی‌ها، کمپین آن‌ها بزرگترین چالش برای حکومت مادورو تلقی می‌شد.

دولت نیکلاس مادورو تقریباً تمام نهاد‌های دولتی از جمله «شورای ملی انتخابات» را کنترل می‌کند. این شورا پیش از این در سال ۲۰۱۷ میلادی توسط یک شرکت نرم‌افزاری که فناوری رای‌گیری را ارائه می‌دهد، به دستکاری در ارقام مشارکت متهم شده بود

واکنش دیگر کشور‌های جهان

ایالات متحده روز دوشنبه ضمن حمایت از گروه‌های جامعه مدنی ونزوئلا و مخالفان، از دولت ونزوئلا خواست تا «فورا» اطلاعات روشنی درباره نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری منتشر کند.

مقامات دولت بایدن مادورو را به «دستکاری در انتخابات» متهم کردند. آن‌ها هیچ اقدام تنبیهی جدیدی را اعلام نکردند، اما در را برای تحریم‌های اضافی باز گذاشتند.

دو منبع نیز به خبرگزاری رویترز گفتند که ایالات متحده در حال هماهنگی با متحدان منطقه‌ای برای پاسخ است. این کشور همچنین در حال حار با شرکای بین‌المللی خود درباره عواقب احتمالی این انتخابات برای دولت مادورو است.

برزیل لحن ملایم‌تری داشت و وزارت خارجه آن گفت که منتظر انتشار داده‌های تفکیک شده توسط شورای ملی انتخابات است که گامی اساسی برای شفافیت، اعتبار و مشروعیت نتایج انتخابات محسوب می‌شود.

اتحادیه اروپا نیز خواستار شفافیت در مورد داده‌های این انتخابات شد.

انتقاد سیاستمداران دیگر کشور‌های منطقه نیز باعث شد که دولت ونزوئلا اعلام کند که کارکنان دیپلماتیک آرژانتین، شیلی، کاستاریکا، پرو، پاناما، جمهوری دومینیکن و اروگوئه را اخراج می‌کند؛ زیرا آن‌ها «دولت‌های دست راستی تابع واشنگتن» هستند که «مواضع ایدئولوژیک فاشیستی دارند».

ایلان ماسک ویدئوی دیگری را نیز منتشر کرد که در آن مادورو خطاب به ایلان ماسک که او را «دشمن سرسخت» خود می‌خواند، اعلان جنگ می‌کند. مادورو در این ویدئو ادعا می‌کند که ایلان ماسک می‌خواهد با موشک‌های فضایی خود به ونزوئلا حمله کند.

ماسک ضمن نشر دوباره این سخنان می‌نویسد: «الاغ بیشتر از مادورو می‌داند.»

ناظران محدودی که اجازه نظارت بر رای گیری را داشتند؛ از جمله مرکز غیرانتفاعی کارتر و سازمان ملل متحد نیز از کمیسیون انتخابات این کشور خواستند تا نتایج دقیق رای گیری را بطور واضح منتشر کند.

این گمان وجود دارد که نتیجه اعلام شده برای این انتخابات، منجر به مهاجرت بیشتر ساکنان ونزوئلا به دیگر کشور‌های قاره آمریکا از جمله ایالات متحده شود.

در دوران ریاست جمهوری مادورو، بیش از ۸ میلیون ونزوئلایی به دلیل گسترش بی‌سابقه فقر و سوءمدیریت اقتصادی کشور را ترک کردند.

هزاران نفر از آن‌ها به سمت مرز ایالات متحده حرکت کردند و نتایج یک نظرسنجی که در ماه ژوئن انجام شد نیز نشان داد که یک سوم جمعیت در حال بررسی موضوع خروج از کشور، در صورت اعلام پیروزی دوباره مادورو در این انتخابات هستند.

پیروزی مادورو، به معنای آغاز سومین دوره شش ساله متوالی ریاست جمهوری او و ادامه ایدئولوژی پوپولیستی چپ‌گرای هوگو چاوز خواهد بود.

چاوز تا زمان مرگش در سال ۲۰۱۳ میلادی به مدت ۱۴ سال بر ونزوئلا حکومت کرد. او می‌گفت که سیاست‌های اصلی حکومتش، ملی‌سازی و توزیع مجدد ثروت عظیم نفتی میان حاشیه‌نشین‌ترین و فقیرترین جوامع همچنین تلاش مداوم برای محافظت از حکومت ونزوئلا در برابر قدرت‌های «امپریالیستی» بود.

با این وجود نتیجه حکومتداری او و مادورو تحت عنوان این سیاست‌ها باعث شد که کشور نفت‌خیز ونزوئلا در چند سال گذشته یکی از بدترین سقوط‌های اقتصادی جهان در زمان صلح را در تاریخ اخیر تجربه کند.

نیکلاس مادورو، تحریم‌های خارجی علیه حکومتش را عامل این رکود دانسته و گفته است که ونزوئلا قربانی یک «جنگ اقتصادی» شده است.

شکست در انتخابات می‌تواند عواقب مخربی برای مادورو داشته باشد؛ زیرا او در حال حاضر با اتهامات قاچاق مواد مخدر و فساد در ایالات متحده مواجه است و به دلیل جنایت علیه بشریت نیز از سوی دادگاه کیفری بین‌المللی تحت تحقیق است؛ بنابراین اگر از قدرت کنار رود ممکن است به زندان بیفتد.

حامیان مادورو

نیکلاس مادورو در صحنه جهانی متحدانی از جمله روسیه، چین، نیکاراگوئه، کوبا، هندوراس و ایران دارد که مقامات آن پیروزی مادورو را تبریک گفتند.

ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در پیامی در شبکه ایکس نوشت که انتخابات ونزوئلا بیانگر «نهادینه شدن روند مردم سالاری در این کشور است».

او افزود: «جمهوری اسلامی ایران مراتب حمایت و همبستگی خود را با جمهوری بولیواری ونزوئلا جهت پیشبرد برنامه‌های توسعه ملی و نیز تقویت همکاری‌های دوجانبه تجدید می‌نماید.»

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه نیز در پیامی در شبکه‌های اجتماعی، خطاب به مادورو گفت: «اطمینان دارم که فعالیت‌های شما به‌عنوان رئیس دولت، به توسعه کشور در همه جهات کمک خواهد کرد. به یاد داشته باشید که از شما همیشه در خاک روسیه استقبال می‌شود.»