۳۵ سالگی، سن خروج زنان از بازار کار

لیلا فلاحتی در دومین دوره گفت وگوهای منطقه ای زنان در تهران با موضوع گفت وگوهای منطقه‌ای در زمینه دستاوردها و اقدامات در توسعه و پیشرفت حوزه زنان و خانواده که با حضور دانشگاهیان و اساتید هفت کشور منطقه لبنان، عراق، سوریه، یمن، فلسطین، بحرین و الجزایر برگزار شد، اظهار کرد: نرخ بیکاری زنان دانش آموخته ۲.۵ برابر مردان دانش آموخته است. از این رو برنامه‌های چند لایه‌ای در بازار کار و کسب و کارهای کوچک و... در حال انجام است.

وی ادامه داد: از سوی دیگر اشتغال زن یک اجبار و تحمیل در فضای هنجاری کشورمان نیست. زنان پس از اینکه به فضای تعادل در زندگی رسیدند از بازار کار خارج می‌شوند و ما شاهد پایداری زنان در بازار کار نیستیم و همین امر بر کاهش نرخ مشارکت زنان بازار کار موثر است که البته این به معنای عدم مشارکت اقتصادی آنان نیست.

فلاحتی با بیان اینکه ۷۵ درصد صنایع دستی کشور توسط زنان تامین می‌شود ، گفت: کار خانگی زنان در ایران سیر ساده‌ای نظیر این سیر در اروپا یا آمریکا ندارد. تولید محصولات اقتصادی و خانگی نظیر ماست به عنوان امری روتین است اما ارزش آفرینی اقتصادی دارد. درواقع زنان حتی با خروج از بازار رسمی در لایه های پایینی مشارکت دارند.

مدیر کل امور بین الملل معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری با تاکید بر اقدامات انجام شده توسط معاونت زنان در راستای توسعه صنایع خانگی و استاندارد سازی آنها، گفت: خروج زنان از بازار کار نشان می‌دهد آنقدر خانواده و تربیت فرزند اهمیت دارد که زنان ترجیح می‌دهند بازار کار را ترک و از خانواده حمایت کنند و در این بین توسعه صنایع خانگی و استانداردسازی آنها از جمله فعالیت‌هایی است که زنان را به آن حلقه باز می‌گرداند.

فلاحتی ادامه داد: در کشورمان بخشنامه ای توسط سازمان اداری و استخدامی ابلاغ شد تا هر ساله توسعه شایستگی عمومی مدیران حرفه‌ای ارزیابی شود. داده ها نشان می‌دهد زنان وقتی در مناصب مدیریتی هستند عملکردشان از حد میانی بالاتر است و مساله اصلی ما این بود که زنان علیرغم عملکرد خوبشان وارد چرخه مدیریت نمی‌شدند که این امر در دولت دوازدهم بسیار مورد توجه قرار گرفت.

در بخش دیگر این برنامه، زهرا جواهریان - معاون برنامه ریزی و هماهنگی معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری - گفت: ۱۲ درصد از مدیران کشور در سال ۹۶را که شامل مدیران عالی، میانی و پایه می‌شد زنان تشکیل می‌دادند که این رقم اکنون در دولت دوازدهم به حدود ۲۵ درصد رسیده است. در این دوره برای شناسایی زنان دوره‌های آموزشی در دستگاه‌های دولتی برگزار شد. وقتی زنان به سمتی منصوب می‌شوند بیش از مردان مسیولیت پذیر هستند و شاید علت این امر تلاش برای اثبات بیشتر خود است.

وی ادامه داد: ارزیابی ما هنوز کامل نشده است اما طی ارزیابی‌هایی که تاکنون صورت گرفته است، مشخص شد بسیاری از استانداران از مدیران زن منصوب شده خود راضی هستند. وقتی زنی کار می‌کند قطعا نگاه جنسیتی وجود دارد و این روند رو به رشد نشان می‌دهد زنان می‌توانند در آینده نزدیک جایگاه بیشتری داشته باشند.

جواهریان گفت: تعداد دخترانی که وارد دانشگاه می‌شوند به ویژه در مقاطع دکتری و در رسته‌های علوم انسانی بیش از ۵۰ درصد است.

در بخش دیگر این برنامه، سوسن باستانی - معاون بررسی‌های راهبردی معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری - با اشاره به اقدامات معاونت امور زنان در راستای سلامت روان زنان گفت: این اقدامات به دو بخش قبل از پاندمی کووید ۱۹ و پس از پاندمی کووید ۱۹ تقسیم می‌شود. برنامه سلامت روان زنان با توجه به گروه‌های هدف مختلف در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، جسمی و روانی و... انجام می‌شد. در راستای سلامت روان زنان این معاونت اقداماتی را با همکاری وزارت بهداشت و وزارت تعاون و اقداماتی را برای سلامت روان زنان آسیب دیده و معتاد و... توسط سازمان‌های مردم نهاد انجام داد.

