احیاء تجارت‌خانه قدیمی مشهد مقدس در دستور کار قرار گرفت
سرای عزیزالله اف یکی از تجارت‌خانه‌های تاریخی مشهد است که بازسازی آن در دستور کار قرار گرفته است.
بازسازی تجارت‌خانه تاریخی در مشهد در دستور کار قرار گرفته است ، این سرای قدیمی که متعلق به دوران پهلوی اول است به وسیله شخصی به نام عزیزا... اف، ساخته شد. در واقع کاروان سرای او تجارت خانه‌ای برای صادرات محصولات مختلف بوده است. عزیزا... اف تاجر ثروتمند مشهدی بود، این تجارت‌خانه را در سال 1348 قمری به حاج غلام‌حسین سالم مشهدی واگذار کرد.
در زمان حاج غلام‌حسین این سرا محل رفت و آمد تاجران فرش و گلیم بود سپس تبدیل به تجارت‌خانه مواد غذایی شد. الان هم محلی برای خرید و فروش کالاهای ایرانی و اجناس دست‌دوم خارجی است. کسبه می‌گویند از همان روزی که غلام‌حسین‌خان این تجارت‌خانه را خریده بود سقفش در حال ریزش بوده و نیاز به بازسازی داشته است.
ویژگی‌های معماری بنا
معماری این کاروان سرای قدیمی به صورت درون گرا می‌باشد یعنی به دو بخش اندرونی و بیرونی تقسیم شده است. قسمت اندرونی یا بخش خصوصی آن در شرق ساختمان و دارای حیاط کوچک می باشد، بخش بیرونی این بنا در مرکز قرار دارد و دارای حیاط بزرگ بوده که توسط غرفه‌ها احاطه شده است. این عمارت سه طبقه‌ای از سطح کوچه پایین تر است و همین امر سبب شده، از بیرون این ساختمان تنها دو طبقه آت دیده شود. مصالح به کار رفته در این ساختمان آجر، گچ و ملات است و معماری این بنا، دلیل بر قدمت آن است.
سال 1380 تجارت‌خانه عزیزالله اف با شماره 4030 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و کسبه به دلیل اینکه دیگر اجازه تعمیرات نداشتند و این اثر تاریخی وضعیت نا مناسبی پیدا کرده بود تا این که سرانجام مرداد ماه امسال حیاط کوچک سرا برای بازسازی و مرمت پلمب و مغازه‌های آن تخلیه شد.
کسبه چه می‌گویند؟
یکی از کسبه این سرا در این زمینه می‌گوید: طرح بازسازی و مرمت این سرای تاریخی پس از سال‌ها انتظار بالأخره آغاز شد و مسئولان هم برای واحد تجاری جایگزین قول‌هایی داده‌اند.
حسین یکی دیگر از کسبه‌ای که مغازه‌اش در گام اول طرح بازسازی و مرمت قرار دارد نیز در این‌باره می‌گوید: همین که کار را آغاز کردند جای شکرش باقی است. تمام کسبه منتظر چنین روزی بودند. چرا که این سرا استحکام لازم را ندارد و متاسفانه استاندارد نیست. با بازسازی و مرمت این سرا یکی از دغدغه‌هایمان کم می‌شود. وی در خصوص هزینه‌های اجرای طرح نیز می‌افزاید: قرار است کسبه در این طرح مشارکت داشته باشند. گفته‌اند نسبت هزینه‌ها بین شهرداری، میراث فرهنگی و کسبه یک سوم است.
اگر چه کسبه برای مرمت این اثر تاریخی به زحمت افتاده‌اند و برای مدتی باید در واحدهای تجاری به غیر از این سرا فعالیت کنند اما با مرمت سرای عزیزالله اف، گردشگران بیشتری به سوی این اثر تاریخی خواهند شتافت و کسب و کار در این مجموعه رونق بیشتری خواهد گرفت.
گام اول طی 18 ماه تکمیل می‌شود
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان‌رضوی دراین باره می گوید: قرار است گام اول طرح بازسازی و مرمت حیاط سرا 18 ماهه کامل شود.
ابوالفضل مکرمی‌فر در این‌باره می‌گوید: سرای عزیزا... اف با توجه به قدمت آن و خطر بروز حوادثی مانند پلاسکو و همچنین اقلام مورد معامله در این سرا، نیاز به مرمت و بازسازی دارد. درک گام اول تصمیم گرفتیم حیاط کوچک این سرا مورد بازسازی و مرمت قرار بگیرد.رویکرد ما برای این گام استحکام‌بخشی و مقاوم‌سازی بناست.
وی با بیان اینکه شهرداری، دادگستری و فرمانداری نیز در این طرح همراه میراث فرهنگی هستند، می‌گوید: این طرح با حداقل بودجه آغاز شده است و هزینه‌های جاری به نسبت یک سوم بین میراث فرهنگی، شهرداری و کسبه تقسیم می‌شود، اما به عقیده من بیشترین مشارکت و همکاری را کسبه باید داشته باشند تا این طرح به خوبی اجرا شود.
مکرمی‌فر، در خصوص اینکه تکلیف کسبه‌ای که مغازه خود را تخلیه کرده‌اند چه می‌شود، اظهار کرد: شهرداری مشهد مکانی موقت برای فعالیت کسبه در نظر گرفته است. 31 مغازه در پاساژ عدالت و 15مغازه نیز در بازار عباسقلی‌خان تحویل کسبه می‌شود.
منبع: تسنیم
68
