نگاهی به احکام صادره برای متهمان پرونده متروپل آبادان/ عبدالباقی و ۴ شهردار آبادان

در گزارش ابتدایی قوه قضائیه جز نام حسین عبدالباقی نامی دیگر در میان نبود و تنها عناوین متهمان نوشته شده بود. با این حال اکنون قوه قضائیه با انتشار احکام نام متهمان را هم منتشر کرده که در آن نام تمام شهرداران آبادان که در زمان ساخت این ساختمان مسئولیت داشتند، آمده است. در واقع از زمان ساخت متروپل هر شهرداری که در آبادان مسئولیت شهر را بر عهده داشته در این پرونده متخلف بوده و کارش را به عنوان شهردار در صحت و سلامت انجام نداده است.

رسیدگی قضائی پرونده متروپل

بعد از وقوع حادثه متروپل قاضی‌القضات به معاون اول دستگاه قضائی دستور داد نسبت به اتمام سریع‌تر تحقیقات درخصوص حادثه متروپل آبادان پیگیری‌های لازم را انجام دهد تا پرونده هر شخص به هر میزانی که در این حادثه مقصر بوده طبق قانون تکمیل شود. همچنین دادستان کل کشور به جهت اهمیت موضوع ضمن دستور به دادستان مرکز استان خوزستان به منظور تسریع در رسیدگی و نظارت بر پرونده، نمایندگان ویژه‌ای را از دادستانی کل کشور مأمور به انجام تحقیقات و تهیه گزارش جامع از تمامی جوانب این حادثه کرد که گزارش این حادثه در ۳۰ صفحه تهیه و در اختیار رئیس دستگاه قضائی قرار گرفت.

۳۰ تیرماه کیفرخواست پرونده حادثه متروپل با ۲۱ متهم صادر و به شعبه ۱۰۱ دادگاه کیفری دو اهواز به ریاست قاضی میثم ایمانی ارجاع داده شد. دادگاه رسیدگی به پرونده در دو جلسه در ۱۰ و ۱۱ مرداد برگزار و اظهارات اولیای دم پرونده و دفاعیات متهمان و وکلای مدافع آنها استماع شد. روز سه‌شنبه هشتم شهریور مسعود ستایشی سخنگوی قوه ‌قضائیه در جریان نشست خبری با خبرنگاران به بخشی از احکام صادره برای متهمان این پرونده اشاره کرد.

بر اساس حکم صادره از سوی شعبه ۱۰۱ دادگاه کیفری دو اهواز، تمام ۲۱ متهم پرونده به اتهام قتل شبه‌عمد ناشی از عدم رعایت نظامات دولتی و ایمنی ساختمان منتهی به قتل ۴۳ نفر (۳۶ مرد و هفت زن) و مصدومیت ۱۳ نفر به سه سال حبس تعزیری درجه پنج با احتساب ایام بازداشت گذشته و انتشار محکومیت قطعی از طریق رسانه ملی محکوم شدند.

۲۱ متهم پرونده متروپل

بر اساس اخبار رسمی منتشرشده از سوی قوه قضائیه، جزئیات دیگر احکام متهمان پرونده به شرح ذیل است:

۱- امین تقوی‌فر فرزند عبدالامام به‌عنوان رئیس هیئت‌مدیره شرکت فنی مهندسی صنعت پویان سبز کویر به دو سال منع اشتغال به حرفه مرتبط با مهندسی ساختمان (طراحی، نظارت، اجرا و ارائه هرگونه خدمات مرتبط و...) و لغو پروانه اشتغال و محرومیت از عضویت در سازمان نظام مهندسی محکوم شد. همچنین وی به میزان دو و نیم درصد به منظور پرداخت دیه به اولیای دم متوفیان و مصدومان حادثه در حادثه مقصر شناخته شده است.

۲- امیر اسماعیلی‌وردنجانی فرزند محمدعلی به‌عنوان نماینده فنی و عامل کنترل پروژه از طرف شهرداری آبادان به دو سال انفصال از خدمات دولتی محکوم شد. همچنین وی به میزان دو‌‌و‌‌نیم درصد در حادثه مقصر شناخته شده است.

۳- عبدالرضا نادریانفر فرزند حریش به‌عنوان سرپرست وقت دفتر نمایندگی سازمان نظام مهندسی ساختمان آبادان به دو سال منع اشتغال به حرفه مرتبط با مهندسی ساختمان (طراحی، نظارت، اجرا و ارائه هرگونه خدمات مرتبط و...) و لغو پروانه اشتغال و محرومیت از عضویت در سازمان نظام مهندسی محکوم شد. همچنین وی به میزان دو درصد در حادثه مقصر شناخته شده است.