وی با اشاره به اقدامات حقوقی معاونت در راستای حفظ سلامت روان زنان اظهارکرد: از طریق قوانین و لوایح به مقابله با خشونت علیه زنان پرداختیم. لایحه "حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت" از طریق همکاری با قوه قضاییه قضاییه و مجریه به مجلس ارسال شد همچنین شورای مشورتی تخصصی سلامت روان در دوران کرونا را ذیل ستاد مقابله با کرونا تشکیل دادیم.

باستانی اضافه کرد: اجرای طرح "بهار در خانه" از جمله برنامه های دوران کرونا با استقاده از فضای مجازی بود. طرح "برنامه ملی ارتقای نشاط و تندرستی زنان" نیز با توجه به اینکه سلامت روان نیازمند جسم سالم است در ستاد ملی زن و خانواده تصویب و به دستگاه ها ابلاغ شد همچنین مراکز مشاوره در محیط کار و دانشگاه‌ها حضور دارند و در صورت نیاز مشاوره لازم را به افراد می‌دهند.

معاون بررسی‌های راهبردی معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری با اشاره به اهمیت اشتغال زنان تصریح کرد: درصد قابل توجهی از زنان ایران خانه دار هستند اما این زنان خانه دار در قالب فعالیت‌هایی - که رسمی نیستند- در معاش خانواده نقش دارند. تغییرات زیادی در حوزه تحصیل و رشد منابع انسانی کشور داشتیم و با توجه به درصد دختران فارغ التحصیل دانشگاهی ما پیش بینی می‌شود در چند سال آینده برخی خواسته ها به بحث اشتغال زنان معطوف شود.

به گفته باستانی، بحث توازن کار و خانه به طور همزمان مورد توجه معاونت امور زنان و خانواده بوده و در همین راستا قوانین تقلیل ساعت کار زنان و یا مرخصی زایمان و... وضع شده است.

وی در پایان سخنان خود گفت: این معاونت با همکاری جهاد دانشگاهی و وزارت تعاون با توجه به محدودیت بخش دولتی در جذب فارغ التحصیلان دانشگاهی، بر مشاغل خانگی متمرکز شده است. اینگونه زنان ضمن درآمد زایی کارهای خانوادگی انجام می‌دهند. در این بین استانداردسازی مشاغل خانگی مطرح بوده است البته شیوع کرونا یکی از مسائل افزایش درصد بیکاری ها در کل جهان است که نقش مشاغل خانگی را می‌توان در این زمان مهم ارزیابی کرد.

در بخش دیگری از این برنامه، طیبه سیاوشی - مشاور عالی معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری - درباره طرح "دسترسی زنان کارآفرین به فروش محصولات در فضای مجازی" اظهار کرد: اولین هدف این طرح بهبود وضعیت زنان کارآفرین در شرایط بحران کرونا بوده است چراکه در این شرایط دسترسی زنان به بازارها کاهش پیدا کرده و بازارهای آنلاین به آنان در فروش محصولات کمک می‌کند.

وی با بیان اینکه بیش از ۷۰ درصد زنان ایرانی در عرصه صنایع دستی فعال هستند و محصولاتشان را در این عرصه به فروش می‌رسانند، گفت: زنان سرپرست خانوار به خوبی توانسته‌اند در این بازارهای فروش مجازی محصولات خود را عرضه کنند. هدف بعدی ما در این طرح استفاده زنان از امکانات و دستگاه‌های موجود کشور است چراکه در کشور ما زیر ساخت‌های قابل توجهی وجود دارد و نیاز است شبکه‌ای برای بهبود شرایط اقتصادی زنان کارآفرین ما تعریف شود.

به گفته وی از مهم ترین امکانات کشور استفاده از اینترنت است که روستاها دسترسی خوبی پیدا کرده‌اند. تقریبا بیش از ۹۰ درصد کشور از اینترنت بهره‌مند هستند و این فرصت بزرگی است که زنان کارآفرین به بازارهای دیجیتال بپیوندند.

سیاوشی افزود: هدف دیگر ما در این طرح پیوند زنان کارآفرینی است که بعضا به صورت فردی تلاش می‌کنند تا فعالیت گروهی و مشارکتی آنان را شاهد باشیم و اکنون در برخی استان‌ها و شهرها شاهد این فعالیت‌های گروهی هستیم.

