احتکار یک کارخانه ماکارونی و ضرورت برخورد نهادهای نظارتی

دولت طی سال‌های اخیر به صنف و صنعت آرد یارانه‌دار اختصاص می‌داد. آرد یارانه‌ای موجب می‌شد سالانه ۳۰ هزار میلیارد تومان به صورت غیرشفاف از جیب مردم خارج و در قالب صادرات، قاچاق، رانت و فساد از بین برود.

دولت این یارانه را به گندم و آرد بخش صنف و صنعت اختصاص می‌داد تا محصولات غذایی مانند ماکارونی، بیسکوییت و انواع شیرینی به قیمت پایین‌تری به دست مردم برسد اما بررسی‌ها نشان داده که نه تنها این یارانه سر سفره مردم نرسید بلکه به صورت قاچاق یا صادرات محصولات یارانه‌دار از مرزها خارج می‌شد یعنی نه تنها محصول به قیمت ارزان به دست مردم نمی‌رسید بلکه این یارانه کلان به هدر می‌رفت.

از ابتدای سال جاری تاکنون قاچاق آرد به کشورهای همسایه ازجمله ترکیه، افغانستان و پاکستان به دلیل جنگ روسیه و اوکراین و افزایش قیمت‌های جهانی به‌شدت افزایش یافته بود و دلالان با خرید آرد از صنایع به قیمت کیسه‌ای ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان اقدام به فروش آن‌ها در مرز پاکستان با قیمت ۷۰۰ هزار تومان و در مرز ترکیه با قیمت بیش از یک‌میلیون تومان می‌کردند.

از سوی دیگر طی چند سال اخیر صنف و صنعت همچون کارخانه‌های ماکارونی و شیرینی و شکلات و قنادی‌ها، آرد موردنیاز خود را با یارانه ۴۲۰۰ تومانی به‌صورت سهمیه‌ای دریافت می‌کردند که بخشی از تولیدات وارد بازار داخلی و بخش دیگر با قیمت‌های جهانی صادر می‌شد که سود کلان ناشی از صادرات و یارانه ارائه شده، به جیب تولیدکنندگان این صنایع می‌رفت حتی به گفته برخی کارشناسان بخشی از این آرد یارانه‌ای از طریق قاچاق از کشور خارج می‌شد.

شرکت‌های تولید بیسکوئیت، ماکارونی، رشته و آرد کیک پزی هر کیلوگرم آرد ۱۰ هزار تومانی را با قیمت ۲۵۰۰ تا ۲۷۰۰ تومان خریداری کرده و عمده محصولات خود را صادر می‌کردند و سود زیادی از این راه به جیب می‌زدند.

از هفته جاری با تصمیم دولت برای توقف این روند، قیمت آرد صنف و صنعت افزایش یافت. در پی این تصمیم، یک کارخانه بزرگ ماکارونی با کاهش عرضه در روزهای اخیر محصولاتش را انبار کرده تا با قیمت‌های جدید محصولات را روانه بازار کند، این در حالی است که این کارخانه بیشترین سهم بازار را دارد و نه تنها قیمت جدید ماکارونی را نپذیرفته بلکه با بقیه کارخانجات و شرکت‌ها لابی کرده که ماکارونی روانه بازار نشود.

این در حالی است که ۱۱ اردیبهشت‌ماه امسال رئیس سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان در نامه‌ای به معاون صنایع عمومی خواست قیمت‌های جدید ماکارونی را که افزایش قیمت‌هایی نزدیک به سه برابری داشته را به کارخانه‌های تولیدکننده این محصول ابلاغ کند که بر اساس این نامه قیمت ماکارونی رشته‌ای ساده ۵۰۰ گرمی، ۱۷ هزار تومان، ۷۰۰ گرمی ۲۴ هزار تومان و ۱۰۰۰ گرمی ۳۴ هزار تومان تعیین‌شده است.

اما جالب اینکه نرخ‌های مذکور به مزاج برخی کارخانه‌های ماکارونی خوش نیامده و به دنبال افزایش قیمتی بیش از نرخ‌های مذکور هستند.

بررسی میدانی نشان می‌دهد با وجود اینکه برخی شرکت‌های مطرح ماکارونی همچنان محصولات خود را با قیمت‌های قبل از اصلاح نرخ آرد عرضه می‌کنند اما در برخی فروشگاه‌های زنجیره‌ای بزرگ و حتی برخی سوپرمارکت‌ها نشانی از یک برند ماکارونی نیست و این شرکت به طور کامل محصولات خود را از سطح بازار جمع‌آوری کرده است.

این به‌هم‌ریختگی بازار به‌گونه‌ای است که در اکثر مغازه‌ها ماکارونی به تعداد یک تا سه بسته عرضه می‌شود و یا در برخی فروشگاه‌ها قفسه ماکارونی خالی است یا تعداد اندکی محصول وجود دارد.

بنابراین به نظر می‌رسد که با مساعدت دولت و همکاری نکردن بخش صنف و صنعت از جمله کارخانجات ماکارونی لازم است دستگاه‌های نظارتی وارد عمل شده و با محتکرانی که بازار را به هم می‌ریزند برخورد جدی کنند.