۴- سعید پارسافر فرزند بشیر به عنوان طراح و مشاور سازنده، به دو سال منع اشتغال به حرفه مرتبط با مهندسی ساختمان (طراحی، نظارت، اجرا و ارائه هرگونه خدمات مرتبط و...) و لغو پروانه اشتغال و محرومیت از عضویت در سازمان نظام مهندسی محکوم شد. همچنین وی به میزان دو درصد در حادثه مقصر شناخته شده است.

۵- محمدقنبر دزفولی فرزند محمدحسن به عنوان طراح و مشاور سازنده به دو سال منع اشتغال به حرفه مرتبط با مهندسی ساختمان (طراحی، نظارت، اجرا و ارائه هرگونه خدمات مرتبط و...) و لغو پروانه اشتغال و محرومیت از عضویت در سازمان نظام مهندسی محکوم شد. همچنین وی به میزان دو درصد در حادثه مقصر شناخته شده است.

۶- محمودرضا شیرازی فرزند محمدکاظم، شهردار سابق آبادان به دو سال انفصال از خدمات دولتی و عمومی محکوم شد. همچنین وی به میزان یک‌و‌نیم درصد در حادثه مقصر شناخته شده است.

۷- حسین حمیدپور فرزند عبدالغنی به‌عنوان شهردار وقت آبادان به دو سال انفصال از خدمات دولتی و عمومی محکوم شد. همچنین وی به میزان یک‌و‌نیم درصد در حادثه مقصر شناخته شده است.

۸- علیرضا بازافت فرزند غلامرضا به‌عنوان سرپرست وقت شهرداری منطقه یک آبادان به دو سال انفصال از خدمات دولتی و عمومی محکوم شد. همچنین او به میزان یک‌‌و‌نیم درصد در حادثه مقصر شناخته شده است.

۹-عیسی محمدپور فرزند محمدعلی به‌عنوان سرپرست وقت معاونت فنی و شهرسازی شهرداری منطقه یک آبادان به دو سال انفصال از خدمات دولتی و عمومی محکوم شد. همچنین او به میزان یک‌و‌نیم درصد در حادثه مقصر شناخته شده است.

۱۰- خرم مولائی سفید‌دشتی فرزند امان‌الله به‌عنوان سرپرست وقت شهرداری منطقه یک آبادان به دو سال انفصال از خدمات دولتی و عمومی محکوم شد. همچنین او به میزان یک‌و‌نیم درصد در حادثه مقصر شناخته شده است.

۱۱- فرهاد میاحی فرزند لازم به‌عنوان مدیر وقت شهرداری منطقه یک آبادان به دو سال انفصال از خدمات دولتی و عمومی محکوم شد. همچنین او به میزان یک درصد در حادثه مقصر شناخته شده است.

۱۲- مهدی ذوقی فرزند محمود به‌عنوان سرپرست وقت معاونت فنی و شهرسازی شهرداری منطقه یک آبادان به دو سال انفصال از خدمات دولتی و عمومی محکوم شد. همچنین او به میزان یک درصد در حادثه مقصر شناخته شده است.

۱۳- محمد حویزاوی فرزند مجید به‌عنوان شهردار اسبق آبادان به دو سال انفصال از خدمات دولتی و عمومی محکوم شد. همچنین او به میزان نیم درصد در حادثه مقصر شناخته شده است.

۱۴- فریبرز دائم‌الذکر فرزند هرمز به‌عنوان مسئول وقت معاونت شهرسازی و ساختمان منطقه یک شهرداری آبادان به دو سال انفصال از خدمات دولتی و عمومی محکوم شد. همچنین او به میزان نیم درصد در حادثه مقصر شناخته شده است.

۱۵- علیرضا بچاری فرزند مرداو به‌عنوان سرپرست وقت شهرداری آبادان به دو سال انفصال از خدمات دولتی و عمومی محکوم شد. همچنین او به میزان نیم درصد در حادثه مقصر شناخته شده است.

۱۶- محمدحسن حیاتی فرزند محمدعلی به‌عنوان سرپرست وقت معاونت فنی و عمرانی شهرداری آبادان به دو سال انفصال از خدمات دولتی و عمومی محکوم شد. همچنین او به میزان نیم درصد در حادثه مقصر شناخته شده است.