بحث تجاری کردن تولیدات و محصولات زنان از جمله مولفه‌های مهم معاونت در اجرای این طرح است و امید می‌رود که این طرح در آینده به این نتیجه دست یابد

مشاور عالی معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری همچنین گفت: تلاش ما در معاونت امور زنان بر این است که کار کیفی را عرضه و در این زمینه الگوسازی کنیم. تعداد الگوها مهم است اما آنچه برایمان حائز اهمیت بود الگو سازی در عرصه فعالیت اقتصادی زنان بود تا در سال‌های بعد نیز این الگوها ادامه پیدا کند.

وی افزود: این الگوسازی پس از چند سال در کشورهایی نظیر چین آغاز شده است و صاحبنظران امیدوارند و معاونت زنان معتقد است که طی دو سه سال آینده شاهد دستاوردهای این طرح در کشورمان خواهیم بود.

مشاور عالی معاونت امور زنان افزود: در راستای اجرای این طرح، ظرفیت و ساختارهای اجرایی مهم کشور نظیر تعاونی زنان، صندوق‌های خرد کشاورزی، گروه همیار زنان سرپرست خانوار، پویش زنان نسل تحریم (پویش زنان کارافرین توسط معاونت امور زنان)، شرکت‌های دانش بنیان و استارت آپی نظیر پارک‌های علم و فناوری با معاونت امور زنان همکاری کرده‌اند و معاونت تلاش کرده است که این ساختارهای اجرایی کشور را کنار یکدیگر قرار دهد.

برخی از بازارهای فعال در بخش خصوصی داخل کشور نظیر دیوار، با سلام، دیجی کالا وکافه بازار دارای بازارهای فروش چند میلیونی هستند و در پیوند با ساختارهای اجرایی در پیشبرد این طرح به معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری کمک کرده‌اند.

سیاوشی با بیان اینکه از دو ظرفیت دیگر برای پیشبرد این فرایند کمک گرفتیم، تصریح کرد: در این راستا از تفاهم نامه هایی با سازمان‌های مختلف بهره گرفتیم و تلاش می‌کنیم تا با توجه به این تفاهمنامه ها از وام های ارزان برای زنان کارآفرین کشور استفاده کنیم.

وی با اشاره به فعالیت "ساختارهای اجرایی کشور" ادامه داد: این ساختارها اغلب در حوزه صنایع دستی، دارویی، کشاورزی و بسته های آموزشی فعالیت می‌کنند. ذیل وزارت جهاد کشاورزی ۱۸۰۰ صندوق عشایری و روستای وجود دارد که چند صندوق از این میان راستی آزمایی و وارد چرخه طرح معاونت شده‌اند همچنین ۲۵۰۰ تعاونی شهری زنان ذیل وزارت کار تعاون و امور اجتماعی قرار دارد که چند تعاونی انتخاب شده است و در طرح ما همکاری می‌کنند.

مشاور عالی معاونت امور زنان این را هم گفت که از شبکه کارآفرین زنان ذیل پویش زنان نسل تحریم،تشکل‌های اشتغال زایی، گروهی از افراد فعال در طرح کمند و تعاونی های روستایی ذیل وزارت جهاد در وبینارهایی که معاونت در راستای طرح یادشده برگزار می‌کند، شرکت می‌کنند.

وی با اشاره به فعالیت موسسات تسهیلگری اجتماعی و همکاری آن‌ها در طرح یاد شده با معاونت امور زنان تصریح کرد: اهتمام جدی برای آموزش این تسهیلگران در دولت یازدهم و دوازدهم انجام شده است و اکنون مجموعه خوبی از تسهیلگران اجتماعی داریم. استارت آپ ها و شرکت های دانش بنیان در این طرح ما را همراهی می‌کنند.

سیاوشی درباره دستاوردهای این طرح گفت: در این راستا دو وبینار آموزشی پیش‌بینی شده اسن که دوره اول آن برگزار شد و دوره بعدی آن طی یک ماه آتی برگزار خواهد شد. این وبینارها چند منظوره است و چند موضوع مهم در آنها پیگیری می‌شود. زنان به دلایل متعددی با فضای مجازی آشنا نیستند و از پیوستن به بازارها ترس دارند. ما در این وبینار تا حدودی آنان را با ساز و کار فضای مجازی آشنا کرده و تکنیک هایی را آموزش داده‌ایم و زنان را از اهمیت حضور در این فضا مطلع کرده‌ایم. در این وبینار سه روزه با این ساز و کارها زنان آشنا شدند.

به گفته وی، بحث تجاری کردن تولیدات و محصولات زنان از جمله مولفه‌های مهم معاونت در اجرای این طرح است و امید می‌رود که این طرح در آینده به این نتیجه دست یابد.