۱۷- امید طه‌زاده فرزند عبدالامام به‌عنوان سرپرست وقت معاونت فنی و عمرانی شهرداری آبادان به دو سال انفصال از خدمات دولتی و عمومی محکوم شد. همچنین او به میزان نیم درصد در حادثه مقصر شناخته شده است.

۱۸- سید‌جمال‌الدین موسوی فرزند سیدابوالحسن به‌عنوان مدیر‌عامل شرکت مهندسین مشاور نقشیاد به دو سال منع اشتغال به حرفه مرتبط با مهندسی ساختمان (طراحی، نظارت، اجرا و ارائه هرگونه خدمات مرتبط و...) و لغو پروانه اشتغال و محرومیت از عضویت در سازمان نظام مهندسی محکوم شد. همچنین او به میزان نیم درصد در حادثه مقصر شناخته شده است.

۱۹- محسن وزیری قنات‌نوئی فرزند مراد به‌عنوان طراحی و مشاور سازنده به دو سال منع اشتغال به حرفه مرتبط با مهندسی ساختمان (طراحی، نظارت، اجرا و ارائه هرگونه خدمات مرتبط و...) و لغو پروانه اشتغال و محرومیت از عضویت در سازمان نظام مهندسی محکوم شد. همچنین او به میزان نیم درصد در حادثه مقصر شناخته شده است.

۲۰- محمدرضا صالحی وانانی فرزند حسن به‌عنوان سرپرست وقت دفتر نمایندگی سازمان نظام مهندسی ساختمان آبادان به دو سال منع اشتغال به حرفه مرتبط با مهندسی ساختمان (طراحی، نظارت، اجرا و ارائه هرگونه خدمات مرتبط و...) و لغو پروانه اشتغال و محرومیت از عضویت در سازمان نظام مهندسی محکوم شد. همچنین او به میزان نیم درصد 

در حادثه مقصر شناخته شده است.

۲۱- محمد خواجه‌پور فرزند ابراهیم به‌عنوان ناظر وقت سازه به دو سال منع اشتغال به حرفه مرتبط با مهندسی ساختمان (طراحی، نظارت، اجرا و ارائه هرگونه خدمات مرتبط و...) و لغو پروانه اشتغال و محرومیت از عضویت در سازمان نظام مهندسی محکوم شد. همچنین او به میزان نیم درصد در حادثه مقصر شناخته شده است.

همچنین بر اساس حکم صادرشده از سوی دادگاه، ۷۵ درصد دیات از سوی ورثه مرحوم حسین عبدالباقی فرزند محمدحسن پرداخت خواهد شد.

شهردار آبادان چه تخلف‌هایی انجام داده؟

هیئت کارشناسان رسمی دادگستری در بررسی پرونده متروپل فصلی را هم به تخلفات شهرداری اختصاص داده‌اند. در گزارش تجمعی شهرداری چیزی حدود ۱۳.۵ درصد مقصر رخ‌دادن چنین حادثه‌ای بود که ارکان مختلف آن درگیر بودند. در مجموع و طی این گزارش ۱۵ نفر از مدیران و مسئولان شهرداری آبادان در جریان ساخت این ساختمان مقصر بودند.

در این گزارش آمده که شهرداری آبادان در مرحله صدور پروانه ساخت ساختمان متروپل تخلف کرده است. طبق این گزارش صدور پروانه ساخت بدون انجام مراحل قانونی رعایت مقررات طرح تفصیلی شهر آبادان و اخذ مصوبه کمیسیون ماده ۵ راه و شهرسازی (ضوابط تجدیدنظر طرح جامع مصوب شهر آبادان) یا کارگروه ماده ۸ (آیین‌نامه نحوه استفاده از زمین منابع ملی در مناطق آزاد تجاری از سوی شهرداری آبادان) چند شهردار آبادان در مراحل مختلف ساخت و شهرداران منطقه‌ای صادر شده است.

دومین تخلف شهرداری آبادان در این گزارش اعمال نظارت ناکافی و غیراصولی در زمان ساخت این ساختمان است. در گزارش قوه قضائیه آمده است: «اعمال نظارت ناکافی و غیراصولی از سوی شهرداری آبادان بر پروژه مشارکتی مذکور علی‌رغم تعهد شهرداری در تعیین و به‌کارگیری عامل کنترل پروژه شرکت مهندسین مشاور و یا دستگاه نظارت در پروژه، موضوع ماده ۲۸ قرارداد مشارکت مدنی (دو ملکی) در پروژه احداث مجتمع پارکینگ طبقاتی و تجاری متروپل (الماس‌شهر)».

سومین تخلف شهرداری در پرونده متروپل عدم اعمال نظارت و کنترل اصولی بر طراحی و مراحل اجرائی پروژه مشارکتی احداث ساختمان متروپل از سوی نماینده شهرداری و عامل کنترل پروژه و عدم اعلام به‌موقع نواقص فنی و اجرائی و معایب پروژه و عدم پیگیری نحوه فعالیت یا انصراف مهندسان مشاور و مهندسان ناظر پروژه و درخواست و پیگیری توقف عملیات اجرائی تا رفع نواقص از سوی نام‌برده به‌عنوان عامل نظارتی شهرداری آبادان در پروژه مذکور است.

چهارمین تخلف شهرداری در ساخت متروپل «عدم اتخاذ تدابیر لازم و مؤثر درخصوص اعمال نظارت شهرداری آبادان و رسیدگی به تخلفات ساختمان از سوی مسئولان وقت شهرداری آبادان (موضوع ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها) به‌ویژه با توجه به گزارش و درخواست توقف کار مهندس ناظر ساختمان فوق درخصوص مشکلات، خطرات و ناایمن‌بودن ساختمان» است.

ناظر ساختمان در تاریخ 30/۱۰/۱۳۹۹ در نامه‌ای ناایمن‌بودن ساختمان را گوشزد کرده بود. این مسئله از سوی شهرداری آبادان نادیده گرفته شد. در این گزارش «عدم نظارت مؤثر شهرداری درخصوص جلوگیری از بهره‌برداری برخی بخش‌های ساختمان و واحدهای تجاری از صدور پایان ‌کار از سوی شهرداری با توجه به اطلاع شهرداری از مشکلات ساختمان» به عنوان جمع‌بندی تخلفات شهرداری منتشر شده است. همچنین در متن احکام صادره نام‌های «حسین حمیدپور»، «محمودرضا شیرازی»، «محمد حویزاوی» و «علیرضا بچاری» به عنوان شهردارها و سرپرست شهرداری آبادان در زمان ساخت این ساختمان به چشم می‌خورد.

عبدالباقی؛ متهم  ۷۵ درصدی

در گزارش تجمیعی تخلفات در ساخت متروپل حسین عبدالباقی با نزدیک به ۷۵ درصد تخلف متهم اصلی پرونده است. در گزارش همچنین آمده که به دلیل مرگ عبدالباقی خسارت متهمان از اموال او داده می‌شود.

«عدم ارجاع طراحی ساختمان و نقشه‌های اجرائی پروژه به اشخاص حقیقی یا حقوقی مورد تأیید مراجع ذی‌صلاح و تهیه نقشه‌های اجرائی بدون طی مراحل مطالعه و طراحی اصولی و منسجم منطبق بر آیین‌نامه‌ها» یکی از مهم‌ترین تخلفات او در این پرونده است.

در گزارش همچنین آمده که اشکالات عدیده از قبیل عدم بررسی ظرفیت باربری فونداسیون و کنترل برش پانچی با توجه به کاهش‌دادن تعداد ستون‌ها و به تبع آن افزایش بار ستون‌ها، عدم در نظر گرفتن اثر تغییرات دما با توجه به طول سازه (۹۰ متر) و لحاظ درز انقطاع به واسطه نامنظمی هندسی و سیستم‌های غیرموازی دیوارهای برشی در پلان، عدم در نظر گرفتن سیستم مناسب سازه به واسطه پلان معماری، وضعیت قاب‌بندی سازه، ارتفاع سازه، نوع خاک و کاربری […] مختلف ساختمان، استفاده از سقف وافل با دهانه زیاد در اسکلت فولادی، استفاده از جزئیات ابتکاری برای […]گاه‌های سقف، استفاده از بلوک‌های وافل با ارتفاع نامناسب در دهانه تا ۱۶ متر و استفاده از مقاطع مرکب فولادی بسیار ضعیف برای تعداد زیادی از ستون‌ها از سوی آقای حسین عبدالباقی از دیگر تخلفات اوست.

«اجرای غیراصولی و غیرفنی پروژه مذکور»، «مقاوم‌سازی غیراصولی، ناایمن و مقطعی سازه بدون انجام محاسبات خاص مقاوم‌سازی»، «بهره‌برداری بخش‌هایی از ساختمان و برخی از واحدهای تجاری به افراد و صنوف على‌رغم وجود مشکلات فنی و سازه‌ای پروژه قبل از دریافت پایان‌ کار ساختمان از سوی آقای حسین عبدالباقی به‌عنوان مالک و سازنده» از دیگر اتهامات اوست.