سیاوشی با بیان اینکه فعالیت میدانی برای پیوستن به بازار مجازی به زنان کمک می‌کند، خاطر نشان کرد: در این وبینارها آموزش، بررسی آسیب‌ها و آسیب شناسی و چالش‌های این طرح را پیش‌بینی کرده‌ایم. در دور دوم ما به فعال شدن غرفه هایی که شروع به فعالیت کرده‌اند، کمک کردیم. در این وبینارها تجربه زیسته زنان بیان می‌شود که به پیشبرد کاری کمک می‌کند.

مشاور عالی معاونت امور زنان با اشاره به انعقاد تفاهمنامه‌ معاونت امور زنان با شرکت پست در راستای طرح یاد شده گفت: تفاهمنامه‌ای با شرکت پست منعقد شد. از امتیازات این تفاهمنامه در وبینار برای زنان گفته شده است و تلاش داریم زنان کارآفرین را با امکانات شرکت پست آشنا کنیم و با کمک شرکت ملی پست ایران و امکان ebazar امکان حضور در نمایشگاه آنلاین منطقه ای را برای زنان فراهم کنیم تا در این نمایشگاه‌ها حضور یابند و محصولات خود را عرضه کنند.

سیاوشی با اشاره جذب همکاری وزارتخانه های هم سو با این طرح گفت: در این راستا با معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری تفاهمنامه‌ای منعقد کردیم که شرکت های دانش بنیان بتوانند از بودجه‌ای استفاده و با ما همکاری کنند. تفاهمنامه دیگری با وزارت ارتباطات منعقد شد تا این شرکت‌ها از امکانات مالی استفاده کنند، همچنین تفاهم نامه دیگری نیز با شرکت ملی پست ایران منعقد شده است تا زنان کارآفرین بتوانند در بازارهای دیجیتال رشد کنند.

وی در پایان سخنان خود تصریح کرد: در حوزه کار میدانی قراردادی با پنج موسسه تسهیلگری اجتماعی و شرکت‌های استارت آپی در راستای پیوند زنان با این شرکت ها برای دسترسی به بازارها مجازی و تقویت کار گروهی میان آنان منعقد شد. این موسسات در کار میدانی به زنان آموزش می‌دهند که چگونه برند سازی کنند. از جمله سایر اقدامات ما در این زمینه تشکیل کمیته ملی هماهنگی بود که تمام افراد فعال دولتی و غیر دولتی این عرصه در این کمیته جمع شدند و حضور دارند.

در این برنامه منصوره شریفی - مدیر کل زنان و حقوق بشر وزارت امور خارجه - گفت: تحت شرایط تحریم حوزه زنان در ایران موفق بوده و تلاش‌های زیادی در راستای استفاده از زنان در عرصه‌های مختلف با توجه به دانش و پتانسیل آنان انجام شده است. نقش زن در بحث تربیت فرزندان نقش بی بدیل است اما جامعه حق دارد از توانایی و دانش و خرد زنان بهره مند شود.

وی افزود: ما زنان دو مسئولیت مهم داریم که یکی تربیت نسل‌ها و یکی تربیت قدرت اندیشه خود است. رویکردها و سیاست های معاونت امور زنان در وزارت امور خارجه استفاده شده است. یکی از نکات مهم افزایش استفاده از مرخصی با حقوق برای زنانی است که بچه دار شده‌اند که تا ۹ ماه با دریافت حقوق کامل مرخصی می‌گیرند. این طرح در راستای حمایت از خانواده و تشویق فرزندآوری اجرا شده و از جمله طرح‌های اجتماعی بسیار مهم است.

شریفی در ادامه گفت: زنان دیپلمات بسیاری داریم که در عرصه فرزندآوری و خانواده موفق بوده‌اند و مسوولیت اجتماعی و سیاسی خود را به خوبی انجام می‌دهند. در دولت دوازدهم پنج سفیر زن داریم البته رویکرد کلی نظام حمایت از زنان در حفظ انسجام خانواده است.

به گفته وی، این پنج سفیر زن همگی از دانش سیاسی بالایی برخوردارند البته حمایت های دولتی باید کمک کند این مسئولیت‌های دوگانه‌ای را که شاید از منظری در تعارض با هم باشند را حل کنیم و هر دو را به نحو خوب انجام دهیم. از جمله حوزه‌هایی که دنیا ما را به آن متهم می‌کند تساوی جنسیتی است اما رویکرد ما تساوی جنسیتی نیست بلکه عدالت جنسیتی است. این امر در وزارتخانه ما انجام می‌شود و نگاه به توانایی زنان را ملموس تر می‌کند.

منبع: ایسنا

66